Wat u doet moet u zelf weten, maar ik ga niet stemmen

Ik heb de afgelopen maanden alle argumenten om Ja dan wel Nee te stemmen intensief bestudeerd. Desondanks heb ik helemaal geen zin naar het feestje te gaan.

Vorige week ontstond er nog enige ophef, toen twee initiatiefnemers van het referendum, Van Dixhoorn en Van Houwelingen van het 'Burgercomité EU', verklaarden dat Oekraïne hen eigenlijk aan hun reet zou roesten. Maar volgens mij was het van meet af aan duidelijk dat het referendum niet zou gaan over het associatieverdrag. Ik vermoed dat Jan Roos niet eens weet waar Oekraïne ligt. De zelfbenoemde 'belangrijkste intellectueel van Nederland' Thierry Baudet misschien wel, maar ook hem gaat het om iets anders: het aanwakkeren van weerzin tegen de EU en de vermeende elite.

Wat zou er anders zijn geweest wanneer vorig jaar de referendumwet niet was aangenomen, waarna het Burgercomité het oog liet vallen op het associatieverdrag? Wat zou er zijn gebeurd wanneer een paar slimme internetjongens GeenPeil niet aan de benodigde hoeveelheid handtekeningen hadden geholpen?

Dit: helemaal niks.

Het had veertig miljoen euro, een ontluisterend fakedebat en een paar duizend mensjaren aan verloren uren in het stemlokaal gescheeld, dat wel. Columnisten (Ja/Nee/Weet niet) hadden over iets anders moeten schrijven en Frans Timmermans (Ja) en Harry van Bommel (Nee) hadden hun energie beter m oeten besteden.

Maar het democratisch gehalte van Nederland zou niet noemenswaard lager zijn geweest, het had de situatie in Oekraïne niet beïnvloed, Poetin had er geen seconde van wakker gelegen en president Porosjenko van Oekraïne was gewoon doorgegaan de opbrengst van zijn snoepfabriek door te sluizen naar belastingparadijzen.

Het is de volstrekte zinloosheid van een louter op effectbejag gerichte onderneming, de verspilling van denkkracht en inventiviteit, die je een gevoel van leegte bezorgen. Als je niet oppast, stort het Oekraïereferendum je in een existentiële democratische crisis; een volksraadpleging over de nieuwe bondscoach van Oranje was zinvoller geweest.

Wat de uitslag ook zal worden: het associatieverdrag is er al en zal niet worden teruggedraaid. Premier Rutte zal na een Nee met een ingenieuze redenering komen en laten weten dat de Nederlandse regering zich er helaas niets van kan aantrekken. En Lodewijk Asscher met een nóg ingenieuzere, om de belofte van zijn partij de uitslag als bindend te accepteren naast zich neer te leggen. De reacties die daar weer op zullen volgen kun je uittekenen; een volgende ronde van diepe en vermoeiende voorspelbaarheid.

Het enige positieve aan het referendum is de vaststelling dat Nederland zich kennelijk zo dodelijk verveelt, dat we bereid zijn elkaar over alles in de haren te vliegen - en dus misschien ook wel over vraagstukken die er wél toe doen. Laten we gaan nadenken over welke vraagstukken dat zijn.

Wat u doet moet u vooral zelf weten, maar ik ga niet stemmen. Ik heb geen zin mee te doen aan democratische balorigheid en ik wil ook niet stemmer nummer 3.851.681 worden, volgens onze Ionica Smeets degene die het opkomstpercentage naar 30 procent tilt en zo met zijn Ja het Nee-kamp over de streep helpt. Kleine kans, oké. Maar het is net als met Russisch roulette: ook bij een kans van 1 op drie miljoen zou ik niet schieten. Voor het eerst sinds ik stemgerechtigd ben, acht ik het mijn democratische plicht thuis te blijven.

Het is helemaal geen democratisch feestje, het is een verkleedpartij met de kiezer in de kleren van de keizer.