Wat is de waarde van de geheime bewijsstukken van Omtzigt?
Het Nederlandse kabinet heeft geen informatie waaruit blijkt dat Turkije steun geeft aan jihadistische groeperingen in Syrië. CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt liet dinsdag weten in het bezit te zijn van 'geheime bewijsstukken' over Turkse wapenleveranties.
De stukken zijn overhandigd aan minister Ivo Opstelten (Justitie) en Dick Schoof, de nationaal coördinator terrorisme. Het is nog maar de vraag of het kabinet hierover een nieuw oordeel gaat vellen. Op de laatste stukken heeft het kabinet nog niet gereageerd.
Aan wiens kant staat Turkije eigenlijk? Officieel is Turkije een NAVO-bondgenoot in de strijd tegen de jihadisten van ISIS en Al Qaida. Maar diverse bronnen beweren om de zoveel tijd dat Ankara de extremisten juist steunt.
Koenders kent de berichten over de vermeende Turkse rol, maar kan die niet bevestigen, herhaalt hij telkens in de Tweede Kamer. De Turkse overheid heeft keer op keer uitdrukkelijk ontkend steun te verlenen aan jihadistische organisaties.
De bewijsstukken waarover Omtzigt beschikt zijn twintig pagina's van de Turkse officier van justitie in Adana. De man is uit zijn functie ontheven en de stukken zijn in Turkije staatsgeheim verklaard. Lokale media mogen er niet over berichten. Twitteraccounts van journalisten die de documenten toch online hebben gezet, zijn afgesloten. Wie goed zoekt, vindt de stukken nog wel, onder meer op het YouTube-kanaal van de hackersgroep Anonymous.
In de documenten wordt gerept van drie vrachtwagens en een auto die in januari 2014 nabij Adana de grens wilden oversteken naar Syrië, meldt onder meer het blog Al-Monitor. Turkse politieagenten en de officier van justitie vonden wapens in de voertuigen. Hun onderzoek werd gestaakt, omdat de voertuigen volgens lokale autoriteiten van de geheime dienst zouden zijn en dus niet doorzocht mochten worden, aldus Al-Monitor.
De vermeende Turkse steun aan jihadisten komt vrijwel in elk overleg aan de orde dat minister Koenders heeft met de Tweede Kamer. Ook bij zijn voorganger was dat zo. Het antwoord van het Nederlandse kabinet is steeds weer: dat Nederland niet over eigen bewijs beschikt van Turkse steun aan jihadisten. Omtzigt zegt dat die vlieger nu niet meer opgaat.
Oppositie wil opheldering
Haagse bronnen betwijfelen in hoeverre vermeende geheime Turkse documenten door Nederlandse instanties eigenstandig na te trekken zijn en of daaruit sluitende conclusies getrokken kunnen worden. De beschuldiging vergt uitgebreid onderzoek, waar Nederland niet per se de capaciteit voor heeft. Bovendien is het de vraag of het de rol van Nederland is om dit uit te zoeken of dat een van de geheime diensten van andere NAVO-landen dit beter kan doen.
Regeringspartijen VVD en PvdA zeggen de laatste bewijsstukken niet te kennen. VVD-Kamerlid Mark Verheijen: 'Ik heb geen enkel bewijs in woord of daad dat Turkije de verkeerde partij in Syrië ondersteunt en daarmee de NAVO ondermijnt.' Hij vindt het wel belangrijk dat Koenders de kwestie aankaart in NAVO-verband. 'Als er geruchten zijn, is het goed dat er opheldering komt', aldus Verheijen.
De oppositie laat het er niet bij zitten. CDA-Kamerlid Knops: 'Het kabinet moet opheldering vragen en onafhankelijk onderzoek verrichten. Het feit dat de documenten nu tot staatsgeheim zijn gemaakt, is een veeg teken.' SP-Kamerlid Harry van Bommel: 'Ik heb te vaak berichten gehoord over wapenleveranties en -transporten om nog te denken dat dit een fabeltje is. Het is kwalijk dat de Nederlandse overheid nooit bereid is geweest om nader onderzoek te doen.'
