Wat een fout van de keeper (of fix)

Omkoping in het betaalde voetbal raakt het hart van de sport. Die boodschap verkondigde politieorganisatie Europol maandag bij de presentatie van de resultaten van 'het grootste onderzoek naar matchfixing ooit'. De organisatie vermoedt dat bij 380 wedstrijden in Europa sprake was van vuil spel en noemde dat aantal slechts het topje van de ijsberg. Zonder geloof in de oprechtheid van spelers en de goede bedoelingen van officials is de sport minder aantrekkelijk, zei Europol-directeur Rob Wainwright. 'Het gaat erom dat mensen erop kunnen vertrouwen dat wat ze zien ook waar is.' Waar moet je dan op letten?

1. Hoe nietszeggender de wedstrijd, hoe groter de kans op manipulatie

De kans dat wedstrijden in de Nederlandse eredivisie of in de Champions League op grote schaal worden gemanipuleerd is klein. De belangen zijn simpelweg te groot, zegt Wil van Megen. Hij is namens de internationale spelersvakbond FIFPro lid van een zogenoemde expert-group van Europol. 'Hoe meer er op het spel staat, hoe kleiner de kans op een fix.' Het omgekeerde is ook waar: bij kleine duels is de kans groter dat de boel wordt geflest. James Dorsey, hoogleraar aan de Nanyang Technological University of Singapore, volgde het proces van een verdachte man uit Singapore. 'Die man bood armlastige nationale voetbalbonden aan vriendschappelijke duels te regelen. Hij kocht de spelers om en zette fictieve teams op.' Dat deed hij onder meer voor Togo. Aziatische goksyndicaten houden ook erg van jeugdduels. Van Megen herinnert zich nog een incident in Frankrijk. 'Een jeugdspeler was omgekocht met 50 euro en een hamburger.'

2. Spelers met geldproblemen zijn kwetsbaar

In Oost-Europa lopen de profclubs gemiddeld zes maanden achter met de betaling van spelerssalarissen. Dat maakt voetballers kwetsbaar. Mario Juric, oud-profvoetballer en nu secretaris-generaal van de Kroatische spelersvakbond, maakte het van dichtbij mee. In 2010 werden negen spelers van voetbalclub Croatia Sesvete veroordeeld voor hun aandeel in een omkoopschandaal. 'Ze hadden al negen maanden geen salaris gekregen en kregen een aanbod van een fixer. Dan moet je sterk in je schoenen staan', aldus Juric. Zelf speelde hij nog tegen Croatia Sesvete. 'Ik merkte er niks van. Ze stonden onderaan en waren ook voor de omkoping al ongelooflijk slecht. Nu kregen ze alleen geld om waardeloos te zijn.'

3. Soms kun je het niet zien

Volgens de Canadese onderzoeksjournalist Declan Hill, auteur van meerdere boeken over matchfixing, kan de gewone voetbalfan zelden zien of een wedstrijd is gemanipuleerd. 'Vaak zijn er in een team maar vier of vijf spelers omgekocht. Die proberen te verliezen, terwijl hun teamgenoten willen winnen. Zonder onderzoek kun je hoogstens vermoedens hebben, geen bewijzen.' Volgens Hill veranderen criminelen geregeld van patroon. In zijn onderzoek stuitte hij op bizarre situaties. 'Soms zijn beide elftallen omgekocht. Stel: team A speelt tegen team B. De regelaar heeft team A de opdracht gegeven te verliezen. Vlak voor de wedstrijd blijkt dat de uitbetaling hoger is als team A wint. Dan wordt gebeld met de spelers van beide teams en is het geregeld.'

4. Niet alle spelers zijn even invloedrijk

Keepers en verdedigers zijn oververtegenwoordigd in onderzoeken naar matchfixing. Het zijn de spelers met de grootste invloed op de uitkomst van een duel: een foutje kan fataal zijn. Ook scheidsrechters spelen vaak een dubieuze rol. Onterechte kaarten of twijfelachtige strafschoppen komen vaak voor in omkopingsdossiers.

5. Fouten maken is menselijk

Als oud-voetballer Danny Hesp beelden van zijn eigen wedstrijden terugziet, denkt hij weleens: het lijkt wel of ik was omgekocht. Hesp, nu voorzitter van spelersvakbond VVCS: 'Ik weet dat mensen al snel vermoeden dat er iets niet in de haak is. Maar voetballers zijn net mensen; ze maken fouten. Zoek niet overal wat achter.'

HET VERDACHTE DUEL IN DE CHAMPIONS LEAGUE

Maandag zei Dirk Kuijt dat zijn maag zich omdraaide bij de gedachte aan matchfixing. Een dag later lijkt hij, vermoedelijk ongewild, een rol te spelen in een verdachte voetbalwedstrijd. Het gaat om een duel tussen Liverpool en het Hongaarse Debrecen (1-0). Kuijt, destijds spelend bij de Britse ploeg, werd matchwinnaar door een gekeerd schot van Fernando Torres alsnog tot doelpunt te promoveren.

De wedstrijd werd gespeeld in de Champions League. In het onderzoek van Europol naar matchfixing werd maandag verwezen naar een wedstrijd op het hoogste clubniveau, waarbij een Engelse club betrokken was.

De Deense krant Ekstra Bladet legde vervolgens op basis van anonieme bronnen de vinger op de zere plek: Anfield, 16 november 2009.

Een goksyndicaat uit Singapore zou spelers van Debrecen hebben benaderd voor vals spel. De 'afspraak' was dat Debrecen met meer dan twee doelpunten verschil zou verliezen. Maar het bleef dus bij die ene treffer van Kuijt.

De wedstrijd was in Hongarije al eerder onderwerp van onderzoek, maar dat leverde niets op. Een woordvoerder van Liverpool liet dinsdag weten dat zijn club niet onder verdenking staat. 'Niemand van Europol heeft contact met ons opgenomen.'

Verderop in datzelfde toernooi verloor Debrecen met 4-3 van het Italiaanse Fiorentina. Daarbij kwam doelman Poleksic in opspraak. De Duitse politie leidde uit afgeluisterde telefoongesprekken af dat Poleksic contact had met leden van een goksyndicaat. De UEFA legde de Montenegrijn een schorsing op van twee seizoenen omdat hij had verzuimd te melden dat hij was benaderd door 'matchfixers'. Voor Debrecen is de zaak afgedaan.

undefined