Waren Cash Centers een handige betaaldienst of maakten ze illegale gokpraktijken mogelijk?

De een was succesvol leverancier van gokmachines, de ander wilde een eigen casino oprichten. Zodoende kwamen de Rotterdamse Ronald B. en de Enschedese Hendrik ten V. met elkaar in contact. Beiden waren pioniers, altijd in voor iets nieuws. En zo ontstond in 2014 het idee om een nieuw betaalsysteem op de markt te brengen: een Cash Center. Drie jaar later stonden de langwerpige, rode apparaten in tientallen cafés, nachtwinkels, snackbars en shishalounges, verspreid over Nederland.

De Cash Centers werkten als volgt: klanten stopten cash geld in de gleuf en konden vervolgens via het apparaat online financiële transacties verrichten voor diensten die erop waren aangesloten. Beltegoed opladen, een wedje leggen op een gokwebsite: het kon allemaal anoniem. Registratie was niet nodig.

Het was een betaaldienst voor de gewone man, benadrukken de twee ondernemers voor de rechtbank in Rotterdam. ‘Ik zei weleens tegen een klant: als je een seksspeeltje wilt hebben voor je vrouw, dan kun je het zo kopen’, verklaart Ronald B. Medeverdachte Hendrik ten V. zit naast hem. Hij heeft een krat vol ordners met zich meegebracht, waar alle documenten in zitten die hij in de vier jaar dat de juridische procedure ondertussen voortsleept heeft verzameld.

De twee worden vervolgd voor fraude, witwassen en illegale gokpraktijken: de rechtbank trok er deze week twee dagen voor uit. Anders dan Ronald B., die wordt bijgestaan door de topadvocaat Sander Janssen, voert Ten V. zijn eigen verdediging. Dat heeft alles te maken met zijn financiële positie: zijn casino is inmiddels failliet. Hij heeft, nadat hij zijn huis was uitgezet, twee jaar lang met zijn vrouw en 9-jarige gehandicapte dochter in een tent gewoond.

Sportweddenschappen

Na de introductie van de apparaten op 1 januari 2017 ging het de twee ondernemers voor de wind: ze verdienden tonnen met hun Cash Centers en waren ook actief op de Duitse, Belgische en Spaanse markt. Het succes was met name te danken aan de internationale goksite Forzza.com, die op de apparaten was aangesloten. Klanten konden anoniem een account aanmaken, waarmee ze vervolgens op hun mobiele telefoon of laptop konden inloggen voor sportweddenschappen. In die tijd was dat in Nederland nog illegaal: de onlinegokmarkt is pas sinds vorig jaar oktober gelegaliseerd.

Maar in maart 2019 kwam er plotseling een einde aan de lucratieve handel. Bij een grote landelijke actie viel de politie 152 locaties – grotendeels cafés in oude volksbuurten – binnen. Er werden 95 Cash Centers in beslag genomen. In reactie daarop kondigden burgemeesters in Rotterdam, Den Bosch, Utrecht en Leiden aan dat ze een aantal van die gelegenheden zouden sluiten. Het leidde afgelopen jaren tot tientallen rechtszaken, die meestal in het voordeel van de ondernemers werden beslecht. Er kon niet voldoende worden bewezen dat de openbare orde vanwege de aanwezigheid van de apparaten in het geding was.

Nu de uitbaters van de Cash Centers zelf voor de rechter staan, kiest justitie voor een andere aanvliegroute: de verdachten hebben volgens het OM doelbewust illegale kansspelen aangeboden, voor eigen financieel gewin. Spelers – ‘ook minderjarige en verslavingsgevoelige spelers’ – konden hierdoor onbeschermd deelnemen aan sportweddenschappen. De officier van justitie eist voor beide verdachten een voorwaardelijke gevangenisstraf van 1 jaar en een taakstraf van 240 uur. Voor Ronald B. komt hier mogelijk nog een geldboete van 120 duizend euro voor zijn speelautomatenbedrijf bovenop, dat verantwoordelijk was voor de bouw van de Cash Centers.

Tunnelvisie

Hendrik ten V. heeft niet het idee dat hij iets verkeerds heeft gedaan door een goksite op zijn betaaldienst aan te sluiten. ‘Forzza.com kon (als geldige onderneming die kantoor houdt op Curaçao, red.) gewoon een licentie overhandigen. Dat was voor mij genoeg.’ Bovendien, zo vervolgt hij, kan er via betaaldiensten als Mastercard, Visa en Paysafe net zo goed worden gegokt op illegale websites. ‘Staan die zo ook allemaal voor de rechter?’ Hij geeft zelf antwoord: nee. ‘Het OM lijdt aan tunnelvisie.’

De partijen die waren betrokken bij de Cash Centers maakten mondeling afspraken over de verdeelsleutel: de verdachten ontvingen 85 procent van de gokwinsten, waarvan 40 procent was gereserveerd werd voor de uitbaters van de ondernemingen waar de apparaten stonden. De overige winsten vloeiden naar Forzza.com (15 procent) en een dienstverleningsbedrijf op Malta.

‘De overheid heeft boter op het hoofd’, reageert advocaat Sander Janssen. Hij vindt het onbegrijpelijk dat een overheid, die zelf grof geld verdient aan gokken en hier ook actief reclame voor maakt, nu ‘met zoveel machtsvertoon hardwerkende ondernemers aanpakt’.

Forzza.com had weliswaar geen vergunning voor het aanbieden van kansspelen in Nederland, maar dit moet de goksite zelf worden aangerekend, vindt de advocaat. ‘De verdachten brachten slechts vraag en aanbod bij elkaar.’ Dat ze nu strafrechtelijk worden aangepakt, is volgens Janssen zeer onwenselijk. ‘Waarom is er niet gezegd: jongens, haal die dingen weg, anders krijg je een boete? Dan hadden ze daar gewoon gehoor aan gegeven.’

Als de rechter vraagt of de mannen van plan zijn om hun (inbeslaggenomen) Cash Centers opnieuw op de markt te brengen als die mogelijkheid zich voordoet, klinkt er een eensgezind nee. ‘Het is duidelijk dat het hele project niet meer verder kan in de vorm zoals het was’, zegt Hendrik ten V, die zich tegenwoordig richt op het ‘op de markt brengen van verschillende producten’. Wat voor producten?, wil de rechter weten. ‘Daar heb ik een geheimhoudingsplicht voor getekend’, antwoordt hij. De uitspraak volgt op 2 maart.