Walelegn Mengistu: Amsterdam, heimwee van een restauranthouder

Je vraagt je af waarom Walelegn Mengistu in hemelsnaam ooit is weggegaan uit Amsterdam: voor de ramen van zijn restaurant in de Ethiopische hoofdstad Addis Abeba heeft hij meterslange doeken met dia's van de Amsterdamse grachten laten spannen. Dat heeft een vervreemdend effect voor wie in de enorme eetzaal zit. Op het menu staan als specialiteiten ook erwtensoep en kroketten.

Het is meer de heimwee, al die goede herinneringen, zegt Walelegn Mengistu, dan een doordacht ondernemingsmodel. Het is waar, zijn Bar & Restaurant Amsterdam trekt Nederlanders en andere Europeanen die in Addis wonen en werken bij ambassades en bedrijven. 'Maar ik krijg ook heel veel kritiek van Ethiopiërs: waarom noem je je restaurant naar die buitenlandse stad - je bent toch een Ethiopiër!'

Voor de klandizie kan hij zijn restaurant beter naar Addis Abeba noemen. Maar dat zal hij niet doen. 'Ik heb alles aan Amsterdam te danken. Ik kreeg de gelegenheid voor chef-kok te studeren. Ik kon er goed geld verdienen. Het lukte me er een eigen zaak te kopen en tot bloei te brengen, restaurant Ibis. Daarom promoot ik Amsterdam.'

De menukaart - met Europese en Ethiopische gerechten - heeft veel weg van een toeristische folder met teksten en foto's over Hollandse folklore.

Hij zucht. 'Het leven was beter in Amsterdam. Hier in Ethiopië gaat het de afgelopen jaren snel vooruit, maar ik mis de Amsterdammers echt. Die manier van leven. Je moet daar erg hard werken, maar je krijgt er een goed leven voor terug.'

'Ik bleef maar aan mijn land denken'

Walelegn Mengistu is begin jaren negentig uit Ethiopië weggegaan. 'Ik werkte toen als onderwijzer, 200 kilometer van Addis Abeba en er brak etnisch geweld uit.' Maar hij was nooit van plan voor altijd in Nederland te blijven.

'Ik bleef maar aan mijn land denken. Het ging daar steeds beter en de regering gaf belastingvoordelen aan mensen die terugkwamen. Ik dacht: met mijn nieuwe kennis en ervaring kan ik ook in Addis een restaurant opzetten. Dat is goed voor mijn land.'

Het verbaast wel een beetje dat hij zo lyrisch is over zijn oude leven in Amsterdam: het restaurantje daar was toch een stuk kleiner dan het enorme gebouw waar hij nu zit, met speciale eetkamers voor gezelschappen en vergaderruimtes. Alleen de keuken lijkt al meer ruimte te beslaan dan het hele restaurant Ibis in Amsterdam. Hij is hier begin 2015 naartoe verhuisd, zegt hij, de eerste 11 jaren na zijn terugkeer had hij een veel kleiner restaurant. Ja, hij kan hier veel ruimte huren en hij kan veel personeel in dienst nemen, 120 maar liefst - de lonen zijn hier laag, maar je hebt ook veel personeel nodig omdat er niet zo hard wordt gewerkt als in Nederland, zegt hij.

Restaurant Amsterdam ligt niet ver van het internationale vliegveld van Addis Abeba in een wijk die de afgelopen jaren in hoog tempo chic is geworden, met een hele reeks dure hotels van internationale ketens. 'Mijn klanten komen uit de bovenklasse, ze komen met auto's, daarom ben ik blij dat ik nu een groot parkeerterrein heb.'

Walelegn Mengistu is hier een welgestelde man van aanzien, zoals hij door zijn zaak loopt en praat met de gasten. 'Maar ik sta nog veel zelf in de keuken, koken is mijn passie. En ik moet het de koks hier leren. Die hebben geen opleiding, de meeste restaurants huren gewoon iemand en laten die zijn gang gaan. Ik heb een high profile, de prijzen zijn relatief hoog, de kwaliteit moet ook hoog zijn. Veel gerechten zijn ze hier niet gewend, zoals die met vis en schelpdieren. '

Een stuk aangenamer

Hij verdient nu veel meer dan in Nederland, maar het was heel moeilijk om zijn zaak van de grond te krijgen. Alles was lastig en kostte veel tijd: de vergunningen rond krijgen, de financiering, het importeren van spullen. Van Nederlandse subsidiemogelijkheden heeft hij geen gebruik gemaakt. Te veel rompslomp en hij dacht weinig kans te maken.

'Ik had gelukkig genoeg eigen geld in Nederland verdiend. Als je terugkomt moet je heel veel geld hebben. Alles is duur, omdat je veel moet importeren en daarop wordt enorme belasting geheven, op auto's bijvoorbeeld. Bij de bank een lening krijgen is ook moeilijk; in Nederland helpt een goed businessplan, hier moet je geld hebben om geld te kunnen lenen.'

De afgelopen jaren schieten ook de binnenlandse prijzen omhoog. Dat komt volgens Walelegn Mengistu door de komst van Chinese bedrijven: die betalen grof geld waardoor de huren omhoog gaan en de grondprijzen stijgen.

Maar voor Ethiopiërs in Nederland die een terugkeer overwegen: het leven in Addis Abeba is ook een stuk aangenamer geworden, met winkels en restaurants.

Alleen zou Walelegn Mengistu zijn kinderen graag op de Nederlandse school naast de Nederlandse ambassade doen, maar ze worden tot zijn verdriet niet toegelaten: 'Ze hebben wel de Nederlandse nationaliteit, maar ze spreken geen Nederlands.'