Waarom zo veel demonstraties? Uw gids in protestland

Brazilië

Aanleiding?
Wat begon als een actie tegen de prijsverhoging van de buskaartjes, mondde uit in demonstraties waarbij donderdag ongeveer 1 miljoen mensen de straat opgingen. De Brazilianen zijn boos. Boos op de zelfverrijking van de politici, het uitblijven van investeringen in de zorg en het onderwijs en het geldverslindende WK-voetbal.

Hoe lang?
De massale betogingen zijn inmiddels de tweede week ingegaan en lijken eerder toe te nemen dan af te lopen, alle sussende woorden en maatregelen van de autoriteiten ten spijt. De Braziliaanse president Dilma Rousseff houdt vrijdag spoedberaad met haar ministers over de demonstratie. Vorige week complimenteerde zij de betogers nog, maar nu neemt ze afstand van de demonstraties, die zich nog altijd uitbreiden en in aantal steden grimmiger zijn geworden.

Resultaat?
Verschillende steden, waaronder hoofdstad Brasilia, hebben de prijsverhogingen in het openbaar vervoer inmiddels teruggedraaid. Als generale repetitie voor het WK wordt op dit moment in Brazilië het toernooi om de Confederations Cup gehouden. Diverse media in de Zuid-Amerikaanse natie speculeerden vrijdag over stopzetting van het evenement. Sommige spelers zouden vrezen voor hun veiligheid.

Turkije

Aanleiding?
Aanvankelijk protesteerden de Turken tegen het kappen van de bomen op het Ghezipark. Het laatste beetje groen van Istanbul op het Taksimplein moest plaats maken voor een winkelcentrum en oude Ottomaanse militaire barakken. Maar de massale demonstraties draaien om veel meer dan dat. Het gaat over de frustratie vanwege de voortschrijdende islamisering, het politiegeweld en de vrijheid van meningsuiting en demonstratie.

Hoe lang?
De protesten begonnen een kleine maand geleden op 28 mei en leidden regelmatig tot gewelddadige confrontaties met de Turkse oproerpolitie. Sinds deze week zijn de Turken van Taksim overgegaan tot een nieuwe vorm van protest: stilstaand en stilzwijgend. De betogers volgen daarmee het voorbeeld van een kunstenaar Erdem Gündüz die maandagavond het plein op liep, halt hield en uren ging staan kijken naar twee grote Turkse vlaggen en een portret van Atatürk, de stichter van de seculiere republiek.

Resultaat?
Een week geleden toonde premier Tayyip Erdogan zich bereid een referendum te houden over de bouwplannen, maar dat heeft de protesten niet doen beëindigen. Het harde politieoptreden en de weinig flexibele houding van Erdogan, heeft de premier veel internationale kritiek opgeleverd. Premier Mark Rutte beloofde de Tweede Kamer dinsdag nog zijn zorgen te uitten over het harde optreden.

Bulgarije

Aanleiding?
Ook in Bulgarije is het raak. Sinds zaterdag staan de straten van Sofia vol met duizenden betogers. Zij eisen het ontslag van de kersverse premier Plamen Oresjarski en zijn regering, die pas drie weken geleden gekozen werden. De Bulgaren hebben het helemaal gehad met de wijdverspreide corruptie.

Aanleiding was de recente benoeming van Deljan Peevski tot hoofd van de Bulgaarse veiligheidsdienst DANS. Maar Peevski moest in 2007 als onderminister aftreden na beschuldigingen van 'gebrek aan moraliteit'. Bovendien zou hij reeds voor zijn benoeming tot hoofd van de DANS inzage gekregen hebben in geheime dossiers. De veiligheidsdienst zou twee onderzoeken tegen hem hebben lopen. Zijn benoeming versterkte dan ook de reputatie van Bulgarije als paradijs van de georganiseerde misdaad.

Hoe lang?
De protesten begonnen vorige week vrijdag. Vandaag zijn opnieuw duizenden mensen de straat opgegaan uit protest tegen de pas aangetreden regering.

Resultaat?
De demonstraties zijn niet aan dovemansoren gericht gebleken. Woensdag maakte de regering bekend de kandidatuur van Peevski in te trekken en premier Oresjarski heeft zijn excuses aangeboden, maar van opstappen wil hij niets weten.