Waarom de Amstel Gold Race spannender moest worden: 'Maar of dit het ei van Columbus is?'

Koersdirecteur Leo van Vliet van de Amstel Gold Race bekent dat hij zich in de volgauto wel eens heeft zitten verbijten. Gebeurt er nog wat, vandaag? 'Het was wachten, wachten, wachten.'

Hij was niet de enige die hoofdschuddend het wedstrijdverloop volgde. De klassieker in het Limburgse heuvelland staat in de beleving van het publiek een forse tree lager dan monumenten als de Ronde van Vlaanderen, Parijs-Roubaix en Luik-Bastenaken-Luik. Voorspelbaar, is vaak het oordeel. Slechts enkele minuten spannend op de Cauberg, de klim vanuit Valkenburg richting Berg en Terblijt. Een tussendoortje, na het spektakel op de Vlaamse en Noord-Franse kasseien en voor de Ardense heuvels.

Zijn er mogelijkheden om een koers aantrekkelijker te maken? Het houdt Van Vliet, 23 jaar koersbaas, bezig. In 2001 schrapte hij een lus door België, inclusief de beklimming van de Sint Pietersberg. In 2013 schoof de finish na de Cauberg 1,8 kilometer westwaarts in de richting van Berg en Terblijt. Voor de 52ste editie is de klim uit de slotfase verdwenen. Na de Bemelerberg slaan de renners zondag bij Sibbe meteen linksaf en laten Valkenburg rechts in de diepte links liggen.

Van Vliet hoopt op een opener koers, op meer aanvalslust. 'Nee, we zijn zeker niet wanhopig. In elk geval kun je ons niet meer verwijten dat alles om de Cauberg draait. Of dit het ei van Columbus is, weet je natuurlijk niet. Ik ben zelf heel nieuwsgierig naar wat er gaat gebeuren.'

_{Tekst gaat verder onder de afbeelding.}

Weinig oog voor traditie

Sleutelen aan het parcours hoort bij het dirigeren van een koers. Vooral Flanders Classics deinst niet terug voor rigoureuze ingrepen. Zo verplaatste de directie in 2012 de aankomst van de Ronde van Vlaanderen van Meerbeke naar Oudenaarde en dit jaar het vertrek van Brugge naar Antwerpen. De Muur van Geraardsbergen verdween en keerde terug. Het kwam de organisatie op hoon en spot te staan: alleen maar oog voor winstbejag, weinig oog voor traditie. Het spektakel is er niet minder op geworden.

Overweegt Van Vliet ook wel eens een verregaander wijziging? Een terugkeer naar de Maasboulevard in Maastricht bijvoorbeeld? De eindstreep iets voorbij de steile Keutenberg of in de straten van Vaals, na een lange klim op de Camerig en een woeste afdaling? De koersdirecteur ziet er geen heil in. 'In Maastricht komt het vrijwel zeker tot een massasprint. Op de Keutenberg is geen plek voor het publiek. En Vaals, tja. Je kunt eigenlijk niet om de omgeving van Valkenburg heen. De sfeer daar, de traditie, daar moet je niet aan tornen.'

De Amstel Gold Race bezit genoeg ingrediënten voor een fraaie koers. De wedstrijd is ontegenzeggelijk zwaar, met een lange reeks van pittige klimmetjes als de Gulpenerberg, de Kruisberg en vooral de steile Eyserbosweg en de Keutenberg. Er waren wel degelijk sportief gedenkwaardige afleveringen. Eddy Merckx die in 1973 in beestenweer de thuisrijders Joop Zoetemelk en Hennie Kuiper zijn hielen liet zien. Jan Raas die vijf keer als eerste over de finish kwam. Gerrie Knetemann die in 1985 zowel zegevierend als snikkend naast Mart Smeets stond, twee jaar na een gruwelijke botsing met een stilstaande auto.

Er was meer Nederlands succes. Michael Boogerd en Erik Dekker legden beiden - de eerste in 1999, de tweede in 2001 - niemand minder dan Lance Armstrong in een sprint met twee erop. De lijst met recentere winnaars bevat klinkende namen: Frank Schleck, Philippe Gilbert (drie keer), Michal Kwiatkowski toen hij wereldkampioen was.

Probleem is dat het niveau van de deelnemers zo is gestegen dat ook sprinters en zogeheten punchers, renners die ook een laatste kilometer bergop kunnen vlammen, de reeks hellingen overleven. Van Vliet: 'Wat je ook doet: het zijn de renners en de ploegen die de koers maken. Als die zondag besluiten dat hun sprinters het moeten gaan doen, dan kun je daar weinig tegen ondernemen.'

Er zijn ook de onwrikbare feiten. De wedstrijd ontbeert kasseien, waarop altijd het gevaar loert van valpartijen, materiaalpech en lekke banden; vervelend voor de renners, goed voor de amusementswaarde.

Geen religieuze beleving

Voor de status van monument is een verleden nodig. De Ronde van Vlaanderen staat op 101 edities, de eerste Luik-Bastenaken-Luik was in 1892. Van Vliet: 'Wij kunnen geen zwart-witfoto's laten zien van renners met banden om de nek.' Wat ook ontbreekt: de bijna religieuze beleving van de koers in Vlaanderen.

Volgens Erik Dekker, de laatste Nederlandse winnaar, is de motivatie van de renners in Zuid-Limburg er niet minder om. 'Die verschijnen er echt niet met het idee: nou, vooruit maar weer. Ze nemen de wedstrijd uiterst serieus.' Hij twijfelt over het effect van het schrappen van de Cauberg in de laatste kilometers. Op brede, niet al te steile wegen zullen veel renners zich kunnen handhaven of tijdig kunnen terugkeren. Een sprint van een grote groep ligt voor de hand.

Dekker: 'Het probleem is dat het lastigste stuk veel te ver van de finish zit.' Hij pleit voor terugkeer van de eindstreep op de Cauberg, als het sluitstuk van de serie kuitenbijters. 'Dat blijft toch een geweldige aankomst. Een mannetje of tien, twintig hooguit, een veel kleinere groep dan je de laatste jaren zag.'

Wat resteert als factor die kan bijdragen aan de spanning is het weer. De verwachting voor zondag duidt niet op een veel grilliger verloop: half bewolkt, kans op een buitje.