AnalyseFuego-vulkaan
‘Vulkaan van vuur’ in Guatemala spuwt heftig gloeiende wolk
Een combinatie van pech en menselijke onvoorzichtigheid lijkt de belangrijkste oorzaak voor het oplopende dodental bij de uitbarsting van de vulkaan Fuego in Guatemala, gisteravond Nederlandse tijd. Bij de eruptie zijn tot dusver 38 doden gevallen en bijna driehonderd gewonden.
Enerzijds pech: bij de eruptie kwam een onverwacht heftig gloeiende wolk vulkaanmateriaal van de vuurberg af rollen. En onvoorzichtigheid: op filmbeelden is te zien hoe mensen met hun telefoons op de vulkaan af lopen om de eruptie vast te leggen.
Dat terwijl de Volcan de Fuego, de ‘vulkaan van vuur’, al sinds vorige week bezig was met uitbarsten, net als in 2009, 2007, 2003, 1974 en 1930. Maar zondag, iets voor het middaguur plaatselijke tijd, kwam de heftigste klap in zeker tien jaar. Er kwam een ‘pyroclastische stroom’ op gang, een gloeiendhete stortgolf vulkanisch materiaal, gevolgd door een lavastroom van zeker 8 kilometer lang en een asregen tot een kilometer of 15 in de omtrek.
Rampenambtenaar
Veel dorpelingen konden niet op tijd wegkomen of raakten in de chaos in de knel. Op een brug kwamen twee kinderen om die naar de eruptie stonden te kijken; in het dorp El Rodeo overleden vier mensen, onder wie een rampenambtenaar, toen het huis waarin ze schuilden in brand vloog. Ruim 3.100 mensen zijn geëvacueerd. Het vliegverkeer in Guatemala-Stad is deels stilgelegd vanwege de aswolk, die vliegtuigmotoren kan beschadigen.
Waarschijnlijk schatten omwonenden de situatie verkeerd in, vermoedt vulkanoloog Elske de Zeeuw-van Dalfsen van het KNMI. ‘Pyroclastische gloedwolken volgen de paden van de rivierbeddingen en de valleien. We weten het nog niet zeker, maar wat er lijkt te zijn gebeurd, is dat de gloedwolk zo groot was dat hij uit de rivierbedding is getreden. De mensen die hier wonen kennen de gevaren, en toch zie je op de beelden dat ze rustig staan te filmen.’ De uitbarsting zelf lijkt vooralsnog ‘redelijk standaard’, vindt De Zeeuw.
Een verband met de eruptie van de Hawaiiaanse vulkaan Kilauea is er niet, benadrukt de vulkanoloog. ‘Er zijn op elk moment ergens ter wereld tussen de vier en de vijftien vulkanen bezig met uitbarsten. En dit zijn er toevallig twee van.’
De Volcán de Fuego is een klassieke kegelvormige, zogeheten ‘stratovulkaan’ en maakt deel uit van een rij vulkanen die zijn ontstaan op de rand waar de westelijke Cocos-aardplaat onder de Amerikaanse aardplaat duikt. Dat levert stroperig magma op, met als gevolg verstoppingen in de vulkaan en heftige, explosieve erupties als uitkomst.
De vulkaan staat 40 kilometer ten zuidwesten van Guatemala-Stad, vlak bij de populaire toeristenbestemming Antigua. De vulkaan geldt vanouds als een van de actiefste van Midden-Amerika.
