VS leggen zich neer bij Strafhof
De Verenigde Staten leggen zich neer bij het bestaan van het nieuwe Internationale Strafhof. Voorwaarde is de aanvaarding door de internationale gemeenschap dat Amerikanen buiten de bevoegdheid blijven van het hof....
Er is wekenlang touwgetrokken om de resolutie en tot gisteren was er druk overleg op ministerieel niveau tussen met name de VS aan de ene kant en Frankrijk, Duitsland en Groot-Brittannië aan de andere kant. Inzet was de vraag of voor de Amerikanen een uitzonderingspositie kon worden geschapen en hoe strikt deze moest worden geformuleerd.
In een Franse ontwerptekst werd ervan uitgegaan dat het Strafhof jurisdictie heeft over burgers van alle landen, tenzij een land uitdrukkelijk om een uitzonderingspositie vraagt aan de secretaris-generaal van de VN. Een Amerikaanse tekst draaide de gang van zaken om: als een land niet is toegetreden tot het verdrag over het Strafhof vallen zijn onderdanen als vanzelf en uitsluitend onder het strafrecht van het eigen land. Een tekst met deze strekking is uiteindelijk overeengekomen.
De VS maakten daarop geen gebruik van hun vetorecht, maar onthielden zich van stemming, samen met China en Rusland. Het is een ommekeer in de Amerikaanse politieke opstelling tot nu toe. Nog in februari zei EU-coördinator voor buitenlands beleid Solana dat Europa zich zou moeten neerleggen bij de Amerikaanse afwijzing van het Strafhof. De VS maakten zich sterk voor uitbreiding van het Arusha-tribunaal dat de oorlogsmisdaden in Rwanda berecht.
De VS hebben het Internationale Strafhof, dat in 1998 is opgericht en is gevestigd in Den Haag, steeds te vuur en te zwaard bestreden. Niet alleen hebben de Amerikanen het toetredingsverdrag niet willen tekenen, de regering-Bush stelde zich ook op het standpunt dat elke legitimatie aan het Hof als supranationale strafrechter onthouden moest worden.
Daarom verzetten de Amerikanen zich krachtig tegen een rol voor het Strafhof in de berechting van oorlogsmisdaden in Darfur, in het westen van Sudan. Het was uitgerekend de Amerikaanse voormalige minister van Buitenlandse Zaken, Colin Powell, die eind vorig jaar openlijk sprak over volkerenmoord in Darfur. Een onderzoekscommissie van de Verenigde Naties durfde zover niet te gaan. Er zijn in het gebied tienduizenden Afrikanen vermoord en twee miljoen mensen verdreven.
De onderzoekscommissie van de VN deed begin dit jaar de aanbeveling dat het Internationale Strafhof de misdaden zou gaan berechten. Een meerderheid van de Veiligheidsraad sloot zich hierbij aan, evenals secretaris-generaal Kofi Annan. Hij noemde het 'een logische plek' voor de berechting.
Maar de VS lieten toen weten dat daarvan geen sprake kon zijn. Het Witte Huis vreest dat vroeg of laat Amerikaanse staatsburgers voor het Strafhof worden gedaagd, vanwege de veelvuldige militaire aanwezigheid van Amerika in brandhaarden op de wereld.
