VS heropenen debat over plaatsing kruisraketten

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken stelde onlangs vast dat de Iskander-raket, met een bereik van 500 kilometer, een 'verboden' wapen is volgens het INF-verdrag uit 1987. Dat Amerikaans-Russische akkoord maakte een eind aan de productie en plaatsing van kernwapens voor de middellange afstand (500 tot 5.500 kilometer) in zowel Rusland als Europa. Daarmee was de voorgenomen stationering van 48 Tomahawk-kruisraketten op de militaire basis in het Noord-Brabantse Woensdrecht van de baan.

Bronnen bij de NAVO bevestigen dat de Amerikanen hun bondgenoten meer dan eens hebben geïnformeerd over de schending van het INF-verdrag door Rusland. In vrijwel onopgemerkt gebleven hoorzittingen in het Congres heeft het Pentagon mogelijke tegenmaatregelen op tafel gelegd, waaronder de plaatsing van nieuwe kernraketten. De Europese landen zouden nog niet gepolst zijn over het treffen van militaire tegenmaatregelen.

Volgens defensiedeskundige Ko Colijn kan een discussie daarover tot tweespalt in het bondgenootschap leiden. 'De Oost-Europese landen zullen meteen ja zeggen tegen een stationeringsplan. De militaire logica is dat hun grondgebied het eerst in aanmerking komt voor plaatsing. Maar bij de toetreding van Oost-Europese landen tot de NAVO is bepaald dat er op hun bodem geen kernwapens gestationeerd zouden worden', aldus Colijn, directeur van de Haagse denktank Clingendael.

Toch lijkt een discussie binnen de NAVO onvermijdelijk, temeer daar de Russische president Vladimir Poetin deze week heeft laten weten nog dit jaar het Russische kernwapenarsenaal te willen uitbreiden. Het gaat daarbij weliswaar om een andere categorie wapens, intercontinentale raketten, maar de aankondiging past in het beeld van toenemend wapengekletter - zoals de grootschalige NAVO-oefening van deze week in Polen - en oorlogszuchtig taalgebruik.

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken sprak deze maand al dreigend over 'consequenties' indien er alsnog kernwapens voor de middellange afstand in Europa worden geplaatst. En nog deze week keerde Moskou zich fel tegen het Amerikaanse plan om tanks en ander zwaar materieel te stationeren in Polen en mogelijk ook in andere NAVO-staten die grenzen aan Rusland. Een alleszins denkbare tegenmaatregel is de plaatsing van de Iskander-raket in Kaliningrad, een Russische exclave tussen Polen en Litouwen.

Dat de VS zich zorgen maken over de Russische nucleaire dreiging blijkt ook uit plannen om een raketschild te plaatsen bij Amerikaanse steden. De doorgaans goed geïnformeerde website Defense One meldde vrijdag dat het systeem bescherming moet bieden tegen een andere type kruisraket, de KH-10. Deze raket, met een geschat bereik van circa 2.000 kilometer, kan vanuit vliegtuigen worden afgevuurd.