Vrijheid van meningsuiting: waar ligt de grens?
Het proces tegen en de veroordeling van PVV-leider Geert Wilders doet opnieuw het debat oplaaien over de grenzen van vrije meningsuiting. Ex-PVV'er Joram van Klaveren heeft een initiatiefwet ingediend om twee artikelen in het wetboek van strafrecht te wijzigen, zodat groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie en haat niet langer strafbaar zijn. Moeten politici meer vrijheid krijgen om zich te uiten? Lees hier de scherpste opinies en columns uit de Volkskrant.
Haatpraat gaat altijd aan geweldpleging vooraf
In een open brief aan de Tweede Kamer pleit journalist Hella Rottenberg tegen het schrappen van de wetsartikelen waarop Wilders is veroordeeld.
'De artikelen zijn ingevoerd in 1934, op een moment dat het antisemitisme steeds ernstigere vormen aannam. Achterhaald? Gold voor toen, maar niet voor nu? Ik denk dat ik niet hoef te illustreren hoe ook in het recente verleden aan uitsluiting en grootschalig geweld altijd haatspraak en ophitsende taal vooraf gingen.'
Nederland is niet ziek, maar Wilders wel
De rechtsstaat is het fundament van onze samenleving, schrijft Bert Wagendorp in zijn column. Dat Wilders daar laatdunkend over doet is gevaarlijk.
'Ik vind Wilders' hetze tegen de rechtsstaat eng. Ik krijg koude rillingen van zijn gezwets over de vrijheid van meningsuiting - hij is leider van een partij waarin hij elke vrijheid van meningsuiting heeft uitgebannen. Wilders is een strijder voor de vrijheid van meningsuiting die de vrijheid van meningsuiting van andersdenkenden zal inperken zodra hij daartoe de macht heeft.'
Proces tegen Wilders levert niets op
Het proces tegen Geert Wilders zal de polarisering alleen maar vergroten, schrijft Raoul du Pré in het commentaar.
'De rechtbank zag nu geen andere weg dan Wilders te veroordelen, zoals de meeste rechtsgeleerden meteen na die beruchte avond in 2014 al voorspelden. Het wachten is nu op het hoger beroep, dat de PVV-leider in staat gaat stellen het hele circus nog eens te herhalen. Het is geen gewaagde voorspelling dat zijn veroordeling andere zaken gaat uitlokken tegen politici die de grenzen van hun vrijheid opzoeken.'
Wie maakt er nu een politieke vertoning van?
'Eindelijk heeft de rechtbank een streep getrokken.' Lees hier de ingezonden brieven van zaterdag 10 december over het vonnis.
'Wilders ontloopt iedere discussie, terwijl dit toch juist een element is dat bij onze politieke cultuur hoort. Met elkaar in gesprek gaan en op basis van argumenten en zonder gescheld discussiëren is m.i. een onderdeel van onze (politieke) cultuur. Vrijheid van meningsuiting is daarbij een groot goed maar daar hoort verantwoordelijkheid nemen voor de gevolgen van je uitingen ook bij.'
Strafrechtelijke aanpak van Wilders is terecht
Volgens velen in dit land heeft Wilders al te lang zijn gang kunnen gaan met aanstootgevend gedrag, beledigingen en ophitsende, haatzaaiende uitspraken, stelt jurist Bert Schriever.
'De vrijheid om te zeggen wat je wilt, is niet onbegrensd. Dat geldt voor burgers en dat geldt voor politici, ook als je Wilders heet.'
Wilders' veroordeling stelt minderheden gerust
De veroordeling van Wilders is niet alleen een opluchting voor de Marokkaanse gemeenschap. Ook andere minderheden zullen zich gesterkt voelen dat het recht hen beschermt, stelt Göran Sluiter, advocaat van aangevers en benadeelde partijen.
'Voor minderheden, inclusief mijn cliënten, is de veroordeling van Wilders een geruststellende gedachte. Het betekent dat zij mogen rekenen op rechtsbescherming bij situaties van discriminatie. Die bescherming is absoluut noodzakelijk in een rechtsstaat. Het voorkomt dat de meerderheid hier aanwezige minderheden kan uitsluiten of ze als minderwaardige mensen wegzet.'
Een parodie op de strafrechtspleging
Geert Wilders werd schuldig bevonden aan groepsbelediging en aanzetten tot discriminatie. Een straf werd echter niet opgelegd. Wat vinden deskundigen van deze uitspraak?
Afshin Ellian, hoogleraar encyclopedie van de rechtswetenschap: 'Opruiing betekent het oproepen tot het plegen van enig strafbaar feit (art. 131 Sr.). Wilders heeft simpelweg niet opgeruid tot het plegen van strafbare feiten, ook wordt dat niet zo opgevat door de toehoorders. Dit alles betekent dat we de betreffende wetsartikelen, art. 137 c en d wat de belediging betreft moeten afschaffen. En wat discriminatie betreft, dat moeten we terugbrengen tot feitelijke discriminatie. Het is aan de Kamer om die wetten zo spoedig mogelijk te hervormen.'
Willen jullie meer of minder Joden?
'Lezers van de Volkskrant, willen jullie meer of minder Joden in dit land?' vraagt Arnun Grunberg in zijn voetnoot.
'U begrijpt dat als ik over Joden spreek, ik het over criminele Joden heb en dat zijn er een hoop. Er zijn natuurlijk criminelen die beweren dat ze geen Joden zijn, maar die liegen. Is dit kwetsend? Ach, laten we niet te snel in een kramp schieten.'
