Vorming farmaciegigant zet concurrenten voor het blok

Van onze economische redactie

AMSTERDAM

Schaalvergroting is in het bedrijfsleven inmiddels al ruim tien jaar het parool. Analisten spreken nu over een tweede fusiegolf. De fusieproducten van een paar jaar geleden gaan opnieuw een keer over de kop. In de financiële sector sloten de Zwitserse banken UBS en Swiss Bank Corp. een monsterverbond. De Nederlandse uitgevers Elsevier en Wolters Kluwer gingen samen, net als de Amerikaanse vliegtuigbouwers Boeing en McDonnell Douglas. En vorige week kropen de computerbedrijven Compaq en Digital bij elkaar.

Een Londense analist van JP Morgan noemt de fusie van Glaxo Wellcome en SmithKline Beecham iets van de overtreffende trap. 'Dat is zoiets als het samengaan van IBM met Microsoft', stelt hij vast.

De nieuwe farmaciereus zet daarmee alle concurrenten voor het blok. De combinatie is zo onaantastbaar dat de concurrentie bijna gedwongen is om te reageren.

Toch krijgt Glaxo SmithKline nog geen 10 procent van de wereldmarkt in handen. 'Maar dat zegt niets', aldus H. Suijkerbuijk van de Nederlandse farmaciegroothandel OPG. 'De farmacie is een versnipperde markt. Het gaat om de positie op deelmarkten.'

SmithKline is wereldleider op de markt voor antibiotica en medicijnen tegen depressies. Glaxo overheerst de markten voor anti-virale geneesmiddelen en medicijnen tegen migraine en ademhalingsstoornissen.

'De fusie leidt tot een enorme besparing op de marketingkosten. Een verkoper kan nu de wereld rondtrekken met een koffertje met twintig in plaats van tien nieuwe medicijnen', zegt Q. Mulder, analist bij ING Barings.

Een andere reden voor de fusie zijn de hoge ontwikkelingskosten van nieuwe medicijnen. Farmaceuten spenderen 11 tot 13 procent van de omzet aan onderzoek en ontwikkeling. Suijkerbuijk van OPG stelt dat de klassieke manier van productontwikkeling voorbij is.

'Grote concerns hebben methoden ontwikkeld waardoor ze in plaats van honderden tienduizenden geneesmiddelen kunnen testen op hun werking. Daarnaast wordt biotechnologie steeds belangrijker.'

Tot nu toe brengen beide concerns op dit moment hoogstens ieder jaarlijks één nieuw medicijn op de wereldmarkt. SmithKline wil dit aantal verdubbelen en Glaxo zelfs verdrievoudigen.

Een van de redenen voor schaalvergroting is volgens een woordvoerder van medicijnengroothandel Interpharm dat de ontwikkelingskosten steeds sneller moeten worden terugverdiend. De octrooiperiode van twintig jaar, inclusief de twaalf jaar die nodig zijn voor ontwikkeling en marktklaarmaken, is te kort om langdurig winstgevend te zijn. De acht jaar waarin de kosten terugverdiend moeten worden wordt als te kort beschouwd

Zo verlopen binnenkort de octrooien van Zantac en Tagamet, twee zeer succesvolle medicijnen tegen maagzuur. 'Dat betekent sowieso omzetverlies. Iedereen kan dan met identieke, generieke preparaten op de markt komen.'

Interpharm is niet bang voor de krachtenbundeling. 'Misschien zullen ze wat gaan knijpen op de marges voor de tussenhandel. Maar dat zal niet leiden tot lagere prijzen voor de consument.' De maximumprijzen zijn wettelijk vastgelegd, zodat ook niet voor hogere prijzen hoeft te worden gevreesd.

Resteert de vraag: is de fusie goed voor de volksgezondheid? Wie kijkt naar de succesproducten van de bedrijven in Nederland - middelen tegen migraine, maagzweren, astma en anti-depressiva - concludeert dat Nederland ernstig ziek is. Als de fusie leidt tot meer productontwikkeling, helpt ze misschien. Een beetje.

Jet Bruinsma

Peter de Waard