Voorlopig akkoord EU en Turkije: migranten gaan terug
Turkije gaat migranten terugnemen vanuit de EU. Dit voorlopige akkoord is bereikt tijdens een extra Europese top in Brussel. De 28 regeringsleiders onderhandelden tot maandagnacht met de Turkse premier Davutoglu.
Turkije heeft de Europese regeringsleiders vandaag verrast met een voorstel dat verder ging dan de EU aanvankelijk had kunnen dromen. De Turken gaan niet alleen economische migranten terugnemen, maar ook alle Syrische vluchtelingen. Dit plan legde de Turkse premier Davutoglu maandag voor aan de 28 EU-leiders, die in Brussel bijeen waren voor een extra ingelaste migratietop.
Het was te kort dag om een definitief akkoord te smeden, maar de EU en Turkije stemden na een lange dag van onderhandelen wel in met het principe. Dat principe luidt: Turkije neemt alle economische migranten en Syrische vluchtelingen uit Griekenland terug en de EU hervestigt een Syrische vluchteling uit Turkije voor elke Syriër die Turkije terugneemt vanuit Griekenland.
Verder aan de deal verbonden: 3 miljard Europees hulpgeld plus de belofte van meer financiële ondersteuning, vrij reizen naar de EU voor Turkse toeristen, versnelling van de onderhandeling over Turkse toetreding tot de EU.
Definitief akkoord
EU-president Tusk en zijn staf gaan de komende dagen de voorstellen in detail uitwerken. De hoop is dat een definitief akkoord wordt bereikt op de volgende top van 17 en 18 maart. Tusk sprak tijdens zijn afsluitende persconferentie over het 'meest belovende moment' tot nu toe. De Turkse premier Davutoglu prees de samenwerking met Europa en betoogde de noodzaak voor verdere integratie tussen Turkije en de EU.
De EU hoopt met het terugsturen van asielzoekers naar Turkije de stroom van bootjes met migranten in te dammen. 'We willen het verschrikkelijke businessmodel van mensensmokkelaars kapot maken', zei premier Rutte na afloop van de top. Hij legde uit dat Syriërs die in de toekomst toch de oversteek wagen hun kans op hervestiging vanuit Turkije naar de EU verkleinen. 'Je komt dan onderaan de lijst.' Hij verwacht dat de migrantenstroom door dit ontmoedigingsbeleid binnen enkele weken zal opdrogen.
Of het terugsturen van vluchtelingen juridisch haalbaar is, zal volgende week moeten blijken als Tusk de uitgewerkte plannen presenteert. Volgens Europees Commissievoorzitter Juncker laat Europese regelgeving ruimte voor het terugsturen van migranten naar een 'veilig derde land'. Die ruimte is er omdat Griekenland Turkije beschouwt als een veilig land, zei Juncker.
Liveblog
De Volkskrant deed live verslag vanuit Brussel tijdens de EU-Turkije-top. Lees hier de ontwikkelingen terug.
Ongemakkelijke prijs
De onderhandelingen met de Turken bieden de EU een felbegeerde stap richting inperken van de migrantenstroom, maar kennen ook een ongemakkelijke prijs voor Europa. Drie dagen geleden nam de Turkse overheid de kritische Turkse krant Zaman over. Veel EU-landen zien dit als het inperken van de persvrijheid. De EU deelde tijdens de top haar zorgen en kritiek met Turkije, maar kon er geen gevolgen aan verbinden vanwege de onderhandelingen over het asieldossier.
Tijdens de afsluitende persconferentie van EU-president Tusk, Commissievoorzitter Juncker en premier Davutoglu beschuldigde die laatste de journalisten van Zaman van criminele activiteiten. Zaman zou betrokken zijn bij het witwassen van geld en geïnfiltreerd zijn door een crimineel netwerk. Hier is geen sprake van persbreidel, maar van een gewone juridische zaak, zei Davutoglu tegen de pers. Tusk reageerde dat persvrijheid een maatstaf is voor EU-lidmaatschap en liet het verder bij die opmerking.
