Nieuws
Voor het eerst mag een rapporteur van de Verenigde Naties op bezoek in Guantánamo Bay
Een speciale rapporteur van de mensenrechtenraad van de Verenigde Naties bezoekt deze maand Guantánamo Bay. De Ierse Fionnuala Ní Aoláin is de eerste onafhankelijke onderzoeker die welkom is in het omstreden detentiecentrum, waar Amerika terreurverdachten jarenlang zonder proces vasthoudt.
Volgens de mensenrechtenraad gaat het om een ‘technisch bezoek’ van Ní Aoláin. Eerst brengt ze een bezoek aan Washington waarna ze doorreist naar het detentiecentrum op Cuba. In de komende maanden voert ze ook gesprekken met slachtoffers en nabestaanden van 9/11 en met voormalig gedetineerden van het kamp. Daarna brengt Ní Aoláin een eindverslag uit.
Ní Aoláin is een zogeheten speciaal rapporteur. Ze is niet in dienst van de VN of een overheid en krijgt ook niet betaald. Haar rapporteurschap betreft het ‘bevorderen en beschermen van mensenrechten en fundamentele vrijheden bij de bestrijding van terrorisme’.
Guantánamo Bay speelde een grote rol in de Amerikaanse zelfbenoemde War on Terror. In totaal hebben er sinds 2002 zo’n 800 terrorismeverdachten vastgezeten. De bekendste is Khalid Sheikh Mohammed, die gezien wordt als het brein achter 9/11.
Veel verdachten hebben jarenlang zonder proces vastgezeten. In Guantánamo Bay, dat niet op Amerikaans grondgebied ligt, maken verdachten geen aanspraak op dezelfde rechten als gevangenen in de Verenigde Staten. Bovendien werden verdachten er gemarteld, door de VS eufemistisch omschreven als ‘versterkte verhoormethoden’.
Sluiten lukt maar niet
Onder president Barack Obama kwam daar in 2009 een eind aan. Ook formuleerde hij de sluiting van Gitmo als een van zijn verkiezingsbeloftes. Maar die kon hij niet waarmaken. President Donald Trump tekende na Obama juist een decreet om het detentiecentrum langer open te houden.
Er zitten nu nog 35 gevangenen vast in Guantánamo Bay. Twintig gevangenen kunnen worden vrijgelaten als een ander land ze wil opnemen. In de Amerikaanse wet is opgenomen dat Guantánamo-gevangenen niet naar de VS mogen worden overgebracht. Twee gevangenen zijn veroordeeld, tegen tien loopt een rechtszaak, en drie gevangenen zijn niet aangeklaagd maar mogen ook niet vertrekken.
Ook de huidige Amerikaanse president Joe Biden is voornemens Guantánamo Bay te sluiten, maar concrete stappen blijven tot nu toe uit. In januari stuurden 150 internationale organisaties Biden een brief met de oproep Guantánamo Bay te sluiten.
