Voor een debat over Indië is alle reden

Indonesië zit niet te wachten op een Nederlands mea culpa, stelt Wigbold. Mijn inschatting is een andere. Het feit dat het Indonesische volk altijd zo vergevingsgezind is geweest, betekent niet dat excuses voor de politionele acties niet zullen worden gewaardeerd. De tweehonderdduizend Indonesiërs die bij de poging om onze koloniale belangen te restaureren om het leven zijn gekomen, hebben immers ook nabestaanden.

Bovendien heeft een mea culpa voor onszelf zin. Als men weigert om van de geschiedenis te leren, dan dwingt men haar om zich te herhalen.

Het zenden van troepen naar Indië geschiedde na een democratisch genomen besluit. Daardoor valt de Indië-gangers nauwelijks iets te verwijten. De zaak is echter oneindig veel gecompliceerder dan deze simpele conclusie doet vermoeden. Daarmee wordt de noodzakelijkheid van een maatschappelijke discussie nog eens onderstreept.

Als de uitkomst van het debat al vaststaat, zoals Wigbold beweert, dan zou die volgens mij zijn: Mensenlevens dienen meer waard te zijn dan politieke belangen.

Het is voor mij trouwens onbegrijpelijk dat de discussie in deze zaak uitsluitend gaat over de vraag of Princen danwel de Indië-veteranen fout hebben gezeten, terwijl de reputatie van de verantwoordelijke politici nog steeds onbesproken is.

Het kabinet Beel-Drees wist of had kunnen weten dat een herstel van het Nederlandse gezag door het overgrote deel van de Indonesiërs niet werd gewenst.

Daarnaast beperkte het 'politieke inzicht' van Beel en Drees zich tot het opzettelijk tijdens het reces van de VN-Veiligheidsraad overgaan tot militaire actie tegen de republiek, hetgeen slechts leidde tot extra irritatie bij de met spoed van vakantie teruggeroepen diplomaten. Met uitzondering van België, keerde de hele wereldgemeenschap zich in de VN tegen Nederland. Zo'n extreem gebrek aan steun in de VN is zelfs Irak niet ten deel gevallen toen het Koeweit bezette.

Er is nog een verschijnsel dat in het Indonesië-debat aan de orde moet worden gesteld, namelijk het feit dat justitie tot op de dag van vandaag met twee maten meet in zaken rondom ons koloniaal verleden. Westerling werd niet vervolgd, terwijl twee mariniers die weigerden om tijdens de politionele acties zo maar kampongs in brand te steken, zwaar werden gestraft.

Justitie vervolgt wel de schrijver Graa Boomsma wegens smaad, naar aanleiding van een paar onschuldige uitspraken over de Indië-veteranen, terwijl men in dit land wel straffeloos mag roepen dat men een geweer in de kast heeft staan waarmee men Princen koud gaat maken.

Het dringend noodzakelijke Indonesië-debat roept zulke fundamentele vragen op, dat ik betwijfel of wij dit debat voor 17 augustus kunnen hebben afgerond. Het staat buiten kijf dat koningin Beatrix op die datum naar Indonesië dient te gaan. Naar mijn mening zou zij onomwonden onze excuses moeten aanbieden aan het Indonesische volk.

Enerzijds ben ik het met Wigbold eens dat een mea culpa wat wrang is tegenover een regime dat zelf bepaald niet brandschoon is op mensenrechtengebied. Anderzijds vind ik dat Nederland, door het voeren van zo'n bloedige koloniale oorlog, het enige land ter wereld is, dat zijn recht om Indonesië op dit gebied te bekritiseren, heeft verspeeld.

Dick Berts

De auteur is freelance journalist.