Voor Britse kaasexporteurs is de EU ineens ver weg: ‘Een doosje van 25 pond kost nu meer dan 200 pond’

Dat er iets niet helemaal goed is gegaan bij het afsluiten van het Brexit-akkoord, merkte Simon Spurrell in de eerste weken van dit jaar. ‘Een voor een kwamen de cadeaudozen met stiltons en cheddars terug, die we naar klanten op het continent hadden gestuurd’, vertelt de eigenaar van de Cheshire Cheese Company, ‘met als extraatje de kosten voor het retourneren.’ Het werd al snel duidelijk dat hij niet meer direct aan zijn klanten binnen de Europese Unie kon leveren. ‘Een doosje kaas van 25 pond zou meer dan 200 pond gaan kosten.’

De 53-jarige ondernemer maakt deze simpele rekensom in zijn kantoor op een bedrijventerrein in Macclesfield, een welvarend stadje net onder Manchester. Hij kijkt uit op een filiaal van AstraZeneca, de pillendraaier die flink heeft geprofiteerd van de Brexit. Het invoeren van vaccins gaat echter makkelijker dan het uitvoeren van gewone producten, zo heeft Spurrell ervaren. Het blijkt ook uit de cijfers. Zo is het vrachtverkeer tussen Dover en Calais afgelopen maand met eenderde afgenomen, terwijl schappen in Noord-Ierse supermarkten schaars gevuld zijn.

Ook de vissers ondervinden gevolgen. Ze kunnen meer vangen, maar de export naar Europese lidstaten blijkt heel moeilijk te zijn. Rottende vis is het gevolg, van Schotland tot in Cornwall. In de Britse pers doken berichten op dat Nederlandse en Franse douaniers vlees en vis tegenhouden wanneer formulieren met de verkeerde kleur zijn ingevuld. Ruim aandacht was er voor beelden uit Hoek van Holland, waar douaniers sandwiches van Britse vrachtwagenchauffeurs op triomfantelijke wijze in beslag namen. Pietluttig, vonden de brexiteers dat.

Dierenartsverklaring

Dat broodjehamverhaal is wat Spurrell nu op grotere schaal overkomt. Bij het exporteren van dierlijke producten naar EU-lidstaten is sinds 1 januari een dierenartsverklaring nodig. ‘Ik wist dat dit gold voor de groothandel, want andere landen waaraan we verkopen, zoals Canada en Amerika, vragen daar ook om. Geen probleem. We hebben een half gepensioneerde dierenarts die dat regelt. Uniek aan de EU bleek te zijn dat bij elke doos die we verkopen een certificaat ter waarde van 180 pond moet zitten. Gevolg? 20 procent minder verkoop.’

Spurrell is niet de enige die niet op de hoogte was van deze vereiste. Koeriersbedrijf DHL wist het evenmin, zo leerde navraag, en toen Spurrell eindelijk ambtenaren van de relevante Britse ministeries wist te bereiken, bleek ook daar onwetendheid te bestaan. ‘Onze staatssecretaris van Landbouw, Visserij en Voedselzaken, Victoria Prentis, heeft zelfs toegegeven het Brexit-akkoord niet te hebben gelezen omdat ze druk was met de kerstvoorstelling van haar kinderen. Dan voel je je als ondernemer in de steek gelaten.’

Van een rijksambtenaar kreeg hij het goedbedoelde advies om een distributiecentrum in Frankrijk of Duitsland te openen. ‘Een schok! Omdat mijn bedrijf flink is gegroeid de laatste jaren, wilde ik een nieuw gebouw neerzetten in Macclesfield, mijn stad. In plaats daarvan werd me aangeraden de Franse economie te steunen.’ Hij zegt de haalbaarheid van zo’n filiaal te hebben onderzocht, maar er bleek een te hoog prijskaartje aan te hangen, nog afgezien van alle logistieke ongemakken. Het advies is alleen nuttig voor grote ondernemingen.

Mislukte gok op Trump

De kaashandelaar vermoedt dat het stringente Europese importbeleid te maken heeft met de beslissing van de Britse regering, afgelopen oktober, om af te wijken van de Europese voedselstandaarden. ‘De regering gokte denk ik op een tweede termijn van Donald Trump en daarmee een vrijhandelsakkoord met de Verenigde Staten. Dat is een verkeerde gok gebleken.’ Wat Spurrell vooral bevreemdt, is het feit dat de handel in de andere richting weinig last ondervindt, omdat de Britten in de Brexit-deal een ruime overgangsperiode hebben vastgelegd.

Het is niet alleen maar kommer en kwel bij de verkoper van producten als de Prosecco Fizz & Strawberry Cheese Gift Box en de Royal Blue Artisan, geproduceerd op de boerderij van zijn dochter in het Peak District. ‘Sinds we uit de Europese Unie zijn en niet meer onder de Brusselse quotaregelingen vallen, kunnen we meer verkopen aan niet-Europese landen’, zegt Spurrell, een remainer die zich al snel bij het referendumresultaat had neergelegd. ‘En het vrijhandelsakkoord met bijvoorbeeld Canada heeft het nog makkelijker gemaakt.’

De wereldwijde publiciteit die hij na een noodtweet heeft gekregen – van Ghana tot Zuid-Korea – draagt bij aan de naamsbekendheid van zijn bedrijf. Dat helpt bij het zoeken naar nieuwe markten, wat ironisch genoeg precies is wat de brexiteers van ondernemers verlangen. Spurrell vindt het evenwel jammer dat hij Europese klanten niet meer direct kan bedienen. Zij vervullen na de Brexit de rol van John Cleese in Cheese Shop, de Monty Python-sketch waarin kaasboer Michael Palin geen enkele Britse kaas voorhanden blijkt te hebben.