nieuwsimmigratie
Vluchtelingenwerk Nederland: wachttijd asielaanvraag loopt op tot bijna 1,5 jaar
De werving van nieuw personeel door de IND heeft vooralsnog niet geleid tot kortere wachttijden voor de asielprocedure. Integendeel: de wachttijden zijn volgens Vluchtelingenwerk Nederland opgelopen tot een jaar en vier maanden.
De organisatie, die opkomt voor de belangen van vluchtelingen, wijt de oplopende wachttijden aan slechte planning, bezuinigingen bij de IND en te laat ingrijpen van staatssecretaris Mark Harbers (Asiel).
‘Dit is een scenario dat we tot nu toe niet voor mogelijk hielden’, zegt Jasper Kuipers, adjunct-directeur bij Vluchtelingenwerk. ‘We vragen ons ernstig af of de staatssecretaris voldoende de urgentie van de problemen voelt.’
Een asielzoeker die nu in Nederland arriveert, wordt volgens de prognose van Vluchtelingenwerk in mei 2020 door de Immigratie- en Naturalisatiedienst gehoord. Pas als het eerste interview plaatsvindt, begint officieel de procedure. De periode die hieraan voorafgaat, heet de rust- en voorbereidingstijd, die minimaal zes dagen duurt.
Door de grote toestroom aan asielzoekers in 2015, gecombineerd met bezuinigingen bij de IND en het daaruit voortvloeiende personeelstekort, werd de rust- en voorbereidingstijd de afgelopen jaren steeds verder opgerekt. Ambtenaren konden de almaar hoger wordende stapel dossiers niet meer wegwerken.
Het aantal asielaanvragen is inmiddels, zeker vergeleken met 2015, flink afgenomen, maar de achterstand is gebleven.
Nieuw personeel
Volgens de IND worden ‘alle zeilen bijgezet’ om de wachttijden terug te dringen. De organisatie wijst erop dat vorig jaar 200 man extra personeel is ingezet en dat dit jaar nog zo’n 150 nieuwe medewerkers bijspringen. ‘Het duurt enige tijd voordat deze medewerkers zijn opgeleid en zelfstandig en volledig ingezet kunnen worden', zegt een woordvoerder.
De door Vluchtelingenwerk geschetste wachttijd van zestien maanden is ‘een niet gevalideerde prognose’, stelt de IND, waarbij geen rekening is gehouden met de maatregelen die nu worden genomen.
De lange wachttijden gelden bovendien niet voor asielzoekers die afkomstig zijn uit veilige landen en zogeheten Dublin-claimanten, asielzoekers die volgens de regels terug moeten keren naar het eerste land waar ze hun aanvraag hebben ingediend. Deze kansarme zaken – die zelden leiden tot de toekenning van een verblijfsvergunning – worden doorgaans binnen enkele weken afgehandeld, maar vertragen wel de meer complexe asielzaken uit bijvoorbeeld Syrië, Iran en Eritrea (de top-3 landen).
De organisatie is miljoenen kwijt aan de trage procedures, omdat asieladvocaten bij het verstrijken van de wettelijke beslistermijn (zes maanden) namens hun cliënten schadeclaims indienen. Per asielzoeker kan maximaal 1.260 euro worden uitgekeerd.
Volgens Vluchtelingenwerk staan de oplopende wachttijden de integratie van asielzoekers ernstig in de weg. Zolang asielzoekers geen verblijfsvergunning hebben, mogen ze niet werken en studeren. Ook het krijgen van taalles behoort niet tot de mogelijkheden.
Sobere opvang
Asielzoekers die hun wacht- en voorbereidingstijd uitzitten, verblijven in zogeheten prePOLS, onderdeel van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). De voorzieningen zijn soberder dan in reguliere asielzoekerscentra. Inwoners krijgen geen of minder leefgeld en hebben een wekelijkse registratieplicht.
Vluchtelingenwerk waarschuwt daarnaast voor de beperkte medische zorg op deze locaties. ‘Als iemand levensbedreigende medische klachten heeft, dan wordt er natuurlijk direct gehandeld’, zegt woordvoerder Martijn van der Linden. ‘Maar we zien ook situaties van asielzoekers die vanuit de PrePOLS niet worden behandeld voor hart- en vaatziekten, terwijl dit volgens de papieren vanuit het land van herkomst wel nodig is.’
De lange wachttijden zijn extra vervelend voor asielzoekers die hun gezin noodgedwongen hebben achtergelaten in het land van herkomst. Een verzoek tot gezinshereniging kan namelijk pas worden ingediend na het verkrijgen van een verblijfsvergunning. Hier gaat zeker nog een jaar overheen, waardoor het in totaal meer dan twee jaar duurt voordat gezinsleden, die soms in gevaar verkeren, naar Nederland kunnen komen.
‘Onze vrouwen en kinderen lopen gevaar’
Door trage procedures bij de IND duurt het bijna twee jaar voordat asielzoekers hun achtergebleven familieleden naar Nederland kunnen halen. Niet zelden verkeren die in gevaar. Kamal en Arham in Drachten: ‘Onze vrouwen en kinderen zitten ondergedoken.’
Trage procedures kosten IND meer dan 1 miljoen
De IND heeft asielzoekers in 2018 meer dan 1 miljoen euro aan dwangsommen uitbetaald, omdat ze niet tijdig kon beslissen over verblijfsaanvragen. Het bedrag zal waarschijnlijk verviervoudigen, want duizenden claims moeten nog worden bekeken.
