Vluchtelingen in een behoefte laten voorzien: dat zou de kern van inburgeren moeten zijn
Wie als vluchteling naar Nederland komt, moet sneller dan nu op de arbeidsmarkt worden ingezet.
Zo'n twintig jaar doen we in Nederland aan inburgeren. Het begon, in 1998, met vijfhonderd uur Nederlandse les voor nieuwkomers - destijds een novum in Europa. Maar op het nakomen van die inburgeringsplicht rustte geen 'verblijfsrechtelijke sanctie', dus deze regeling ging aan vrijblijvendheid ten onder. Gaandeweg werden aan statushouders steeds meer inspanningsverplichtingen opgelegd. Inmiddels zijn ze zelf verantwoordelijk voor het traject dat in een permanente verblijfsstatus moet resulteren.
Zelfs als dit doel wordt gehaald, blijft de werkelijke integratie in de Nederlandse samenleving haperen. Van de meest recente lichting statushouders had slechts een kwart na twee jaar een baan gevonden, meestal in deeltijd. Van de vluchtelingen uit het voormalige Joegoslavië die in de jaren negentig naar Nederland kwamen, heeft 65 procent werk. Van de uit Somalië afkomstige statushouders slechts 43 procent.
Inburgeren in Nederland is een lang traject met talrijke, soms bewust gecreëerde, horden. Het verblijf in een azc, dat soms jaren kan duren, mocht tot dusverre niet aan de bespoediging van de integratie worden besteed. Voor cursussen en examens gelden lange wachttijden. Bij huisvesting wordt onvoldoende rekening gehouden met de beschikbaarheid van werk. Om te ontkomen aan een boete voor het niet halen van de inburgeringstoets, volgen veel asielmigranten een taalcursus op het laagste niveau (A2). Inburgering en werken staan vaak op gespannen voet met elkaar.
Het kabinet Rutte III doet een minder zwaar beroep op de zelfredzaamheid van statushouders dan zijn voorganger en kent gemeenten een grotere rol toe bij de integratie. Sommige gemeenten laten de migranten antichambreren in de nabijheid van de arbeidsmarkt. Den Haag laat hen werkervaring opdoen en brengt hen in contact met potentiële werkgevers. In de gemeente Veldhoven is integratie voor de deelnemers aan het project IamNL een fulltime baan die uitzicht biedt op een bestaan buiten de bijstand. Voormalige vluchtelingen inzetten op plaatsen waar zij in een economische en maatschappelijke behoefte voorzien: dat zou de kern van inburgeren moeten zijn.
