Vier nieuwe alcoholpoli’s voor comazuipers

Het Máxima Medisch Centrum (MMC) in Veldhoven heeft het afgelopen jaar vijf pubers op de intensive care gehad die zo veel alcohol hadden gedronken dat ze in coma waren geraakt. ‘Er is er zelfs wel eens eentje van 12 jaar binnengebracht. Dat maken we mee, je zou het niet geloven’, zegt kinderarts Luc Janssens hoofdschuddend.

Zo’n kind heeft ‘ABC-problemen’, jargon voor acute problemen met de ademhaling, het bewustzijn en de circulatie (bloedsomloop). ‘Ze ademen niet goed door’, aldus Janssens. ‘Je kunt je letterlijk dooddrinken.’

Laveloze puber
De laveloze puber buiten bewustzijn wordt aan de beademing gelegd. Ook andere vitale functies, zoals bloeddruk, worden bewaakt. Na een halve of hele dag ontwaakt het kind uit zijn roes. ‘Dan heeft het een geweldige kater. Dat is ook het moment om zaken te doen. Waarom voel je je zo beroerd, hoe heeft het zover kunnen komen?’

Voorheen werd zo’n kind bestraffend toegesproken en naar huis gestuurd. Tegenwoordig blijft de puber nog twee dagen in het ziekenhuis voor ‘nazorg’. Maar ook om de ernst van de situatie aan te geven. ‘Als zo’n jongen of meisje meteen naar huis kan, denkt ‘ie: ach, het valt allemaal wel mee.’

Jongeren in Zuidoost-Brabant zijn stevige drinkers
Het is niet toevallig dat het Máxima Medisch Centrum in Veldhoven en het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven een alcoholpoli krijgen. De jongeren in Zuidoost-Brabant staan bekend als drinkebroers. Het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE) heeft vorig jaar een onderzoek laten doen, met onrustbarende resultaten. In acht opeenvolgende weekeinden werden in de ziekenhuizen in de regio 172 jeugdige alcoholslachtoffers binnengebracht. Bij 24 pubers was sprake van een alcoholvergiftiging, met bewusteloosheid of zelfs coma tot gevolg. Politiefunctionarissen verklaarden dat het drinken van alcohol onder de jeugd is ‘ingebed in de Brabantse cultuur’. Het gebeurt bijna vanzelf, met carnaval, de kermis of andere feestjes.
Vorige maand hield de politie bij het centraal station in Eindhoven een alcoholcontrole onder jongeren: van de 134 stappers jonger dan 16 jaar bleek de helft te hebben gedronken.
Volgens de SRE drinkt de jeugd in Zuidoost-Brabant ‘jonger, vaker en meer alcohol dan gezond is’. Het samenwerkingsverband van 21 gemeenten probeert een ontmoedigingsbeleid te voeren. Zo start binnenkort een voorlichtingscampagne voor ‘veilige en gezonde keten’ in de Kempen. In deze regio zijn onlangs 59 drankketen en -hokken gelokaliseerd. Het doel is niet zozeer om de keten te sluiten, zegt SRE-medewerker Ben Cornelis. ‘Want de keten hebben ook een sociale functie.’
Verder heeft de SRE een ‘horecastappenplan’ ontwikkeld, met duidelijke sancties voor horecagelegenheden die betrapt worden op het schenken van alcohol aan jongeren beneden de 16. ]]>

Het MMC is een van de vier ziekenhuizen in Nederland die deelnemen aan het project ‘Voorkom alcoholschade bij jongeren’, gefinancierd door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Behalve de instellingen in Eindhoven en Veldhoven doen ook ziekenhuizen in Leeuwarden en Hoorn mee. Het initiatief komt van het Reinier de Graaf Ziekenhuis in Delft, dat al langer werkt met een ‘alcoholpoli’. Doel is jongeren met een alcoholvergiftiging effectiever te behandelen en voor te lichten.

Nazorg
Elementair onderdeel van het pilotproject is de nazorg. Gesprekken worden gevoerd tussen het kind én zijn ouders met de kinderarts, de kinderpsycholoog en indien nodig de maatschappelijk werker. Daarin wordt gewezen op de schadelijke effecten die alcoholconsumptie kan hebben op de hersenen van kinderen. Een 12-jarige leerling met vwo-advies kan uit zijn coma ontwaken met een veel lager vmbo-denkniveau, waarschuwt Janssens. Alcohol beschadigt het brein dat op die leeftijd in een ontwikkelingsspurt zit.

De kinderpsycholoog voert ook testen uit, om te onderzoeken of en welke schade de alcohol heeft aangericht. Zijn er gedrag- of leerproblemen? Die gegevens worden vastgelegd, en kunnen in een later stadium bij vervolgonderzoeken worden gebruikt. Zo wordt kennis vergaard over wat alcohol doet met de hersenen, maar kan ook de effectiviteit van de nazorgmethode worden gemeten.

Het pilotproject, dat begin december officieel van start gaat, duurt anderhalf jaar. Bij succes wordt de methode ook in andere ziekenhuizen ingevoerd. Kinderarts Janssens onderstreept dat de alcoholpoli niet alleen is bedoeld voor kinderen die met alcoholvergiftiging bij de spoedeisende hulp terechtkomen. ‘Het grootste probleem zijn de kinderen die wij niet zien op de intensive care, maar die wel flink drinken’, zegt hij. De kinderarts hoopt dat ook ouders met drinkende kinderen de weg naar de alcoholpoli weten te vinden voor informatie en voorlichting. ‘Ze kunnen natuurlijk ook naar het Consultatiebureau voor Alcohol en Drugs. Maar daar komen de echte verslaafden. Dat vinden kinderen bedreigend. Een ziekenhuis is minder angstaanjagend.’

Comazuipen
Onderzoeken wijzen uit dat Nederlandse jongeren op steeds jongere leeftijd drinken. Sommigen drinken daarbij ook heel erg veel. ‘Prestatiezuipen’ of ‘comazuipen’ wordt het genoemd. Indrinken thuis, en dan verder in de disco of drankkeet. Veel ouders bagatelliseren het probleem, of zien het niet. Volgens het Trimbos-instituut drinken pubers drie keer zoveel alcohol als hun ouders denken.

Kinderarts Janssens wijst er ook op dat de symptomen van overmatig alcoholgebruik bij jongeren verschillen van die bij volwassenen. ‘Volwassenen worden steeds joliger. Maar bij jongeren merk je lange tijd niks. Ze kunnen al stomdronken zijn, zonder dat ouders of omstanders dat merken. Tot ze letterlijk van hun stoel vallen.’

Wim van Dalen, directeur van de Stichting Alcoholpreventie, juicht het project toe, maar hoopt dat het van tijdelijke aard is. ‘Ik hoop dat van die poli’s vooral een preventieve werking uitgaat. 13- of 14-jarigen die tien of meer glazen alcohol drinken, dat is toch absurd. Dit moeten we als samenleving niet accepteren.’