Vier Arabische landen komen met fors eisenpakket voor Qatar: 'Sluit Al Jazeera'

De vergaande eisenlijst is opgesteld door Saoedi-Arabië, Egypte, de Verenigde Arabische Emiraten en Bahrein. Deze landen beëindigden, samen met Libië en Jemen, begin deze maand de diplomatieke banden met Qatar omdat het land de regio zou destabiliseren door steun te leveren aan terroristische organisaties. De landen namen een aantal forse maatregelen: Qatarese diplomaten werden uitgezet, Saoedi-Arabië sloot de grenzen met het buurland en Egypte blokkeerde zijn luchtruim en wateren voor Qatarese vervoerders.

Met de eisenlijst, die onder druk van de Verenigde Staten tot stand is gekomen, willen de landen de crisis beslechten. Maar de kans is klein dat Qatar gaat buigen. Het land heeft nog niet direct gereageerd op de eisen, maar liet eerder al weten dat het niet bereid is te onderhandelen zolang de sancties overeind blijven.

De dertien eisen zijn aan Qatar overhandigd door Koeweit, het land dat bemiddelt in het conflict. Een overzicht van de belangrijkste punten:

1. Qatar moet zijn banden met Iran verbreken

Volgens het document, dat in handen is van persbureau AP, moet Qatar zijn diplomatieke posten in Iran sluiten, leden van het militaire elitekorps de Revolutionaire Garde het land uitgooien en mag het alleen handel met Iran voeren als dit strookt met de sancties die zijn opgesteld door de Verenigde Staten. Dit laatste punt is waarschijnlijk onbespreekbaar voor Qatar, dat heel wat inkomsten haalt uit een gasveld dat het deelt met Iran. De economische en diplomatieke relatie tussen Qatar en Iran is voor de overwegend soennitische landen een doorn in het oog: Iran, dat aan de zijde van de Syrische president Bashar al-Assad vecht en de Libanese militie Hezbollah steunt, staat voor deze landen te boek als aartsvijand.

2. Qatar moet afstand nemen van de Moslimbroederschap

De steun die Qatar aan de Moslimbroederschap verleende tijdens de verkiezingen in Egypte in 2012 zit de Arabische buurlanden al langer dwars. Twee jaar na de verkiezingen liep de ruzie hierover hoog op en riepen de vier Golfstaten hun ambassadeur terug uit Qatar. Volgens de ondertekenaars van de eisenlijst is de inmiddels verboden Moslimbroederschap een terroristische groepering die op hetzelfde lijstje voorkomt als Islamitische Staat, Hezbollah, Hamas en het Syrische Jabhet Fatah al-Sham (voorheen Al Qaida) - milities die Qatar volgens de vier landen allemaal ondersteunt. Zij willen niet alleen dat Qatar dit openlijk erkent, maar ook dat die steun onmiddellijk wordt stopgezet. Qatar ontkent dat het banden onderhoudt met terroristen.

3. Qatar moet zijn Turkse militaire basis sluiten

Deze week arriveerden 23 Turkse militairen en vijf Turkse pantserwagens in Doha om versterking te bieden aan de 88 Turkse soldaten die al sinds vorig jaar zijn gelegerd in het land. De bedoeling is dat de militaire aanwezigheid spoedig wordt opgevoerd tot ongeveer duizend man. Volgens Turkije zal dit ten goede komen aan de veiligheid van de gehele Golfregio, maar de omringende landen denken hier beduidend anders over. Zij zijn bang dat Qatar en Turkije militair onder één hoedje zullen spelen om hun invloed in de regio te vergroten.

4. Qatar moet de eisenstellers financieel compenseren voor 'geleden schade'

Een wat vage eis, want een precies bedrag wordt niet genoemd. Maar volgens de eisers hebben ze recht op financiële compensatie vanwege de schade die ze hebben geleden door het beleid dat Qatar afgelopen jaren heeft gevoerd.

5. Qatar moet Al Jazeera uit de lucht halen

Deze eis komt niet uit de lucht vallen: vooral Saoedi-Arabië heeft een hardgrondige hekel aan het tv-station. Het land blokkeerde Al Jazeera meermaals na onwelgevallig nieuws en sloot begin deze maand het lokale kantoor van de zender. Ook de vergunning is ingetrokken. Als het aan de vier ondertekenaars ligt, wordt Al Jazeera zelfs helemaal uit de lucht gehaald. Zij hekelen de 'gekleurde berichtgeving' van de zender, die een instrument zou zijn van de buitenlandse politiek van Qatar, waar het hoofdkantoor van Al Jazeera is gevestigd.

5. Qatar moet inwoners uit de vier landen terugsturen

De landen ergeren zich aan de bemoeienis van Qatar met hun interne aangelegenheden. Een recht, zo is de gedachte achter deze eis, dat het zich minder kan toeëigenen als het land geen van hun onderdanen huisvest. Terugsturen dus, luidt het decreet. Ook moet Qatar alle individuen die door de vier landen worden verdacht van terroristische activiteiten uitleveren.