Verzoening lijkt nog weinig waard

ROLF BOS

De wonderbaarlijke verzoening deze week tussen Hamas en Fatah mag de Israëliërs dan hebben verrast, de nieuwe toenadering tussen de Palestijnse bewegingen komt de Israëlische premier Netanyahu niet slecht uit.

Bestond er bij hem al flinke onwil om met de Palestijnen te praten over vrede, de deal die Fatah en Hamas deze week hebben gesloten, biedt Netanyahu een extra argument de deur geheel in het slot te gooien. Israël weigert te onderhandelen met een door Iran en Syrië gesponsorde opponent die het bestaan van Israël niet erkent en die raketten op burgers afvuurt.

Hamas en Fatah die weer door één deur kunnen - het is even wennen. Fatah, dat via de Palestijnse Autoriteit van president Abbas heerst over delen van de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever, erkent het bestaan van Israël en voert overleg over vrede met Jeruzalem. De verhoudingen met de VS en Europa zijn warm te noemen. De VS en de EU betalen een groot deel van de rekeningen van de Palestijnse Autoriteit.

Hamas, aan de macht in de door Israël afgesloten Gazastrook, erkent Israël niet. Militante leden beschieten, als het zo uitkomt, ook schoolbussen met raketten. De banden met Iran en Syrië zijn hecht. Israël, de VS en Europa beschouwen de beweging als een terreurgroep, waarmee niet onderhandeld wordt.

Dat de twee rivalen elkaar nu toch de hand schudden, komt deels door de onrust in de Arabische wereld. Hamas kijkt met lede ogen naar de gebeurtenissen in Syrië, waar bondgenoot Assad onder vuur ligt. Daarnaast roert ook de eigen achterban zich, al is het hier (nog) niet tegen de eigen leiders. De Palestijnse 'Facebook-jeugd' demonstreerde wekenlang voor verzoening tussen Fatah en Hamas.

Die is er nu dus. De partijen gaan een gezamenlijke interimregering vormen, die verkiezingen gaat voorbereiden. Daar kunnen Europa en de VS uiteraard geen bezwaar tegen hebben. Deze initiatieven worden immers ook ondersteund in andere Arabische landen. Problematisch wordt het als de bad guys (van Hamas) die verkiezingen winnen, zoals ook in 2006 gebeurde. Dat waren eerlijke verkiezingen (vond iedereen), maar de uitkomst beviel Europa en de VS (en uiteraard Israël) niet. Gevolg destijds: isolement en verdere radicalisering van Hamas.

Op het eerste gezicht lijkt de verzoening tussen Hamas en Fatah positief. Een toekomstige Palestijnse staat (hoe ver die ook voorbij de horizon mag liggen) zal bestaan uit de Westelijke Jordaanoever en Gaza (verbonden door een corridor). Minder positief is dat Hamas deze week, ook na de verzoening met Fatah, zich nog steeds van de vertrouwde oorlogsretoriek bedient. Bovendien riep Hamas op om Salem Fayyad, de niet partijgebonden premier van de Palestijnse Autoriteit, weg te sturen. De gematigde Fayyad is de laatste jaren, met hulp van steun uit het Westen, doende een economisch succes te maken van de gebieden die onder het beheer staan van de Palestijnse Autoriteit. Zijn rapportcijfers, verstrekt door Wereldbank, EU, Internationaal Monetair Fonds, maar ook door Israël, zijn bijzonder goed.

Zolang Hamas geen verdere concessies wenst te doen, is de recente verzoening dus weinig waard en kan ook Israël een keiharde afwijzende politiek blijven volgen, waarbij ook vrolijk verder wordt gebouwd in de Joodse nederzettingen in bezet gebied. Abbas verspeelt bovendien wellicht de hulp van zijn vrienden uit het Westen, die geen regering met 'terroristen' willen ondersteunen. Nu is er, met dank aan premier Fayyad, sprake van 'economische vrede' op de Westelijke Jordaanoever. Wat als die voorspoed wegvalt en het volk opnieuw in opstand komt? Is dat wat Hamas eigenlijk wil?

In Ramallah, waar Abbas de lakens uitdeelt, ging de jeugd woensdagavond na het bekendmaken van het nieuws de straat op. Het waren echter geen Palestijnse vlaggen die de jongeren meedroegen, maar dundoeken van FC Barcelona, dat eerder die avond Real Madrid versloeg. Daar kun je nog om glimlachen. In Gaza ging de jeugd wel de straat op om de zo gewenste verzoening te vieren. Ze werden door veiligheidstroepen van Hamas in elkaar geknuppeld.

undefined

Wilt u belangrijke informatie delen met de Volkskrant?

Tip hier onze journalisten


Op alle verhalen van de Volkskrant rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright @volkskrant.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden