'Verzinnen' is mooi jokken

Dit dialoogje staat in Robin en opa van Sjoerd Kuyper. Het is winter. Sneeuw en ijs liggen rond het huis. Robin vindt het fantastisch dat opa en oma bij hem logeren. Het is natuurlijk geweldig dat hij leert glijden op de schaatsen die hij van opa heeft gekregen, maar het prettigst vindt hij het te luisteren naar opa's verhalen. Hij weet best dat opa veel jokt in zijn verhalen, maar dat is juist fijn. Opa leert hem dat het 'verzinnen' heet, wanneer je heel mooi kunt jokken. Robin kan zelf ook al heel goed jokken.

Het zesde deel van Kuyper's verhalen over de kleuter Robin sluit naadloos aan op Robin en God. Daarin filosoferen opa en Robin over het bestaan van God. Dat verhaal toont al duidelijk de innige band tussen de grootvader en zijn kleinkind.

Kuyper's poëtische taalgebruik en de gezellige, veilige warmte die zijn verhalen uitstralen, zijn al vaak geprezen. Zijn serie over Robin bezit een constante kwaliteit. Ieder nieuw deel voegt iets toe aan wat we al over deze nieuwsgierige en leergierige kleuter weten.

Hoe belangrijk taal en verhalen voor Robin zijn, illustreert Kuyper met het verhaal waarin opa hem verder dan tien leert tellen. Pas op het moment dat tellen een verhaaltje is geworden, kan hij het. Robin doet zijn ogen dicht en bedenkt een verhaaltje over een wandeling over het erf van Pieter. 'En een verhaaltje kan Robin wel onthouden. Dat kan hij juist heel goed. Hij zal het nooit meer vergeten.'

Kuyper schrijft niet alleen de prachtigste verhalen voor jonge kinderen. In boeken voor oudere kinderen, zoals Majesteit, Uw ontbijt en De rode zwaan, komt zijn liefde voor sprookjes en volksverhalen sterk naar voren. Hij overschrijdt in deze boeken regelmatig de grens tussen werkelijkheid en fantasie. Die blijkt lang niet zo duidelijk te zijn als velen denken.

Een aantal verhalen uit de onlangs verschenen bundel Alleen mijn verhalen nam ik mee zijn bewerkingen van afleveringen die Kuyper schreef voor de tv-serie De zevenmijlskoffers. Daarin mengde hij sprookjes uit het land van herkomst met de belevenissen van vluchtelingen die uiteindelijk in Nederland terechtkwamen.

In 'Woorden van bloed' vertelt een vluchteling uit Iran zijn verhaal en dat van zijn broer en zus. Er zijn drie Iraanse sprookjes in verwerkt. Het verslag van de gevluchte man is feitelijk en vrijwel ontdaan van emotie. Het contrast tussen deze tekst en de drie vertellingen wordt niet alleen verscherpt door een ander, dichterlijker taalgebruik.

De sprookjes krijgen in het verhaal de functie van het 'echte' verhaal. Wie wil weten wat er met de broers en de zus is gebeurd, zal dat uit het sprookje moeten halen. Daarin ligt onder de dekmantel van de fantasie de verschrikkelijke waarheid verborgen. 'Woorden van bloed' is niet het gemakkelijkste verhaal uit de bundel, maar het is zeker het mooiste.

'De Bende van het Armpje' is minder ingewikkeld van opbouw. Het is een puur griezelverhaal, dat zich afspeelt bij Heemstede, tweehonderd jaar geleden. Kuyper heeft ook hier veel aandacht besteed aan de compositie. Hij laat zien dat het mogelijk is een ongelooflijk spannend verhaal te schrijven, zonder te vervallen in het platte en populaire taalgebruik van het gemiddelde griezelboek.

Alleen mijn verhalen nam ik mee is een geslaagde bundel met gevarieerde verhalen. Zeker wanneer ze worden voorgelezen kunnen alle verhalen volledig tot hun recht komen.