'Vervoer loopt vast in de steden'

De Nederlandse steden dreigen dicht te slibben als er geen slimme logistieke oplossingen worden bedacht. Nederland moet zich aanpassen aan allerlei nieuwe goederenstromen, zegt Marike van Lier Lels, een van de logistieke topvrouwen van Nederland.

Drie trends zullen het vervoer tot aan de voordeur de komende jaren exponentieel laten groeien, denk Van Lier Lels. Het kopen via internet, de behoefte aan thuiszorg en de circulaire economie, waarbij producten langer worden onderhouden om uiteindelijk retour te gaan naar de fabrikant. Met andere woorden: mensen gaan niet meer naar de winkel, maar de winkel komt naar hen. Mensen gaan niet meer naar een verzorgingstehuis, maar de verzorging komt bij hen thuis. En spullen worden niet meer weggegooid, maar opgehaald voordat ze afval zijn.

Een commissie onder leiding van Van Lier Lels schreef voor de Raad voor de Leefomgeving het advies Nederlandse logistiek 2040: designed to last, dat dinsdag aan minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu werd overhandigd. Ook de internationale goederenstromen zullen fundamenteel veranderen, zegt Van Lier Lels, voormalig bestuurder bij Van Gend en Loos en Schiphol. 'Je móet op die trends inspelen, anders mis je de boot.'

Wat ziet u veranderen?

'We zien dat fabrieken in de toekomst weer dichter bij de consument gaan zitten. Door mechanisering en robotisering worden loonkosten steeds minder belangrijk. Kwaliteit en de risico's van transport gaan relatief zwaarder wegen. Productie zal weer regionaliseren: nearsourcing in plaats van outsourcing.

'Daarnaast zullen we producten steeds minder weggooien. De aard van de productie zal veranderen: in plaats van hele nieuwe spullen zullen er steeds vaker reserveonderdelen uit een 3D-printer rollen. Dat soort productie-op-maat zal vaker dicht bij de markt staan, om snel iets te kunnen leveren. Ook de retourstromen moeten worden georganiseerd: oude spullen worden opgehaald, verwerkt, hergebruikt. Dat zijn totaal nieuwe stromen. Bedrijven zullen in clusters bij elkaar gaan zitten om elkaars afval te gebruiken.'

En wat gebeurt er in de steden?

'Ons consumentengedrag verandert. We kopen steeds meer op internet en dat willen we de volgende dag in huis hebben. Als elke leverancier dan met zijn eigen busje gaat rijden, zit de stad binnen de kortste keren potdicht. Daarbij komen de thuiszorg, het onderhoud van onze spullen, de retourlogistiek. Als je het zo laat doorgaan staat alles vast.'

Zijn gemeenten zich daar niet van bewust?

'Met de invoering van milieuzones, zoals in Utrecht, los je het niet op. Als elke gemeente haar eigen eisen gaat stellen, weten vervoerders niet waar ze in moeten investeren. Er zijn meer voorbeelden: dat je alleen tussen 7 en 9 uur 's ochtends de stad in mag, of dat er alleen nog maar kleine bestelbusjes de stad in mogen. Met die venstertijden staat iedereen tegelijk in de spits.

'Als je daarentegen zegt: het moet stil, en het moet schoon, en het moet doorstromen, dan laat je het de vervoerders zelf oplossen. Misschien is het wel beter om de binnenstad te bevoorraden voor zes uur 's ochtends, als het maar met stille wagens gebeurt.'

En alle vrachtwagens die om de beurt in de straat staan?

'Misschien moet je iets doen met concessies. Dat je één bedrijf een concessie verleent om één bepaalde straat of wijk te bevoorraden. Dan heb je buiten de stad een overslagpunt nodig. Het is een idee - wij hebben de wijsheid niet in pacht, maar wij denken dat de markt het kan oplossen.'

Is de nieuwe logistiek een bedreiging voor de Nederlandse economie?

'We moeten de kansen pakken en de risico's beperken. Nederland is nu sterk in vervoer en logistiek, maar dat is geen automatisch gegeven voor de toekomst. Rotterdam, een van de pijlers van de economie, drijft op de overslag van olie, andere bulkgoederen, containers. Maar wat als er straks veel minder olie nodig is? Of als de iPhone niet meer uit China komt? Dan komen er wellicht minder tankers en containers. Wij zeggen: maak van Rotterdam de circulaire hub van Europa, waar grondstoffen weer worden teruggewonnen. Dan komt onze telefoon straks niet uit China, maar uit Rotterdam.'

undefined