Verpleeghuisdirecteur: ‘De vierde golf is voor ons de ergste tot nu toe’

Net als tijdens eerdere golven gaat het weer mis in de verpleeghuizen. Het virus blijft onverminderd rondgaan, de oversterfte is bijna net zo hoog als tijdens de tweede golf vorig jaar. Dick van Bodegraven, directeur van zorgcentrum Anker in Kesteren, verloor begin deze maand in korte tijd elf bewoners aan covid.

Na de dramatische eerste coronagolven vorig jaar, met gesloten deuren en eenzame bewoners, hadden Nederlandse verpleeghuizen gehoopt de winter met een minder strikt regime door te komen. Maar de cijfers zijn momenteel zorgwekkend: de oversterfte in verpleeghuizen en gehandicaptenzorginstellingen is bijna net zo hoog als tijdens de tweede golf vorig jaar december. Toen overleden op de piek in een week tijd ongeveer 500 bewoners méér dan normaal voor die tijd van het jaar. Vorige week waren dat er al 425, blijkt uit cijfers van het CBS. En cijfers van het RIVM wijzen uit dat het aantal gemelde besmettingen in de instellingen bijna even hoog is als rond de jaarwisseling.

Dick van Bodegraven, directeur van zorgcentrum Anker in Kesteren, zag het virus begin deze maand onverwachts toch weer in zijn verpleeghuis rondgaan. ‘Dit hebben we deze crisis nog niet eerder zo erg meegemaakt.’

Wat heeft u gedaan om het virus buiten de deur te houden?

‘We hebben een strikter beleid dan de landelijke regels voorstellen. In plaats van vier bezoekers laten we standaard maar twee vaste bezoekers per dag toe bij onze bewoners. Ons personeel kent hun namen, die worden gecontroleerd bij de receptie. Toen de besmettingen om zich heen grepen, hebben we de bezoekersregels zelfs weer aangescherpt naar het niveau van vorige golven: maar één per bewoner. Het verzorgend personeel kan zich bovendien elke dag testen. Als de uitslag positief is, gaan ze uiteraard direct naar huis.’

Waarom lukt het niet om, ondanks die maatregelen, besmettingen tegen te gaan?

‘Het virus komt waarschijnlijk mee met bezoekers of personeel. Dat is in alle verpleeghuizen in Nederland het geval nu er in de samenleving veel besmettingen zijn. Voor ons komt daar nog bovenop dat in onze gemeente, de Neder-Betuwe, het aantal besmettingen erg hoog is. De kans is dan groter dat het virus naar binnen komt.

‘Mogelijk heeft dat te maken met de vaccinatiegraad, die hier een stuk lager is dan elders (63 procent volledig gevaccineerd tegenover 85 procent landelijk, red.), omdat er mensen wonen die niet vaccineren vanwege religieuze overtuigingen.’

‘Onze instelling is protestants-christelijk, maar hier zijn veel medewerkers en bewoners wel gevaccineerd. We zien ook dat gevaccineerde mensen ziek kunnen worden. Personeel dat gewoon twee prikken heeft gehad, zit soms drie weken thuis. En de overleden bewoners waren zowel ongevaccineerd als gevaccineerd. Dat komt doordat we te maken hebben met mensen die oud en kwetsbaar zijn. Een vaccin kan hen weliswaar extra weerstand geven, maar alsnog kan de ziekte het laatste zetje zijn waardoor ze komen te overlijden.’

In België, dat enkele weken eerder begon met boosteren, is het aantal besmettingen in verpleeghuizen afgenomen. Had een vervroegde boostercampagne de uitbraak bij u voorkomen?

‘Dat vind ik moeilijk. Ik hoop vooral heel erg dat het straks gaat helpen. Maar we gaan het effect niet direct zien: wij beginnen er pas over twee weken mee. Dat kan niet eerder, omdat er een periode tussen de griepprik en het vaccin moet zitten, dat houden we aan.’

‘Toch ben ik bang dat boosters verpleeghuizen niet definitief redden. Ook hiervoor geldt: de mensen die in verpleeghuizen wonen zijn heel kwetsbaar, met onderliggend lijden. Zelfs extra weerstand kan onvoldoende zijn. Hopelijk wordt de kans op ernstige ziekte en overlijden kleiner, maar dat mensen doodgaan aan corona zal blijven.’

Hoe kijkt u naar de komende maanden?

‘We houden er rekening mee dat we tot het voorjaar bezig zijn met covid. We weten dat ons verpleeghuis niet virusdicht is. Dat kan ook niet, het zou een omgeving zijn waarin we niet kunnen leven en werken. In die zin wisten we ook dat het virus ons huis weer kon treffen. Maar de intensiteit waarmee dat gebeurde heeft mij wel geschokt. Het is nog niet eerder zo erg geweest. De vierde golf is voor ons de meest intense van alle vier tot nu toe.’

Heeft u nu het ergste achter de rug?

‘De laatste weken van oktober en de eerste van november waren een hele heftige periode voor mijn personeel, de bewoners en ook voor mijzelf. In korte tijd werden er tientallen medewerkers en bewoners ziek. In twee weken tijd overleden elf ouderen. In een hele korte tijd zagen we het misgaan. De snelheid waarmee het virus toesloeg hebben we niet zien aankomen.’

‘Het ziet er nu, gelukkig, heel anders uit dan een paar weken geleden. Het aantal besmettingen is teruggelopen en het aantal overlijdens ook. Dat is een flinke opluchting.’