Verhaal met baarden

'Alles moet echt zijn, dat was mijn insteek' - zo legt regisseur/hoofdrolspeler Ben Affleck uit in een interview op de deze week verschenen Blu-rayuitgave van Argo, zijn met een Oscar bekroonde historische thriller over de gijzeling in de Amerikaanse ambassade te Teheran in 1979.

In de royaal verzorgde extra's op de Blu-ray, en de wat armoeiige op de dvd, komen betrokkenen aan het woord, van de Amerikaanse oud-president Jimmy Carter tot de echte gijzelaars. Eenieder benadrukt hoe dicht Affleck op de waarheid heeft gefilmd.

'Bij drama moet je je aan de feiten houden', doceert een van Afflecks producenten. Alleen de Iraniërs zelf komen niet aan het woord. Deze week werd bekend dat de Iraanse autoriteiten een Franse advocaat hebben ingehuurd om Hollywood-regisseurs voor een internationaal gerechtshof te dagen wegens het aanzetten tot 'Iranofobie'.

'Argo is in Teheran onlangs officieel besproken - oftewel terechtgesteld - op een bijeenkomst waar onder andere de Iraanse minister van Cultuur en Islamitische Leiding aanwezig was', zegt Farinaz Aryanfar (29). Ze is Midden-Oostenexpert en bestuurslid van het Nederlandse Iran Comité, dat zich kritisch opstelt ten opzichte van het Iraanse regime. 'Maar hoe ze Hollywood nu precies willen aanklagen, is mij nog niet duidelijk.'

Aryanfar vluchtte op haar twaalfde met haar ouders voor het regime naar Nederland, waar ze als documentairemaker werkte voor de Iraans-Nederlandse satelliettelevisiezender. Ook werkte ze als tolk voor het ministerie van Justitie, onder meer bij asielaanvragen.

Ze vindt dat het Iraanse volk tamelijk stereotiep wordt neergezet in Argo: 'Je ziet in de film vooral boze en irrationele Iraniërs, met baard en streng gelovig. Terwijl de echte gijzelnemers uiteenlopende achtergronden hadden. Zij waren niet alleen extreme islamisten, maar bijvoorbeeld ook linkse activisten. Een van de gijzelnemers, die onlangs nog werd geïnterviewd door The New York Times, heeft na de actie jaren in de cel gezeten omdat hij kritisch was over het regime.'

Gelukkig is er aan de cast nog wel één goeie excuus-Iraniër toegevoegd; de huishoudster van de Canadese ambassade waar de ontsnapte Amerikanen onderduiken, een zwijgzame vrouw die de onderduikers ook onder druk niet verraadt. Aryanfar: 'Argo beperkt de Iraniër tot twee soorten: de schreeuwende en de stille. En van die eerste groep zijn er dan wat meer.'

Vreemd vindt ze dat niet: 'Dit is een Hollywoodfilm, duidelijk gemaakt voor de gewone Amerikaan. Vooral de tweede helft van Argo zit vol fantasie. Alles loopt steeds bijna mis, terwijl die Amerikanen in het echt toch nog vrij makkelijk wegkwamen van het vliegveld in Teheran. Daar werd toen helemaal niet zo goed opgelet. En dat de revolutionaire garde in auto's achter Afflecks vertrekkende vliegtuig aanscheurt, kun je met geen mogelijkheid nog realistisch noemen.'

Ze noemt het lovenswaardig dat Affleck op kleine momenten Amerikaanse zelfkritiek toont. 'Als de Iraniërs de Amerikaanse ambassade binnenstormen, zegt iemand: waarom vallen ze ons aan? Dan zegt zijn collega: wat denk je? We fucked this country. Dat vond ik sterk.'

Ook de details en sfeer vindt ze goed getroffen, vooral aan het begin. 'Er is gefilmd in Turkije, maar het lijkt wel echt op het Iran van de jaren zeventig. En ik kan horen dat ze hun best hebben gedaan om het Farsi authentiek te laten klinken. Al zitten er ook wat Tadzjieken en Afghanen tussen die met een accent spreken. Echte Iraniërs horen dat.'

Argo mag niet worden vertoond in Iran, maar is daar illegaal verkrijgbaar op de zwarte markt. 'Binnen mijn eigen kring in Iran zijn de meningen verdeeld, maar iedereen is het erover eens dat het een spannende film is.' En vergeleken met andere vreemde volkeren komen de Iraniërs er nog best goed vanaf in Hollywood. 'Russen bijvoorbeeld, die worden in Amerikaanse films pas echt als dom en slecht neergezet.'

undefined