Ver bellen tegen lokale kosten

De leden van De Unie kunnen gerust zijn: hun contributie wordt goed besteed. De bond betrok vorig jaar een hightech-hoofdkantoor in Culemborg, voorzien van tal van nieuwe snufjes. Zoals aansluitingen voor het computernetwerk op de patio's, verwerkt in picknick-tafels. Zelfs tijdens een lunch in de buitenlucht blijft De Unie bereikbaar.

Het is niet de enige technologische vernieuwing die de transformatie van een traditionele vakbond in een netwerkorganisatie voor professionals markeert. Als een van de weinige bedrijven in Nederland heeft De Unie zijn oude telefooncentrales gesloopt en vervangen door voice over IP, kortweg Voip. De bond telefoneert en laat zich bellen via internet, het wereldwijde computernetwerk.

Voip werd na het ineenzijgen van de internet-zeepbel, vier jaar terug, in de eregalerij van briljante mislukkingen bijgezet. De techniek was traag en onbetrouwbaar. Bedrijven die gratis internet-telefonie boden, verdwenen even snel als ze waren opgekomen.

Helemaal uit zicht is voip echter nooit geweest. Vooral het bedrijfsleven heeft het bellen via internet omarmd geholpen door verbeterde technieken en dalende kosten. Van elke telefoon die bij Amerikaanse bedrijven wordt getalleerd is op dit moment al 20 tot 30 procent internet-fg, zegt Mike Vaillant van de Amerikaansenetwerkspecialist 3Com. Dat wordt zo'n 50 procent tegen 2006, is de verwachting. De wereldwijde omzet, bericht onderzoeksbureau In-Stat/MDR, zal binnen drie jaar naar vier miljard dollar groeien.

Het zijn vooral de lagere kosten die lokken. Bedrijven die 'voipen' zijn verlost van de maandelijke, wisselende telefoonrekening. Ze duwen hun gesprekken niet meer door de 'dure' lijnen van KPN, die elke seconde in rekening brengt. Bij analoge telefonie blijft de teller voortdurend lopen, ook als er aan beide zijden wordt gezwegen.

Voice over IP (internet protocol) zet een telefoongesprek om in digitale signalen die net als webpagina's en e-mail in partjes gedeeld op pad worden gestuurd. Op de bestemming zet een computer de partjes weer in de juiste volgorde en maakt er weer een 'gewoon' gesprek van.

Ook al wordt er gebeld met Japan, dankzij internet blijven de gesprekskosten lokaal. De computers die via het netwerk aan elkaar zijn geknoopt, geven de informatie aan elkaar door zoals brandweerlieden emmers water van bron naar brandhaard brengen door een keten te vormen.

Voor De Unie zijn de lage gesprekskosten niet de voornaamste reden geweest voor de overstap naar internet-telefonie, zegt hoofd automatisering Edwin Hoogesteger. 'We wilden onze zeven regiokantoren toegang bieden tot de centrale ledenadministratie. Het oude netwerk, met zijn verouderde telefooncentrales, was daarvoor onbruikbaar.'

Er zijn meer voordelen. Bij gewone telefonie zit het telefoonnummer aan een toestel vast. Met voip kan een gebruiker zich op elk toestel aanmelden: het netwerk dirigeert alle gesprekken naar hem toe. Het maakt niet uit op welk kantoor hij zich bevindt, of zelfs thuis.

Hoogesteger: 'Als een lid in Assen met het regiokantoor daar belt, draait hij het centrale nummer in Culemborg. Van daaruit worden de telefoontjes naar de regiokantoren geleid. Voor de beller maakt het niet uit of hij in Assen of in Eindhoven wordt geholpen.' Het systeem ziet de acht lokaties als groot netwerk: deze opzet voorkomt dat De Unie bellende leden zes keer moet doorverbinden.

Een andere toepassing die voip biedt, is een koppeling met de beveiliging van de gebouwen. 'Via het netwerk kunnen we regelen dat iemand met zijn pasje naar binnen mag op een ander regiokantoor. Je kunt het zo instellen dat hij de volgende dag geen toegang meer heeft.'

Over de kosten laat Hoogesteger zich niet uit. 'Dat financi plaatje houden we liever voor ons.' Wel wijst hij er op dat het belverkeer binnen organisaties voor 60 procent intern is. Dat verloopt bij De Unie niet langer meer via de pijplijnen van KPN. Die zijn vervangen door het glasvezelnetwerk van Versatel, tegen een vast huurtarief.

Edwin Plat van Newtel Essence, de leverancier van het nieuwe netwerk van De Unie, erkent dat voip in eerste instantie duurder is dan vergelijkbare, analoge telefooncentrales. De hardware is ingewikkelder, wordt sneller vernieuwd en moet sneller worden afgeschreven. 'Je investeert vooral in de toekomst. Nieuwe mogelijkheden ontdek je meestal pas als de infrastructuur voor internet-telefonie hebt aangelegd.'

De Unie maakt er nog geen gebruik van, maar een van de extra mogelijkheden die voip biedt is het 'versleutelen' van telefoongesprekken. Die kunnen dan niet meer worden afgeluisterd. Een van de klanten van Avaya, dat ook de internet-telefoontoestellen van De Unie bouwde, is het Pentagon het Amerikaanse ministerie van Defensie.

Het afluisteren van gesprekken is sowieso geen sinecure, lieten voip-aanbieders vorige week in de Verenigde Staten weten. Twee praktische en een juridisch obstakel zitten het aftappen van internet-telefoongesprekken in de weg.

De wet die het afluisteren regelt, gaat ervan uit dat justitie kan aankloppen bij het bedrijf dat de telefoongesprekken verzorgt. Dat was in 1994 vrijwel altijd ook de uitbater van de af te tappen telefooncentrale. Op internet opereren veel aanbieders, die niets te zeggen hebben over de draden waarover de communicatie verloopt.

Fysiek zijn er ook bezwaren. Een via internet gevoerd gesprek opnemen betekent miljoenen bits opslaan. En: er bestaat nog geen standaardmethode om internettelefoontjes uit de terabits aan datastromen te zeven die elke dag over het netwerk scheuren.