Veel doden in Irak ondanks succesjes

In geheel Irak daalde het aantal aanvallen in het laatste kwartaal van 2007 met 62 procent. En toch zal je dezer dagen, een jaar na het begin van de succesvolle ‘surge’ – de versterking van de troepenmacht – geen enkele Amerikaanse generaal horen roepen dat het verzet is beteugeld.

Want altijd zijn er dagen, zoals maandag, dat het flink tegenzit. De zelfmoordaanslag op een Amerikaanse voetpatrouille, waarbij vijf soldaten werden opgeblazen, was de dodelijkste in Bagdad in een jaar op Amerikaanse eenheden. Nog eens drie militairen werden gedood ten noorden van Bagdad.

Sinds september heeft het Amerikaanse leger nog nooit zoveel soldaten verloren op één dag. Met nog minder dan drie weken te gaan is duidelijk dat aan het einde van deze maand de vierduizendste Amerikaanse dode een feit zal zijn. De teller stond dinsdag op 3983.

Neemt het geweld in Irak, een jaar nadat president Bush besloot 30 duizend extra militairen te sturen naar vooral Bagdad en Al-Anbar, weer toe? De dood van de acht soldaten, evenals die van 55 Irakezen donderdag bij twee grote zelfmoordaanslagen in Bagdad, toont aan dat de rebellen nog gemakkelijk hard en diep kunnen toeslaan in de zwaar beveiligde hoofdstad.

In februari steeg bovendien, voor het eerst weer het aantal Iraakse burgerdoden: 633 vergeleken met 460 in januari. De twee zelfmoordaanslagen die op 1 februari werden gepleegd op sjiitische markten, waarbij 73 doden vielen, waren de dodelijkste in Bagdad sinds enkele maanden.

Het roept allemaal de vraag op of de Amerikanen, die in de zomer alle 30 duizend ‘surge’-soldaten willen hebben teruggetrokken, zich een vermindering van de troepen kunnen veroorloven. In juli moeten er weer zo’n 130 duizend Amerikaanse militairen in Irak zijn, evenveel als voor de ‘surge’.

De Amerikaanse doden van maandag kwamen een dag nadat het leger in Bagdad had bekendgemaakt dat het geweld in de hoofdstad sinds juni vorig jaar met 75 procent was afgenomen. Andere cijfers zijn eveneens indrukwekkend. Sneuvelden er in februari vorig jaar 81 Amerikanen in Irak, afgelopen februari waren het er 29.

In december werden er zelfs ‘maar’ 23 soldaten gedood, het laagste aantal per maand sinds begin 2004. Was het eerste half jaar van 2007 de bloedigste sinds de oorlog begon in 2003, vooral omdat de ‘surge’ losbarstte, de tweede helft was daarentegen een van de rustigste periodes voor de VS.

‘Ik voel dat we terug zijn in 2003 en begin 2004’, zei luitenant-generaal Ray Odierno, tweede man van de Amerikaanse troepenmacht, in december. ‘Het was een lang, hard gevecht, met veel opofferingen gebracht door soldaten en mariniers’, aldus Odierno over de 831 Amerikaanse militairen die in het jaar van de ‘surge’ het leven lieten.

De aanwezigheid van 30 duizend extra militairen heeft onmiskenbaar voor een daling gezorgd van het geweld in Iraks grootste brandhaarden. Maar de Amerikaanse generaals beseffen ook dat de wapenstilstand die de sjiitische onruststoker Muqtadah al-Sadr afkondigde, evenals de tactische beslissing van soennitische verzetsgroepen om naar andere provincies uit te wijken, hebben bijgedragen aan de sterke verbetering van de veiligheidssituatie.

Deze laatste twee elementen zouden wel eens de zwakste onderdelen kunnen betekenen. Want hoe zullen Al-Sadr en ‘Al Qaida in Tweestromenland’ reageren als de Amerikanen de ‘surge’-eenheden in de zomer hebben teruggetrokken? Zullen ze hun kans weer schoon zien om door te gaan met de etnische zuivering in Bagdad (Al-Sadr) en wederom terugvallen op bloedige aanslagen op sjiieten, hét handelsmerk van Al Qaida? Generaal David Petraeus, Amerika’s hoogste commandant in Irak en dé man van de ‘surge’, maakte zich in januari geen zorgen dat de winst die tot nu toe is geboekt als sneeuw voor de zon zal verdwijnen bij een terugtrekking van de 30 duizend soldaten.

Petraeus: ‘Het is erg belangrijk om niet te vergeten dat onze surge niets is vergeleken met de Iraakse surge die plaatsvindt. Het aantal Iraakse veiligheidstroepen is gegroeid met 110 duizend militairen.’ Ook wees hij, niet onbelangrijk, op de 80 duizend burgers en voormalige soennitische strijders die door de Amerikanen zijn bewapend en betaald om Al Qaida in Tweestromenland te bevechten.

Een andere, onvoorspelbare factor is Iran, volgens de VS verantwoordelijk voor het bewapenen van de sjiitische strijdgroepen. Volgens Odierno gaat Teheran nog gewoon door met het leveren van wapens en trainen van strijders. ‘Het is een gevaar op de lange termijn’, zei Odierno over de militaire rol van Iran in het buurland.