Vaste inschrijving voor middelbare school op 1 april na afleggen van ‘doorstroomtoets’ in februari

Dat staat in een wetsvoorstel van minister Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs) dat vandaag via internetconsultatie openbaar wordt. Doel van de wetswijziging is de druk op het toetsmoment te verlichten en te voorkomen dat leerlingen zich na het schooladvies maandenlang op particuliere trainingen storten om hun prestaties bij de eindtoets te verbeteren.

Die eindtoets, de vroegere cito-toets, gaat doorstroomtoets heten. Dat moet duidelijker maken dat hij onderdeel is van een reeks toetsmomenten door de hele schoolloopbaan heen, dat het schooladvies leidend is en dat gedurende het hele laatste basisschooljaar de effectieve onderwijstijd benut blijft.

Volgens de Onderwijsinspectie krijgen leerlingen met mondige, hoogopgeleide ouders nu vaker een hoger schooladvies dan kinderen met lager opgeleide ouders. Verschillen tussen stad en platteland, en wel of geen migratieachtergrond, spelen hierin ook een rol. Deze kansenongelijkheid van leerlingen wil het ministerie terugdringen.

Door bovendien de inschrijving op 1 april te concentreren, als alle eventuele heroverwegingen van het schooladvies na de doorstroomtoets hebben plaatsgevonden, is de kans groter dat iedereen terechtkomt op de school naar keuze. Nu kunnen jaarlijks 2.000 leerlingen die laat in het schooljaar van hun leraar nog een bijgesteld advies krijgen, niet meer op het door hun gewenste schoolniveau terecht. De wijziging verandert overigens niets aan de situatie dat leerlingen zich in de grote steden bij meerdere (gewilde) scholen tegelijk moeten inschrijven.

Eindmusical

Op dit moment is de eindtoets tussen half april en half mei. De aanmelding bij middelbare scholen loopt dan al. Het kabinet-Rutte II haalde de toets naar achteren om de onderwijstijd in groep 8 beter te benutten. De indruk bestond dat de laatste maanden van het schooljaar slechts opgingen aan op kamp gaan en de eindmusical instuderen.

Het kabinet-Rutte III komt daar nu van terug, maar anders dan vorige zomer nog werd gedacht. Toen werd uitgegaan van 1 mei als vast moment van inschrijving. Dat stuitte al meteen op bezwaar van scholen in het voortgezet onderwijs. Die zouden daarmee te weinig voorbereidingstijd op het nieuwe schooljaar hebben. Het was bovendien een onpraktische datum, middenin de meivakantie. Slob komt na raadpleging van het onderwijsveld aan die bezwaren tegemoet.

Het terughalen van de eindtoets – in een nieuwe vorm – naar februari, net zoals voor het schooljaar 2014-2015 het geval was, ligt in de coalitie verdeeld. Het naar achteren schuiven was juist ‘winst’, zei D66-Kamerlid Paul van Meenen vorig jaar, ‘en dat houden we zo’. Het ministerie verzekert dat het cursusmateriaal voor groep 8 blijft uitgaan van lessen tot aan de zomervakantie.

In het wetsvoorstel wordt voorts geregeld dat de overheid niet langer een eigen Centrale Eindtoets aanbiedt. Marktpartijen bieden voldoende goede toetsen aan waaruit scholen kunnen kiezen. Het College voor Toetsen en Examens gaat de kwaliteit van de toetsen bewaken, met als doel dat een leerling bij elke doorstroomtoets gelijke kans heeft op een identiek schooladvies.