Van Mierlo trekt terecht aan de bel

VAN MIERLO heeft terecht op de toenemende macht van de ministers van Financiën gewezen. Mijns inziens ligt het gevaar van deze ontwikkeling niet eens zozeer in de machtsverschuiving van Buitenlandse Zaken naar Financiën, maar veel meer in de verschuiving van politici met nog enige verantwoordingsplicht, naar achter de schermen opererende ambtenaren.

Sinds jaar en dag worden de vergaderingen van de ministers van Financieë voorbereid door het Monetair Comité, het machtigste en geheimzinnigste comité in Brussel. In dit comité zitten hoge ambtenaren van Financiën en van de nationale centrale banken.

De taakomschrijving van dit comité beperkt zich grotendeels tot monetaire zaken, wat de samenstelling verklaart. Met de komst van de euro wordt de taak van dit comité echter uitgebreid tot economische vraagstukken, terwijl tegelijkertijd het monetaire beleid wordt toegewezen aan de Europese Centrale Bank.

Wie nu verwacht dat dit tot een andere samenstelling van het nieuwe comité, dat omgedoopt wordt tot Economisch en Financieel Comité, leidt, komt bedrogen uit. Want over de samenstelling van het Economisch en Financieel Comité adviseert. . .zijn voorganger, het Monetair Comité, en de nationale centrale bankiers hierin willen hun macht niet kwijt.

Om te illustreren wie het in dit soort zaken voor het zeggen heeft, hebben de Europese regeringsleiders afgelopen december in Luxemburg deze wens van de nationale centrale bankiers gehonoreerd en in hun conclusies (voorbereid door het Monetaire Comité. . .) opgenomen.

Straks worden de ministers van Financiën dus geadviseerd door vijftien nationale en twee Europese bankiers (naast nationale ambtenaren van Financiën en twee Europese commissarissen) over het economisch en monetair beleid. Dezelfde centrale bankiers die ervoor gezorgd hebben dat de politiek geen enkele invloed op het monetaire beleid van de ECB kan uitoefenen, zullen straks achter de schermen wel invloed op het economisch beleid van de politiek uitoefenen.

Vanaf 1 januari zijn de vijftien nationale centrale bankiers niet meer dan filiaalhouders van de ene Europese Centrale Bank waarvan Duisenberg president is. Het probleem is echter dat filiaalhouders als Tietmeyer nog niet kunnen wennen aan hun nieuwe rol, en graag persoonlijk de vinger aan de pols willen houden. Een ordinaire machtsstrijd dus, over wie nu de Europese bank vertegenwoordigt, de filiaalhouders of de directie.

ECB-president Duisenberg wist deze week in het Europees Parlement te melden dat als er monetaire zaken aan de orde zijn in het Economisch en Financieel Comité de ECB-vertegenwoordiger de woordvoerder zal zijn.

De eerste strijd tussen de filiaalhouders en de directie is dus beslist in het voordeel van de laatste, hetgeen ik logisch vind en toejuich. Tegelijkertijd doemt de vraag op wat die nationale centrale bankiers dan nog in het EFC te zoeken hebben. Als de nieuwe centrale bank iets over het economisch beleid te zeggen heeft, dan kan zij dat, net als bij het monetaire beleid, toch beter met één dan met zeventien monden doen.

Als we ervoor willen zorgen dat de niet te vermijden machtstoename van de ministers van Financiën met de komst van de euro niet leidt tot een Europa van de boekhouders, dan moet de excessieve invloed van centrale bankiers achter de schermen worden teruggedrongen, en moeten de vrijvallende plaatsen in het machtigste advieslichaam van de Europese Unie worden opgevuld door vertegenwoordigers van ministeries met een minder nauw blikveld, zoals Sociale Zaken.

Zo'n oplossing zou de positie van Duisenberg slechts versterken, en de nationale centrale banken dwingen hun mening via hem te ventileren.

Alman Metten is lid van het Europees Parlement voor de PvdA.