Van Kop Johen en hinkse lobby's

'Die is niet helemaal goed. Die is een beetje doorgedraaid.' Verkleed als een staatsgevaarlijke gevangene - dwangbuis, oranje gevangenisbroek - in een rolstoel rapt Martijn Holtslag hoe een man op een dag de controle verliest.

De 18-jarige Holtslag (die ook in de finale staat van de talentenwedstrijd De Grote Prijs van Nederland), maakte de rap samen met componist Tom Trapp (31) op verzoek van het Nederlands Blazers Ensemble. De rap is onderdeel van de muziekproductie De waan van de dag, een bonte muziekcollage die deze week in Arnhem en Amsterdam te zien is.

Voor de productie vroeg het Ensemble in totaal zeven koppels van componisten en dichters, onder wie Bernlef & Theo Loevendie, en Ilja Leonard Pfeijffer & Bart de Vrees, om in slechts een week tijd een muziekstuk te maken. 'We wilden een 'hogedrukpan', een situatie waarin we sneller dan normaal moesten werken', vertelt Bart Schneemann, hoboïst en artistiek leider.

De dichter-/ componistkoppels werd gevraagd hun werk op te hangen aan 'een waan', een gekte. In sommige gevallen leverde dat politieke stukken op, in andere gevallen resulteerde dat in een persoonlijk verhaal.

Zo schreef Leonard Pfeijffer een gedicht over het huidige politieke klimaat. 'Eén van de strofen bestaat uit uitspraken van Wilders die ik verhaspeld heb door letters te verwisselen. Zo laat ik zien dat het om lege taal gaat.' Om een voorbeeld te geven: 'Weg met de hinkse lobby's van de artij van de parabieren/ van kop johen en watranten de grote droger pijfsdroedel/ binks kan de loom in met zijn islamatische iep slinks temvee.' Componist De Vrees, die eerder met de dichter in de muziekproductie Het wonderlijke verhaal van K samenwerkte, maakte bij het gedicht een althobo-solo.

Holtslag rapt: 'Een miljard mensen hebben dorst, en wij shoppen er nog wat bij.' Hij koos het thema 'de waan van het consumeren'. 'Eerst vraag ik me in mijn rap af: waar is iedereen mee bezig? En dan word ik zelf gek, zo frustrerend is het om de samenleving zo te zien.'

Tijdens de repetitie, twee dagen voor de eerste uitvoering, horen alle dichters en componisten hun stuk voor het eerst uitgevoerd. Trapp haalt de verse partituren uit zijn tas. Tegen Holtslag: 'Ik wist niet hoe je het wilde noemen, dus ik heb er maar Waan boven gezet.'

Het stuk van Trapp en Holtslag begint kalm, maar wordt gaandeweg rustelozer, en mondt uiteindelijk uit in een rap-tirade. Holtslag, rappend: 'We vergeten naar onszelf te kijken. Vast in ons hoofd.' Na afloop oogt Schneemann tevreden. 'Het kan nog wel wat korter.'

Het stuk van Leonard Pfeijffer en De Vrees pakt gelijk goed uit. Zij hoeven aan hun 'duet van althobo en stem' niet meer te schaven.

Dat de waan ook in het verleden een inspirerend onderwerp was, wordt in De waan van de dag benadrukt met de Negende Symfonie van Mahler die de luisteraars als een rode draad langs de zeven composities leidt. Schneemann: 'Het is een vrij droevig en zwaar werk. Dit stuk bleek Mahlers laatste compositie. Daarin zegt hij vaarwel tegen de in zijn ogen wrede, gek geworden wereld.'

Voorlopig heeft de waanzin nog geen vat gekregen op het Nederlands Blazers Ensemble zelf. Schneemann: 'We kampen met gezonde stress. Het belooft een waanzinnig concert te worden.'

De waan van de dag, Nederlands Blazers Ensemble, 11/10, Musis Sacrum, Arnhem (zonder Bernlef & Loevendie); 12-13/10, Muziekgebouw aan 't IJ, Amsterdam.

undefined