Van impasse naar beslissende stap richting zachte Brexit: akkoord tot overgangsperiode van 21 maanden
De impasse bij de Brexit-onderhandelingen lijkt opeens doorbroken. Er komt een overgangsfase waarin de nieuwe handels-relatie kan worden gesmeed.
Groot-Brittannië geeft toe aan vrijwel alle eisen van de EU om de klap van de Brexit te verzachten met een overgangsperiode van 21 maanden. Londen accepteert zelfs de mogelijkheid dat Noord-Ierland een aparte status krijgt en de EU-wetten blijft volgen.
EU-onderhandelaar Barnier betitelde de doorbraak maandagmiddag als 'een beslissende stap'. Zijn Britse collega Davis toonde zich eveneens zeer ingenomen. 'Een goed akkoord voor Groot-Brittannië en de Europese Unie is dichterbij dan ooit.'
Afgelopen maanden zaten de onderhandelingen in het slop. De EU presenteerde plannen die door Londen als koloniaal werden ervaren. Groot-Brittannië antwoordde met speeches die door Brussel werden weggezet als misplaatste dagdromerijen. In maart kwamen de gesprekken echter in stroomversnelling omdat de Britse premier May thuis onder toenemende druk staat een succesje te leveren.
Dat succes is er nu in de vorm van een overgangsperiode. Nadat Groot-Brittannië op 30 maart 2019 de EU verlaat, houdt het tot en met 31 december 2020 toegang tot de Europese interne markt. Ook behoudt het in die 21 maanden zijn rechten op EU-subsidies. In ruil voor die zachte landing betaalt Londen dezelfde contributie aan de EU als nu, accepteert het de Europese wetten maar zit het niet meer aan de vergadertafel.
Gevolgen van de overgangsperiode
Davis verdedigde de overgangsfase als een belangrijke overwinning voor het Britse bedrijfsleven. 'Bedrijven kunnen nu doorgaan met hun investeringsplannen', aldus Davis. Britse ondernemers vreesden voor een harde Brexit waarbij na maart 2019 in één klap de import uit en de export naar de EU zouden worden onderworpen aan de internationale handelsregels.
Londen betaalt een prijs voor die overgangsperiode. Ten eerste eindigt die op 31 december 2020 zoals de EU wilde, waar Londen een flexibele einddatum vroeg. Daarnaast accepteert Londen dat EU-burgers die zich tijdens de transitieperiode in Groot-Brittannië vestigen, dezelfde rechten krijgen als degenen die er nu al zijn. Londen wilde de rechten voor de post-Brexit migranten beperken. Verder gaat Groot-Brittannië akkoord met de formule voor de 'eindrekening' van zijn EU-lidmaatschap: het belooft alle financiële verplichtingen die voortvloeien uit dat lidmaatschap na te komen.
Verdere onderhandelingen
Davis en Barnier zijn het nog niet eens over hoe een harde grens (met slagbomen) tussen Noord-Ierland (dat met Groot-Brittannië de EU verlaat) en Ierland kan worden voorkomen. Opvallend genoeg accepteerde Davis wel dat, mocht een akkoord uitblijven, Noord-Ierland dan een aparte status krijgt zodat het praktisch gezien in de interne markt blijft en dus zonder grenscontroles. Eerder noemde May dit voorstel van de EU een aanval op de territoriale integriteit van Groot-Brittannië.
Vrijdag bespreken de Europese regeringsleiders de voortgang van de Brexit-onderhandelingen. Ze zetten naar verwachting het licht op groen om de gesprekken te starten over een nieuwe handelsrelatie met Groot-Brittannië. Het kader daarvoor moet eind dit jaar zijn afgekaart zodat het met de officiële scheidingsakte door de EU-landen en Groot-Brittannië kan worden goedgekeurd. Tijdens de overgangsfase wordt het toekomstige handelsverdrag verder uitgewerkt. Groot-Brittannië kan dan ook met andere landen handelsakkoorden opstellen. Die mogen pas in werking treden nadat de overgangsfase is beëindigd.
