Van diepvries naar (iets) duurzamer

Vanaf het moment dat hij aantrad als bestuursvoorzitter van Unilever heeft Paul Polman (57) zich duchtig geprofileerd. Hij hamerde op een paar aambeelden: de omzet moet omhoog, de innovatie moet sneller en vooral: het bedrijf moet duurzamer worden. Hij zit er nu vijf jaar, tijd om naar de resultaten te kijken.

1 groei

Unilever groeide als kool. Het concern was onder zijn voorgangers tot stilstand gekomen. Unilever kampte destijds onder meer met een enorme hoeveelheid merken die niet geschikt waren om mee te groeien, die te klein waren. Daarvan zijn er meer dan duizend door zijn voorgangers opgeruimd.

Vanaf het begin van zijn aanstelling heeft Polman de nadruk gelegd op omzetgroei, zegt Robert Jan Vos van ABN Amrobank. 'In dat kader heeft hij ook heel veel managers vervangen, vooral op het tweede niveau.'

Polman heeft het bedrijf zeker opgeschud, zegt Vos. Maar er zijn ook andere redenen waarom het bedrijf zo is gaan groeien. Zo heeft Unilever altijd al een sterke aanwezigheid gehad in wat nu opkomende markten heten. Die zijn een paar jaar sterk gegroeid en dus groeide Unilever mee. Maar met die groei gaat het de laatste maanden veel minder en dus zal ook de groei van Unilever afgelopen zijn. Analisten verwachten zelfs een krimp van 2 procent.

Echt grote overnamen heeft Polman er niet gedaan. 'Daar is Unilever voorzichtig mee', zegt Vos. De grootste vis was Alberto Culver, een fabrikant van producten voor persoonlijke verzorging, dat in 2010 voor 2,7 miljard euro werd gekocht. Maar de winst groeit elk jaar, dus vult de kas van het concern zich jaar in jaar uit. Als grote overnamen uitblijven, zal het bedrijf toch een keer moeten besluiten wat het met dat geld aanmoet. Andere concerns verzinnen methoden om hun overschot aan geld aan de aandeelhouders uit te delen. Sinds Polman aan de macht is, doet Unilever dat niet meer. Maar dat kan veranderen. Vos: 'Op een bijeenkomst voor beleggers en analisten in Londen zei Polman dat een programma voor het terugkopen van aandelen niet ondenkbaar is.'

Wat ook sterk groeide, was het inkomen van de bestuursvoorzitter. In zijn laatste jaar ontving Polmans voorganger Cescau in totaal 4,7 miljoen euro; in 2012 ontving Polman 7,6 miljoen. Dat was een gemiddelde inkomensstijging van 12 procent per jaar.

2 duurzaamheid

Polman is uitgegroeid tot een Mister Duurzaam, maar dat is niet alleen omdat hij er altijd over begint en dan op zijn inspirerendst klinkt. Hij heeft ook het Sustainable Living Plan (Duurzaam Leven Plan) opgesteld, een ambitieus plan: de footprint (milieuverbruik) van het bedrijf per eenheid product moest in 2020 gehalveerd worden.

Sindsdien blijkt dat die footprint inderdaad afneemt. De uitstoot van CO2 per eenheid product daalt, het verbruik van water idem. Maar het tempo waarin dat gebeurt, is niet verhoogd sinds het Sustainable Living Plan werd gepubliceerd.

Unilever mikt niet alleen op een duurzamer bedrijfshuishouding. Het vernieuwende van het Sustainable Living Plan was nu juist dat de hele keten in ogenschouw zou worden genomen, en niet alleen de eigen bedrijfshuishouding. Van shampoo bijvoorbeeld is bekend dat het meeste water niet wordt gebruikt in de fabriek, maar onder de douche. Idem voor wasmiddelen. Unilever maakt er werk van om wasmiddelen te verkopen die minder water vergen. Sinds 2012 verkoopt het bedrijf wasmiddelen in de waterarme landen India en Bangladesh die aan één keer spoelen genoeg hebben.

De laatste algemene voortgangsrapportage van het Duurzaam Leven Plan dateert van 2012. Daarin constateert het bedrijf voor de meeste doelen (er zijn er vijftig) op schema te liggen. Maar de footprint per ton product (van grondstof tot en met gebruik door de consument) was nog nauwelijks gedaald.

Greenpeace is kritisch op Unilever. Het Duurzaam Leven Plan heeft het kappen van tropisch bos vooralsnog niet gestopt, zegt Suzanne Kröger van Greenpeace. Ook de zogenaamde Ronde Tafel voor Duurzame Palmolie RSPO, waarvan Unilever een van de oprichters is, is dat niet gelukt. 'Tussen 2011 en 2013 werd meer dan 63 duizend hectare bos verwoest door leden van de RSPO', zegt Kröger. 'Maar in november heeft Unilever aangekondigd zijn inkoopvoorwaarden voor palmolie verder te verscherpen. Dat is een belangrijke stap.'

3persoonlijke verzorging in plaats van voedsel

Toen Polman aantrad, was voeding de belangrijkste activiteit van het concern. Van de omzet kwam 35 procent uit voedingsmiddelen en 28 procent uit persoonlijke verzorging (tandpasta, shampoo en dergelijke). Inmiddels is die verhouding omgedraaid.

Persoonlijke verzorging is de snelst groeiende divisie, mede door genoemde overname van Alberto Culver, in 2010. 'Die heeft Unilever op dit punt momentum gegeven', zegt Robert Jan Vos van ABN Amrobank.

Voedsel, zegt Tom Muller van Theodoor Gilissen, daarin is veel minder groei mogelijk. 'Het zijn vaak lokale merken. Terwijl een bedrijf als Unilever juist groeit door wereldmerken.' Dus onder de bedrijven die Unilever de afgelopen tijd verkocht, waren veel voedselproducenten. De hele diepvriesactiviteit is verkocht, de pindakaas in de Verenigde Staten en tomatenproductie in Brazilië.

4innovatie

Een van de steekwoorden van Polman: innovatie. Die moet sneller, vindt hij. In de afgelopen jaren liet hij zich er regelmatig op voorstaan dat het tempo van lanceringen van nieuwe producten enorm was gestegen.

Dat zal ongetwijfeld waar zijn, maar de inspanningen van het concern zijn niet bepaald gefocust op technologische vernieuwingen. Die zijn er wel, zoals het nieuwe type wasbuiltje dat Unilever vorig jaar introduceerde. Concurrent Procter & Gamble was er als de kippen bij om dat te kopiëren, maar Unilever kreeg van de rechter vooralsnog gelijk en P&G moet zijn namaak van de markt halen. Maar door de bank genomen is de investering in research relatief gedaald, van 2,3 procent van de omzet naar 2 procent. De marketing-inspanningen zijn wel gegroeid. Dus 'Nieuw!' betekent ook bij Unilever steeds vaker: de verpakking is 'Nieuw!'.

Bedrijfstechnisch is dat een heel goede keuze, vindt Muller van Theodoor Gilissen. 'Door de marketing op te voeren, kun je de omzet vergroten, en daardoor kun je je weer meer marketinguitgaven permitteren.'

undefined