Vamos a la playa

Een beetje rozig komen ze uit de metro tevoorschijn. ‘Even naar het strand geweest, heerlijk!’ Vijf dagen zijn ze nog maar in Barcelona, maar Paula Zwaan (22) en Nikki Schelvis (20) zijn het mediterrane ritme al helemaal gewend. De twee studentes businessmanagement verruilen de Haagse Hogeschool komend halfjaar voor de Universitat de Barcelona. Ze willen proberen alle vakken in het Spaans te volgen, al beseffen ze dat dat pittig wordt. Paula: ‘Spaans is gewoon mijn taal. Ik studeer het al vijf jaar en wil er heel graag in verder.’

Al jaren is Spanje, vanwege de taal en de zon, topfavoriet onder studenten die meedoen aan een uitwisselingsprogramma zoals Erasmus. Vorig jaar koos zowat eenvijfde van de Nederlandse uitwisselingsstudenten voor het land van cava, tapas en sangria. Dat Barcelona de populairste bestemming is, lijkt vooral een kwestie van samenwerkingsakkoorden met Nederlandse partneruniversiteiten, en positieve ervaringen tijdens eerdere vakanties - genre ‘ik kende de stad al en wilde zeker een keer terug’.

De Catalaanse hoofdstad beschikt over een magische cocktail: zon en strand, cultuur en architectuur, een eigenzinnige reputatie en een bruisend nachtleven. Tweehonderdduizend studenten, verdeeld over zeven universiteiten, studeren er; 3 procent van hen doen mee aan een uitwisselingsprogramma.

‘Je kunt hier alles doen wat je maar wilt, wanneer je maar wilt‘, zegt Kristof Laser (24), laatstejaarsstudent Europese studies aan de Universiteit van Maastricht. ‘Party’s komen hier pas rond drieën op gang en gaan door tot diep in de ochtend, terwijl in Maastricht alles om twee uur al dicht is.’ Erg duur zijn die clubfeestjes niet, ‘je gaat wel veel vaker uit.’ Dat merkt ook Stephan Verhey (23), student internationale communicatie die Groningen een jaartje achter zich laat. ‘Barcelona is een wereldstad, een metropool. Er zijn zo veel clubs, niet normaal. Ik ben nu al vier weken bijna non-stop aan het uitgaan, en ik heb nog steeds de helft niet gezien.’

‘Op dit moment komen er meer buitenlandse studenten naar Barcelona dan andersom’, geeft Antoni Vallès i Segalés, vice-rector van de Universitat de Barcelona (UB) toe, een universiteit met 60 duizend studenten. ‘Ik vraag me wel eens af of ze alleen voor de clubs en de sol y playa komen, maar hoop van niet. In elk geval willen we niet nog meer Erasmus-studenten aantrekken, want de wervingskosten zouden de pan uit rijzen.’

Met een kennis van het Spaans die niet verder reikt dan vamos a la playa en una cerveza, kom je er niet, waarschuwen de Erasmus-studenten ter plekke. ‘Kom wat eerder en volg een taalcursus voor de lessen beginnen. Je leert er veel andere studenten kennen’, zegt Charlotte Schilt (22), vijfdejaars internationaal en Europees recht aan de Rijksuniversiteit Groningen. Net als Stephan en Kristof woont ze in bij Spanjaarden die door onderhuur van een kamer de kosten drukken. ‘Leuke huisgenoten, met hen praat ik ook de hele tijd Spaans.’ Paula en Nikki vonden een slaapplaats via het internet. Ze wonen in een studentenflatje bij de drukke Plaça de Espanya, dat ze delen met vier Zweedse meiden en een Zweedse jongen. Voor hun gedeelde kamer betalen ze ieder 255 euro.

‘Mijn vriendin was op zoek naar een kamer omdat ze hier een masteropleiding komt volgen’, vertelt Kristof Laser. ‘Ze spreekt vloeiend Spaans en ze had de kamers zo voor het uitkiezen. Eindelijk iemand met wie de verhuurders konden communiceren.’

Erasmus-studenten kunnen op hun universiteit vaak een cursus Spaans voor halve prijs volgen. Cursussen Catalaans zijn gratis. Kristof gaat er zeker een volgen. Hij houdt een boodschappentasje dat hij net gekocht heeft - met de Catalaanse slogan ‘Comprem productes etiquetats en català’ - in de lucht. ‘De locals verwachten niet dat je Catalaans kent, maar ze appreciëren het wel als jij de taal apprecieert. Dit zakje vond ik gewoon grappig.’ De anderen vinden ‘Spaans leren voorlopig uitdaging genoeg’.

Half september beginnen de lessen op de Spaanse universiteiten. Volgens Ewout Rutgers (21) en Louke Korfker (26) van de Universiteit van Amsterdam, die het voorbije schooljaar allebei een semester in Barcelona hebben gestudeerd, zijn ze van een veel lager niveau dan de lessen in Nederland. ‘De docenten improviseren of praten over hun eigen interesses, de studenten luisteren braaf.’ Zowat tweederde van de cursussen wordt in het Catalaans gegeven, de rest in het Spaans, maar de precieze verhoudingen verschillen van faculteit tot faculteit.

Scènes zoals in de film Auberge Espagnole, waarin de Franse Erasmus-student Xavier een Catalaanse docent voor een volle collegezaal tot razernij drijft door te vragen of hij Spaans in plaats van Catalaans kan spreken, hebben ze nooit meegemaakt. ‘Je pluist aan het begin van het jaar je rooster uit, gaat naar docenten toe om te vragen in welke taal ze van plan zijn les te geven en je probeert in de eerste twee weken alle lessen uit die je wilt.’ Examens worden afgelegd in het Spaans, tenzij je een goedhartige prof weet te overhalen het in het Engels te doen.

Rechtenstudente Louke had ‘een waanzinnige tijd’ in Barcelona. ‘Uit eten gaan is goedkoop, kroegen en supermarkten ook. De clubs niet - en ik ging zes avonden per week uit. Ik spreek nu wel zo vloeiend het Spaans dat ik zelfs in het Spaans begon te denken. Maar zelfs feesten raak je na een halfjaar wel zat, ik voelde me daar echt dom worden. Ik dacht: laat ik maar teruggaan naar Nederland, laat ik nog maar eens wat nuttigs doen. Misschien ga ik er ooit nog wel een tijdje wonen, maar dan wel op een andere manier.’

Een kleine maar besliste invloed hebben de Nederlandse Erasmus-studenten alvast gehad op Barcelona: steeds vaker zie je fietsers behendig manoeuvreren op de met platanen omzoomde brede trottoirs. Hier en daar is zelfs al een minuscuul strookje fietspad aangelegd. ‘Morgen ga ik met een Belgische vriend naar een tweedehandsmarkt’, lacht Charlotte Schilt. ‘Om er een goedkope fiets te zoeken, dan kan ik net als in Nederland lekker naar school peddelen. Hoewel het hier wel erg bergachtig is. Ik weet nog niet of ik het volhoud hoor.’