Val president wekt onrust in Rwanda
In Rwanda is president Pasteur Bizimungu afgetreden. Zijn vertrek vormt de climax van een politieke strijd die reeds enkele maanden gaande is....
Volgens waarnemers is het vertrek van Bizimungu niet vrijwillig geweest. De president had begin deze week in het openbaar laten blijken niet ingenomen te zijn met een aantal benoemingen in het nieuwe Rwandese kabinet. Daarmee was zijn positie onhoudbaar geworden, onder meer tegenover de vice-president en sterke man van Rwanda, Paul Kagame.
Bizimungu is een Hutu, een lid van de etnische meerderheid in Rwanda. Kagame, die behalve vice-president ook minister van Defensie is, is een Tutsi. Hoewel de president weinig macht bezat, was zijn functioneren belangrijk voor het verzoeningsproces binnen Rwanda en voor het beeld van het Midden-Afrikaanse land bij de internationale gemeenschap.
Het vertrek van Pasteur Bizimungu heeft onrust gewekt bij de bevolking. In Rwanda heerste al politieke instabiliteit sinds de voorzitter van het parlement eind januari aftrad en het land ontvluchtte. De crisis nam verder toe door het gedwongen terugtreden van premier Rwigema en de recente moord op een adviseur van de president.
Zowel Bizimungu als Kagame is lid van de RPF, de partij die in 1994 gewapenderhand het moordlustige Hutu-bewind verdreef. Het is aan de RPF om twee kandidaten voor het presidentschap voor te dragen.
De grote vraag is of Kagame zelf president wil worden. Tot op heden heeft Rwanda's sterke man dit steeds ontkend. Als president zou Kagame meer ruimte hebben om richting te geven aan het fragiele democratiseringsproces, maar hij zou daarbij dissidente geluiden ook krachtig kunnen smoren.
Maar volgens sommigen zou een presidentschap voor Kagame politieke zelfmoord betekenen voor de RPF. Zowel binnen als buiten Rwanda bestaattoch al het beeld dat het landsbestuur wordt gedomineerd door een Tutsi-minderheid, van wie een groot deel bovendien als ex-bannelingen het land pas is binnengekomen na afloop van de genocide.
De politieke crisis in Rwanda wordt verscherpt door de slechte economische situatie. En die houdt weer verband met de militaire betrokkenheid van Rwanda bij de rebellie tegen president Kabila in het westelijk buurland Congo-Kinshasa. Rwanda is bij deze oorlog onder meer betrokken omdat het zijn grens wil beschermen tegen invallen van de Interahamwe, de Hutu-militie die grotendeels verantwoordelijk is voor de volkenmoord van 1994.
Dat kost het land handenvol geld. Bovendien is het Rwandese leger inmiddels zo diep in Congo doorgedrongen, dat volgens sommige waarnemers de veiligheid aan de eigen grens onvoldoende is gewaarborgd. Het aftreden van president Bizimungu zou kunnen leiden tot nieuwe Interahamwe-invallen in Rwanda.
