Uitwijzing van Roldán gaat lijken op een klucht

Van onze buitenlandredacteur

Art van Iperen

AMSTERDAM

De diplomatieke en juridische chaos rond Roldáns uitlevering door het geïsoleerde Laos is zo groot, dat de meest gezochte Spanjaard mogelijk al op korte termijn de gevangenis in ïvila weer kan verlaten.

Zijn 'uitlevering' door Laos is waarschijnlijk gebaseerd op vervalste documenten. Als dat inderdaad het geval is, zo menen juridische experts in Spanje, was de uitlevering onrechtmatig en moet de rechtsvervolging tegen de van corruptie, machtsmisbruik, verduistering en belastingontduiking verdachte Roldán krachtens de grondwet worden gestaakt.

De verwarring in Madrid is compleet rond Operatie Luna, zoals de jacht op Roldán sinds april vorig jaar wordt genoemd.

Volgens de officiële Spaanse versie is Roldán na een vlucht van 305 dagen in Laos gearresteerd met medewerking van de plaatselijke autoriteiten. Op de luchthaven van de Thaise hoofdstad Bangkok is hij vervolgens overgedragen aan Spaanse rechercheurs die hem meenamen naar Madrid.

Maar volgens woordvoerders van het ministerie van Justitie in Laos zijn de documenten waarin de voorwaarden staan voor Roldáns uitlevering vervalst, mogelijk door de verdachte zelf. Het ministerie van Justitie in Vientiane zegt nooit officieel toestemming te hebben gegeven voor de uitlevering. Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Vientiane ontkent zelfs dat de Laotiaanse politie Roldán heeft opgepakt en naar Bangkok heeft gebracht.

De Spaanse kranten drukten gisteren de bewuste twee A4'tjes af die aan het Laotiaanse ministerie van Justitie worden toegeschreven. Er is iets vreemds aan de uitleveringsbrief. De tekst is in het Frans, maar wekt de indruk door een Spanjaard te zijn geschreven. In plaats van het Franse pour staat er drie keer het Spaanse par en de nummering van de onderdelen van de brief is typisch Spaans. Er staat bijvoorbeeld 1' in plaats van het Franse 1er.

De schatrijke Roldán was tot zijn arrestatie de meest gezochte man van Spanje. Zijn vlucht naar het buitenland in april 1994 bracht de regering van premier González in ernstige verlegenheid.

De oppositie beschuldigde de autoriteiten ervan Roldán te hebben laten ontkomen. Hij had herhaaldeijk gedreigd de namen van hoge functionarissen van González' PSOE, onder wie ex-ministers, te zullen noemen die ook fraude zouden hebben gepleegd.

De Spaanse minister van Justitie en Binnenlandse Zaken Belloch maakte daarom begin deze week goede sier met Roldáns aanhouding. Maar de euforie en opluchting ebden snel weg toen uitlekte dat de autoriteiten in Laos beperkende voorwaarden hadden gesteld aan de uitlevering.

Daardoor kan Roldán slechts voor twee van zijn veronderstelde zes misdrijven in Spanje worden berecht. Dat levert hem een gevangenisstraf op van hoogstens zeven jaar. Anders zou hij tot zestig jaar kunnen worden veroordeeld.

Het ministerie van Justitie in Laos maakte het gezichtsverlies voor Spanje donderdag nog erger door bekend te maken dat de documenten op grond waarvan de verdachte is uitgeleverd, vervalst zijn. De zegel en de handtekening op de papieren zouden zijn nagemaakt. Ook het faxnummer op de documenten blijkt niet het nummer van Justitie in Vientiane te zijn.

Luis Roldán, die tussen 1986 en 1993 schatrijk zou zijn geworden door het aannemen van steekpenningen en het verduisteren van grote sommen geld uit geheime overheidspotjes, maakte onmiddellijk gebruik van de waas van geheimzinnigheid rond zijn aanhouding. Zolang zijn juridische status in Spanje onduidelijk is, weigert hij elke medewerking aan de voorbereidingen van het proces tegen hem. Tijdens zijn eerste verhoor op donderdag zweeg hij als het graf op alle vragen van rechter Ana Ferrer.

De conservatieve oppositie in Spanje vermoedt dat de regering weer vuil spel heeft gespeeld. Madrid zou een als officieel bedoelde uitlevering hebben geënsceneerd met medewerking van de verdachte zelf. Onderdeel van de deal zou de toezegging zijn dat Roldán er met een beperkte celstraf van af komt, in ruil voor zijn stilzwijgen.

Cruciale vraag in het mysterie is wie wie een oor heeft aangenaaid. Heeft Madrid Roldán in de val gelokt? Heeft Roldán Madrid een loer gedraaid door zijn uitlevering zo te ensceneren dat hij, eenmaal terug in Spanje, vrijuit zal gaan? Of zijn Madrid en Roldán beiden belazerd door de mysterieuze zakenman en wapenhandelaar Francisco Paesa?

Paesa, ex-medewerker van het Spaanse ministerie van Binnenlandse Zaken en zakenvriend van Roldán, zou als bemiddelaar veel geld hebben opgestreken. Hij wordt ervan verdacht Roldán in handen van de Spaanse autoriteiten te hebben gespeeld, maar er ook voor te hebben gezorgd dat Roldán na verloop van tijd wegens de onrechtmatigheid van zijn uitlevering vrijuit gaat.

Pas als duidelijk is welke kant het proces tegen Roldán uitgaat, valt te achterhalen hoe zijn arrestatie werkelijk is verlopen en wie in het internationale spel van list en bedrog het werkelijke slachtoffer is geworden. Voorlopig tast iedereen volledig in het duister.