Nieuws
Uitkomst onderzoek integriteitsaffaire Limburg: geen belangenverstrengeling, wel cultuur van wegkijken
Limburg was ‘onoplettend, slordig en zelfs naïef’ in de omgang met een voormalige CDA-gedeputeerde die als directeur van een stichting tonnen aan subsidies naar eigen bv’s zou hebben doorgesluisd.
Dat concluderen de emeritus hoogleraren bestuurskunde Wim Derksen en Ernst ten Heuvelhof in een vrijdag gepubliceerd rapport met de veelzeggende titel Wegkijken als cultuur. Aanleiding voor het onderzoek was een NRC-publicatie uit maart, waaruit onder meer bleek dat CDA’er Herman Vrehen namens de landschapsstichting IKL eigen bedrijven inhuurde met gemeenschapsgeld.
De vraag was of er sprake was van belangenverstrengeling door drie CDA-provinciebestuurders, Ger Koopmans, Hubert Mackus en Patrick van der Broeck, die hun partijgenoot mogelijk hadden voorgetrokken. De onderzoekers zien geen reden om te concluderen dat hier sprake van was.
Sinds de rel over de IKL-affaire in maart van dit jaar losbarstte, bevindt Limburg zich in een bestuurscrisis. Het voltallige provinciebestuur en de gouverneur stapten op. VVD’er Johan Remkes werd ingevlogen als waarnemend gouverneur om orde op zaken te stellen. Hij reageerde opgelucht op het onderzoeksresultaat. ‘Geen belangenverstrengeling, Limburg kan verder en dat is onderhand ook hoognodig.’
Toch is het maar de vraag in hoeverre de geur van vriendjespolitiek met dit rapport definitief is opgetrokken. Dit weekend onthulde De Limburger dat Ger Koopmans in 2013, voordat hij als CDA-gedeputeerde begon, met Herman Vrehen op pad ging om diens bosbouwbedrijf BosWerkt te promoten. En dat hij vervolgens als gedeputeerde meestemde en -discussieerde over het inzetten van bedrijven waarbij Vrehen betrokken was, zoals BosWerkt.
Deze zakelijke relatie is niet naar boven gekomen door het vrijdag gepubliceerde onderzoek. Koopmans benadrukt dat hij nooit een cent van BosWerkt heeft gehad en dat hij geen enkel belang had. Limburgse politici reageerden desondanks gealarmeerd. ‘Wat is de waarde van het rapport nog, wat weten we nog meer niet?,’ zei Thea Jetten van GroenLinks bijvoorbeeld tegen De Limburger.
Bovendien vellen de hoogleraren, die archiefonderzoek verrichten en met dertig bestuurders en ambtenaren spraken, wel een hard oordeel over de Limburgse bestuurscultuur. ‘Niemand nam het initiatief om iets beter te kijken naar de heer Vrehen, naar al zijn organisaties en de relaties ertussen’, concluderen ze. Dat gebeurde pas na berichtgeving in de pers.
‘Hoe juist of onjuist het frame van de ‘vriendenrepubliek’ ook mag zijn, het is in ieder geval opvallend dat de provincie zo veelvuldig met een oud-gedeputeerde in zee is gegaan’, schrijven ze verder. Het is aan de commissie integriteit van de provinciale staten om te oordelen of er integer is gehandeld.
In mei werd de provincie Limburg opnieuw opgeschud door een integriteitskwestie. PvdA-gedeputeerde Eric Geurts zou een vastgoedbedrijf in Brunssum mondeling hebben toegezegd dat het een dwangsom van 360 duizend euro niet hoefde te betalen, maakte Remkes bekend.
Het bedrijf had zijn brandveiligheidsvoorzieningen niet op orde. Geurts liet hierop weten dat hij had geprobeerd het bedrijf zover te krijgen alsnog maatregelen te nemen: ‘Als de maatregelen getroffen zouden zijn, was het innen van de dwangsom niet meer noodzakelijk.’
Remkes heeft dit voorjaar nog een groot, algemeen onderzoek naar potentiële misstanden in de Limburgse politiek aangekondigd. Daartoe is een speciaal meldpunt geopend. Dat onderzoek loopt nog. Begin deze maand werd bekend dat SP-lijsttrekker Emile Roemer het stokje van Remkes overneemt: hij is voorgedragen als nieuwe gouverneur van Limburg.
