Uit angst verkleed als man

De eerste homo die Hirsi Ali ooit ontmoette, was haar docent economie op de hogeschool in Driebergen. ‘Ik ben die en die en ik ben homo’, stelde hij zich voor. Hirsi Ali schrok zich rot, vertelde ze vrijdag bij de opening van de expositie Wie kan ik nog vertrouwen?, over de vervolging van homoseksuelen in de Tweede Wereldoorlog. ‘Maar eigenlijk was ik ook teleurgesteld dat hij er zo gewoon uitzag. Was dat nou alles?’

Hirsi Ali opende de expositie samen met een homoseksuele Iraanse asielzoeker, die zich Saba Rawi noemt. Een pseudoniem, uit angst voor de Iraanse autoriteiten en voor geweld door landgenoten in Nederland. Nog vier Iraanse homo’s waren benaderd om bij de opening aanwezig te zijn, maar zij durfden niet.

De tentoonstelling laat foto- en filmmateriaal zien uit de oorlogstijd. Gezellige kiekjes van vriendinnen op het strand, vrienden aan een biertje. De teksten erbij vertellen een ander verhaal. Van geliefden die nooit meer terugkwamen. Ook te lezen: Heinrich Himmlers omschrijving van homoseksualiteit: ‘Een symptoom van degeneratie dat ons ras te gronde kan richten.’

In de film vertellen overlevenden hun ervaringen. Frieda Belinfante bijvoorbeeld, die zich maandenlang als man verkleedde. Velen vertellen pas nu, rond hun 90ste, hun verhaal, zegt Klaus Müller die samen met Judith Schuyf het boek Het begint met nee zeggen samenstelde, dat ook vrijdag werd gepresenteerd.

Volgens Müller zijn de homoseksuelen een vergeten groep, een blinde vlek. Onterecht, vindt hij. ‘Niet alleen verre dictaturen zetten vandaag hun bestrijding van homoseksualiteit voort. Ook democratische landen worstelen met groeiende fundamentalistische stromingen van christelijke, joodse, islamitische of hindoe-signatuur en met neofascistische tendensen.’