Twijfelaars op de valreep naar stembus gelokt

Het is een van de miljoenen boodschappen waarmee de Democraten en de Republikeinen Amerika bestoken om de kiezers naar de stembus te lokken. Als je geen e-mailtje terugstuurt, volgt er een nieuwe aanmaning vanuit Nashville, Tennessee.

De politieke partijen hebben dit jaar meer geld dan ooit uitgetrokken om de Amerikanen op te roepen toch vooral hun stem uit te brengen. De Republikeinen waagden er de afgelopen dagen naar schatting 100 miljoen telefoontjes aan om de kiezers te bewerken. De Democraten hielden het met 50 miljoen telefoontjes iets bescheidener, maar de vakbonden waren ook ijverig aan de slag voor Gore.

Maar alle e-mails, telefoontjes en folders zijn aan Steve Jones uit de Amerikaanse hoofdstad Washington voorbijgegaan. 'Wat voor verkiezingen? Wie? Gore? Bush?' vraagt de 22-jarige monteur. De naam Gore heeft hij wel eens eerder gehoord. Maar, zegt hij voor hij bij McDonald's binnenstapt: 'De verkiezingen interesseren me totaal niet.'

De 18-jarige Abraham Merlos kijkt een beetje beschaamd, als hij bekent dat hij niet van plan is naar de stembus te gaan. 'Ik wist niet waar ik me moest laten registreren als kiezer', verontschuldigt hij zich.

Maar dat gaat tegenwoordig toch heel makkelijk, tegelijk met je aanvraag voor een rijbewijs? 'Ik weet dat ik het had moeten doen, zodat ik kan stemmen', geeft hij toe. Dat zou dan één stem meer voor Gore zijn geweest, want van Bush moet hij niets hebben.

Aan de drukte bij het stembureau aan de overkant van de straat valt het niet af te lezen, maar waarschijnlijk maken Jones en Merlos deel uit van een nieuwe meerderheid: de Amerikanen die niet stemmen.

Bij de vorige verkiezingen zakte het percentage stemmers voor het eerst onder de 50 procent van de kiesgerechtigde Amerikanen. Dat betekende dat president Clinton maar de steun van iets meer dan een kwart van de bevolking had. In 1960 bedroeg de opkomst bij de presidentsverkiezingen nog 63 procent.

Thomas Patterson, hoogleraar politicologie aan de Harvard University, verwacht dat het aantal stemmers nog verder zal afnemen. Volgens hem zijn 'jonge volwassenen nu merkbaar minder geïnteresseerd dan hun voorgangers'.

Uit onderzoek dat Patterson heeft gedaan, blijkt dat de niet-stemmers gemiddeld jonger zijn en een lager inkomen en een lagere opleiding hebben dan de Amerikanen die wel opkomen bij de verkiezingen. Dat is een groep die doorgaans meer op de hand van de Democraten is dan van de Republikeinen.

Andere onderzoekers denken dat het fenomeen van de 'verdwijnende kiezer' ietwat overdreven is. Het beeld is volgens Samuel Popkin enigszins vertekend, doordat bij de berekeningen wordt uitgegaan van het aantal volwassenen in de VS. Maar daar zitten steeds meer immigranten bij die niet stemgerechtigd zijn. 'Het aantal mensen dat niet stemgerechtigd is stijgt, niet het aantal mensen dat niet stemt', betoogt hij.

Dat zou betekenen dat de apathie onder de kiezers minder groot is dan algemeen wordt aangenomen. Maar volgens Popkin is het aantal kiezers dat het laat afweten nog steeds veel te hoog.

Frank Harris, de voorzitter van het 60ste stembureau in een voormalig kerkje aan de Georgia Avenue, is niet ontevreden over de opkomst. 'Ik heb de indruk dat het er dit jaar meer zijn dan vorige keer', zegt hij.

Het stembureau ligt midden in een zwarte wijk. Dit is Gore-land. Veruit de meeste kiezers zeiden dat ze op de vice-president hadden gestemd. Keith Britt was benauwd dat zijn Republikeinse tegenstander George Bush het toch zou halen. 'Als iedereen hier zou opkomen, zou Gore meer kans hebben.'