Tweede Kamer vraagt Schouten meer te doen tegen armoede

Dat bleek woensdag tijdens een debat over het armoedebeleid van het kabinet. Het Centraal Planbureau schatte vorig jaar dat 1,3 miljoen mensen in armoede leeft. Dat zou dit jaar moeten dalen naar 800 duizend mensen, dankzij een reeks maatregelen van het kabinet.

De Kamer, van links tot rechts, is er allesbehalve gerust op en wees woensdag op de vele tekenen dat de nood in het land hoog is. Maar er is geen gemeenschappelijke noemer te vinden in een alternatieve aanpak. SP en PvdA noemen hogere lonen en uitkeringen, BBB oppert minder regels voor boeren om voedsel goedkoop te houden en JA21 oppert minder afhankelijkheid van de overheid.

Ondertussen deelt het Rode Kruis ontbijttassen en boodschappenkaarten uit aan zo’n twintigduizend huishoudens die niet in aanmerking komen voor hulp van de voedselbank. Vijfhonderd scholen verzorgen het ontbijt zodat kinderen niet met een lege maag aan de dag beginnen. Via het Europees Sociaal Fonds komt ruim 15 miljoen euro beschikbaar voor voedselhulp.

Tijdelijke maatregelen

De SP ‘schaamt zich de ogen uit de kop’ dat het Rode Kruis in Nederland actief moet zijn en pleit met de PvdA voor ‘hogere uitkeringen en hogere lonen’, het CDA is blij met het Europese geld. De SP en D66 hekelen het beroep op de kerken dat Schouten heeft gedaan bij armoedebestrijding en vinden dat dat een overheidstaak is, terwijl CU en het CDA wél een rol voor de kerken zien, de vroegere charitas.

Bij zijn aantreden stelde het kabinet voor dat het aantal mensen dat in armoede leeft in 2030 gehalveerd moet zijn ten opzichte van 2015. Dat geldt ook voor het aantal kinderen dat in armoede opgroeit. Ook het aantal huishoudens dat problematische schulden heeft moet in 2030 zijn gehalveerd. Eerst gooide bij het halen van die doelstellingen de coronacrisis roet in het eten, daarna de oorlog in Oekraïne waardoor de energieprijzen explodeerden.

Vorig jaar en dit jaar nam het kabinet een reeks tijdelijke maatregelen om de inflatie als gevolg van de sterk gestegen energieprijzen te dempen. Maar bijvoorbeeld de energietoeslag voor de laagste inkomens loopt af. De koopkracht wordt dan verder uitgehold en dat treft de laagste inkomens het hardst. Om dat te pareren is op 1 januari het minimumloon met 10 procent verhoogd, gevolgd door de daaraan gekoppelde uitkeringen zoals de bijstand en AOW. Een onafhankelijke commissie moet deze zomer een norm voor het minimale inkomen vaststellen.

Aanvullende uitkering

Schouten wees woensdag ook op andere maatregelen die het kabinet al in gang heeft gezet. Gemeenten komen eerder in actie om te voorkomen dat huishoudens verzeild raken in problematische schulden. De doorstroming van de gemeentelijke schuldhulp naar schuldsanering is verbeterd. Het inkomen dat mensen die schulden afbetalen minimaal overhouden, de zogenoemde beslagvrije voet, kan sneller worden verhoogd. Normaal gebeurt dat een keer per jaar, maar na de verhoging van het minimumloon kan dat nu eerder gebeuren.

De overheid wijst huishoudens inmiddels ook actief op uitkeringen die vaak over het hoofd worden gezien. Ouderen die geen volledige AOW krijgen kunnen, als dat hun enige inkomen is, een extra uitkering krijgen. Het gaat zeker twintigduizend ouderen aan. De SVB, die de AOW uitkeert, gebruikt de databank nu om die ouderen op de aanvullende uitkering te wijzen.

Dat gebeurt ook bij ouders met een zwaar gehandicapt kind. Zij kunnen recht hebben op dubbele kinderbijslag. Het actief benaderen mag nu officieel niet, omdat dan gegevens worden gebruikt voor een ander doel dan waarvoor ze verzameld zijn. Schouten wil de wetten zo wijzigen dat dit wel legitiem wordt met het oog op armoedebestrijding.