Tweede Kamer vertrouwt niet meer op garanties van Shell, NAM en Exxon en ziet een 'geloofwaardigheidsprobleem'

Met tientallen tractoren op opleggers trokken Groningse boeren donderdag naar Den Haag. Ze kwamen voor een roast. Want de Tweede Kamer ging de NAM, Shell en Exxon op de grill leggen, met boze Groningse slachtoffers van aardbevingen door gaswinning op de publieke tribune. Eén keer barstten ze in applaus uit. Dat was toen provinciegenoot en SP-Kamerlid Beckerman zei dat de Groningers nog gefrustreerder naar huis zullen gaan dan dat ze bij aankomst al waren.

Energiereuzen Shell en ExxonMobil, en hun dochteronderneming NAM, kwamen om de Kamer gerust te stellen. Alle schade veroorzaakt door aardbevingen, beter gezegd: alle schade door mijnbouw, zal worden vergoed. 'En als de NAM niet aan die verplichting kan voldoen, wat niet gaat gebeuren, dan betalen wij', zei Marjan van Loon namens Shell Nederland. 'Ik geef die garantie, ik heb dat mandaat.'

Geloofwaardigheidsprobleem

Maar wat Van Loon ook zei, de meeste Kamerleden, gadegeslagen door tientallen Groningers enkele meters tegenover hen, weigerden haar te geloven. En de baas van ExxonMobil geloofden ze al helemaal niet. Want deze Rolf de Jong weigerde namens Exxon de garantie te geven die Van Loon wel gaf namens Shell. De NAM kan die miljardenrekening immers zelf voor zijn rekening nemen. 'Dat heb ik nu vier of vijf keer gezegd', zei de geïrriteerde Exxon-baas.

De Kamer verklaarde 'wat als de NAM niet kan betalen?' tot de kernvraag. Maar de NAM is financieel robuust, zei NAM-directeur Gerald Schotman bijna wanhopig. De Kamerleden geloofden ook hem niet en zo ging het ruim een uur langs elkaar heen. Met de Kamer die vragen stelt die de vertegenwoordigers van de gasbedrijven niet begrijpen. En met hun antwoorden die de Kamer niet wilde horen.

Meer verantwoording

In zo'n situatie moet je op je woorden letten, weet Van Loon van Shell nu. Ze sprak van 'een legertje juristen' die de door de Kamer gevraagde garantie op ging stellen, zo graag wilde ze dat het goed in elkaar zou zitten. Fout, zei PvdA'er Nijboer. 'Als een legertje juristen dit gaat doen, krijgen we hier debat na debat over die garantie. Zet gewoon een zak geld apart.'

In allerlei formuleringen probeerde Van Loon te zeggen dat de Kamer en vooral de Groningers zich geen enkele zorgen hoeven te maken. 'Wij lopen niet weg van onze verantwoordelijkheid. Wij gaan alle kosten dekken. U kunt dat met een gerust hart aan ons overlaten.' Maar de Kamer wilde meer. 'Meer verantwoording is nodig', zei Nijboer. 'Uw 'vertrouwt u maar op ons', dat gaat niet meer.' En VVD-Kamerlid Yesilgöz-Zegerius: 'U moet mij meer bieden.'

'We hebben het geprobeerd rationeel uit te leggen', concludeerde Van Loon. Dat betekent in haar ogen dat de NAM alle schade kan betalen. 'En om de emotie te adresseren zeggen we nu als Shell: we geven de garantie.' GroenLinks-Kamerlid Van Tongeren had genoeg gehoord: 'U heeft een enorm geloofwaardigheidsprobleem.'

Omwille van de veiligheid moet de gaswinning in Groningen snel omlaag: van 21,6 naar 12 miljard kubieke meter per jaar. Bijtende gasadviezen stellen de minister voor haast onmogelijke opgave - wat kan Wiebes nog?

Groningers vinden de manier waarop minister van Economische Zaken Wiebes de aardbevingsschade door de gaswinning aanpakt een verademing na zijn voorganger. Heeft Henk Kamp gefaald? (+)

Na de zwaarste aardbeving in Groningen in vijf jaar klinkt de roep om het dichtdraaien van de gaskraan weer luid en zegt ook minister Wiebes: 'Nederland moet van het gas af'. Wat zou het betekenen als dat per direct gebeurt? (+)

De aardbeving bij Huizinge was met een kracht van 3,6 de zwaarste klap tot op heden en maakte van een lot uit de loterij een veiligheidsprobleem. Begin januari werd Groningen opnieuw opgeschrikt door een grote beving. In augustus vorig jaar, vijf jaar na de eerste beving, maakten we al de balans op.