Turkse yoghurt komt vaak uit Oudewater

Twee Nederlandse melkveehouders uit het Groene Hart besloten 25 jaar geleden wat 'eigen identiteit' op te offeren. 'Of zoiets', zeggen Jan en Miranda Hoogenboom. Hun yoghurt werd Turks. Nu, een jaar na de afschaffing van het melkquotum, zijn de melkprijzen ingestort en komen melkveehouders in financiële problemen. Maar deze zuivelboerderij, driehonderd koeien in Oudewater, draait met dank aan de Turken als een zonnetje.

Yoghurt past zich gemakkelijk aan, zegt Miranda. Je pasteuriseert de melk en als alle bacteriën dood zijn, dan doe je er een yoghurtbacterie bij 'die je wilt hebben', afhankelijk van de yoghurtsoort die je wilt maken. In de broedstoof vermenigvuldigt die bacterie zich en in de koelcel komt dat proces precies op het gewenste moment tot stilstand: klaar is de yoghurt.

Hun yoghurt wás trouwens al praktisch Turks, daar begon het mee. Met een Turkse groothandelaar die op een dag zei: 'Lekkere dikke yoghurt dit, smaakt precies zoals vroeger bij mij thuis!'

In de winkels lag nog vooral dunne schenkyoghurt, Jan en Miranda waren net begonnen met het maken van een steviger 'boerenyoghurt'. Op de oorspronkelijke verpakking stond destijds een trotse familiefoto: Jan, Miranda, zes kinderen. Opgewekte katholieken, niet dat stijve. Na wat adviezen van de Turkse groothandelaar kwam op een deel van die yoghurtdozen nu het woord 'Ciftlik' te staan: 'boerderij' in het Turks. Met een plaatje erbij van Nasreddin Hodja, een gezellige middeleeuwse geestelijke en spil van vrolijke volksverhalen die in het hele Midden-Oosten bekend zijn. Jan: 'Voor Turken is Hodja een soort Sinterklaas. En hij heeft ook iets met yoghurt, dus dat kwam mooi uit.' Toen ging het hard.

Nu hangt het Ciftliklogo aan de stal en verwerken ze vijf miljoen liter melk per jaar tot Turkse yo- ghurt. Soms moeten ze zelfs extra melk bij boeren in de omgeving inkopen om aan de vraag te kunnen voldoen. Vooral wanneer ze ook nog koosjer willen produceren. Jan: 'Dat is dan weer voor orthodoxe Joden, met van die vlechtjes. En ze geven Annelies beslist geen hand.' Annelies, de dochter van 24, die er ook bij zit. Zij is 'chef koeien' op het bedrijf. 'In het begin praatten ze niet eens met mij', zegt Annelies. 'Daar had ik moeite mee, maar het verschilt ook per rabbijn.'

De Joden komen soms in het weekeinde, als Jan en Miranda hun koosjere yoghurt onder toezicht van rabbijnen strikt gescheiden van de Turkse yoghurt kunnen produceren. Jan: 'In het begin denk je nou, nou, nou. Mag er geeneens melk bij van een koe die een keizersnede heeft gehad? Want dat is niet koosjer.'

Intussen is iedereen wel aan elkaar gewend en maken ze grappen. Zegt Jan tegen een rabbijn: Doe je dat bij je vrouw na een keizersnede ook? Of de Turken roepen: stomme boer, snap je het weer niet? En dan zegt Jan: natuurlijk wel, ik ben toch geen Turk! Ze worden nu 'als belangrijke Nederlandse mensen' uitgenodigd voor grote Turkse bruiloften en besnijdenisfeesten. En ze reisden op uitnodiging naar het Turkse Aksehir, waar de graftombe van Nasreddin Hodja ligt. Te gast bij alle notabelen, van burgemeester tot gouverneur.

Edah was na de Turkse groothandels de eerste supermarktketen die hun Turkse yoghurt verkocht. Maar in de slag om de schapruimte kon dat alleen in plaats van hun boerenyoghurt, met de familiefoto. Toen heeft Jan 'wel een nachtje emotioneel wakker gelegen'. Zijn verpakking, zijn gezin, 'moest dat nou allemaal plaatsmaken voor het Turkse?' De volgende ochtend was het al over: 'Nou ja, dacht ik. Als de consument het wil.'

Miranda: 'En wie kwamen onze Turkse yoghurt in de supermarkt kopen?' Iedereen in koor: 'De autochtonen!'

Aldi volgde. Jumbo, C1000, Albert Heijn. Op het hoogtepunt in 2014 verwerkten ze 7 miljoen liter melk per jaar, maar door de lage melkprijzen zijn ze nu even gestopt met de Nederlandse supermarkten. 'Gelukkig. Want de Turken betalen wél een eerlijke prijs.'

Over politiek praten ze maar niet, Jan is wijzer. 'Veel Turken zijn nationalistisch en Erdogan-minded. Anderen noemen hem de sultan. Dus daar laat ik me niet over uit.' Principieel trekt Jan de grens 'bij yoghurt voor IS'.

En missen ze hun oorspronkelijke boerenyoghurt nog? Jan haalt zijn schouders op: 'Om heel eerlijk te zijn: We weten niet eens meer wat oorspronkelijk ís.'