Turkije denkt na over nieuw aanbod EU
Turkije mag zich kandidaat noemen voor toetreding tot de Europese Unie. Maar de regeringsleiders van de EU omkleedden hun aanbod met zoveel voorwaarden dat de Turkse regering gisteravond nog geen standpunt had bepaald....
De Europese regeringsleiders stuurden gistermiddag in allerijl hun hoogste vertegenwoordigers, 'superminister' Javier Solana van Buitenlandse Zaken en Eurocommissaris Verheugen, naar Ankara om het Europese aanbod toe te lichten. De Finse premier Lipponen, die de opwaardering van de Turkse status aankondigde, weigerde enige uitleg te geven. 'We zijn het eens geworden over de bevestiging van de Turkse kandidatuur', was het enige dat hij kwijt wilde. 'Hierover kan niet onderhandeld worden', voegde de Finse minister Halonen daaraan toe.
Ook Verheugen wilde geen toelichting geven. 'Dit is niet het moment om op vragen in te gaan', zei hij. Diplomaten bevestigden dat de situatie 'uiterst gevoelig en precair' is. 'Het wordt moeilijk om dit er in Ankara door te krijgen', zei een van hen.
De lidstaten van de Unie werden het gisterochtend in betrekkelijk korte tijd eens over het nieuwe aanbod aan Ankara. Lipponen heeft donderdag uitgebreid overleg gevoerd met premier Simitis van Griekenland, het EU-Iand dat de grootste obstakels had opgeworpen voor de Turkse toetreding. Op verzoek van Athene bevat het aanbod de zinsnede dat grensgeschillen worden voorgelegd aan het Internationale Hof van Justitie in Den Haag.
Athene maakt al lang ruzie met Ankara over de precieze grenzen in de Egeïsche Zee. Turkije heeft tot nog toe de jurisdictie van het Hof niet erkend. Acceptatie van het Europese aanbod zou dus een belangrijke concessie van de Turkse regering betekenen.
Volgens diplomaten heeft Ankara ook moeite met het Europese standpunt over Cyprus. Tot nog stond de EU op het standpunt dat alleen een verenigd Cyprus toe mocht treden tot de Unie. Feitelijk had Turkije hiermee een vetorecht over het Cypriotische lidmaatschap, omdat een belangrijk deel van Cyprus sinds 1974 wordt bezet door Turkse troepen. In het aanbod aan Turkije staat nu dat de hereniging van Cyprus geen voorwaarde is voor het lidmaatschap. Daarmee wordt Turkije een belangrijk wapen uit handen geslagen om invloed uit te oefenen.
Overigens besloten de regeringsleiders een voorstel van de Europese Commissie goed te keuren om met nog eens zes landen onderhandelingen te beginnen over toetreding. Nu wordt al gesproken met Estland, Polen, Hongarije, Tsjechië, Slovenië en Cyprus. Daar komen Letland, Litouwen, Slowakije, Roemenië, Bulgarije en Malta bij.
