Thuiszorg wil familie voor zorg betalen

Thuiszorg Zaanstreek/Waterland heeft plannen om personeel onder zogenoemde mantelzorgers te gaan werven. Mantelzorgers zijn mensen die onbetaald meewerken aan de verzorging van een langdurig zieke partner, kind, ouder of buur.

Volgens directeur W. de Weijer van Zaanstreek/Waterland denkt zijn instelling vooral aan mantelzorgers tussen de 30 en 45 jaar die geen vaste baan hebben. 'Wij willen ze in vaste dienst nemen voor het verrichten van huishoudelijke werk en de verzorging, zoals het wassen van cliënten. Dat is geen ongeschoold werk. Daarom willen we ze ook een opleiding bieden.'

De Weijer acht het vinden van personeel voor zijn instelling een groter probleem dan het geld. 'We hebben jaarlijks 150 tot 200 nieuwe mensen nodig. Duurde het voorheen gemiddeld zes weken voordat een vacature werd vervuld, nu is die termijn opgelopen tot drie maanden.'

Ook Zorgverzekeraar Anova uit Utrecht voorziet personeelsproblemen nu de rechter heeft bepaald dat de wachtlijsten in de thuiszorg moeten worden weggewerkt. Samen met de thuiszorg in de provincie studeert Anova op het aantrekken en betalen van familieleden, buren of kennissen van een patiënt die recht heeft op thuiszorg.

In tegenstelling tot De Weijer denkt directeur D. Hoek van Anova niet aan een vast dienstverband. Hoek: 'Als de zorg voor de desbetreffende patiënt niet meer nodig is, zal de betrokken hulpverlener waarschijnlijk weer weggaan.'

Voor de zorg waar Anova aan denkt, is ook al een naam bedacht: belevingsgerichte zorg. Volgens Hoek is het de bedoeling aan een cliënt te vragen door wie hij geholpen wil worden. 'Dat kan bij voorbeeld een dochter zijn. Nu horen wij vaak dat de dochter wel zou willen helpen, maar niet kan, omdat haar vaste baan dat onmogelijk maakt. Door met haar werkgever te gaan overleggen en de dochter voor haar zorg te betalen, kan zij zich mogelijk een dagdeel vrijmaken.'

Directeur De Weijer ziet in het werven van mantelzorgers meteen ook een probleem. 'De thuiszorg lost er misschien het personeelstekort mee op, maar we creëren een gat bij de mantelzorg. En wij weten heel goed dat mantelzorg niet kan zonder de hulp van familie, vrienden of buren. Er zit dus iets kortzichtigs in. Het is een prisoners dilemma.'

Ook Hoek ziet een complicatie: 'We leggen voor deze vorm van zorg beslag op geld uit de volksverzekering AWBZ, maar de mantelzorg werd daar voorheen niet uit gefinancierd. Alleen, de uitspraak van de rechter, waar wij als Anova bewust op hebben aangestuurd, vraagt om onconventionele oplossingen.'

Volgens de Landelijke Organisatie Thuisverzorgers (LOT) in Bunnik zijn er in Nederland 1,3 miljoen mensen ouder dan zestien jaar die een langdurig ziek familielid of zieke kennis verzorgen. Veel van hen ervaren het werk als zwaar.

F. Koopman van de LOT wijt het gebrek aan thuiszorg daar in flinke mate debet aan. Vandaag, op de tweede landelijk georganiseerde dag van de mantelzorg, wordt voor deze mensen extra aandacht gevraagd.

Van de 1,3 miljoen mantelzorgers helpt iets minder dan de helft een zieke binnen het eigen huishouden. De meeste mantelzorgers zijn tussen de 35 en 60 jaar. De groep tussen de 50 en 70 jaar neemt echter toe. Mensen zonder betaald werk zijn vaker mantelzorger dan mensen met betaald werk.