Tevredenheid na Praags akkoord

Toch blijft het een wonder dat het goed is afgelopen. Maandagochtend waren de hoofdrolspelers gespannen en somber gestemd. Kramnik was in voortdurend overleg met zijn raadgevers van de Einstein-groep, Kasparov leek vergroeid met zijn mobiele telefoon en de enige vrolijke toon werd gezet door de Estlandse grootmeester Jaan Ehlvest die als raadgever door de FIDE was meegenomen. Het was te merken dat de adviseur zich heel veel moed had ingedronken.

Zes uur duurde de vergadering die vele malen werd onderbroken voor fractieoverleg. Het begin was vriendelijk maar gaandeweg werd de stemming grimmiger. Hardnekkig bleef Kramnik zich verweren tegen een herenigingsproces waarbij hij evenveel hindernissen moet overwinnen als Kasparov. 'Het ziet ernaar uit dat Kramnik wordt buitengesloten', voorspelde Genna Sosonko halverwege.

Na vierenhalf uur dachten de argeloze buitenstaanders dat de top was mislukt. Er bleek een voorstel op tafel te liggen dat volstrekt onacceptabel was voor Kramnik. Later werd duidelijk dat de onderhandelaars een tactiek hadden toegepast die Sosonko omschreef als de Gromyko-methode. De vroegere Sovjet-minister van buitenlandse zaken placht voorstellen in te dienen waarvan hij wist dat de tegenpartij ze nooit zou accepteren. Vaak bleek die later wel bereid akkoord te gaan met een aanzienlijk milder geformuleerd voorstel waarin precies stond wat Gromyko wilde.

De methode werkte. Nog eens anderhalf uur later mocht de pers de vergaderzaal betreden om getuige te zijn van de ondertekening van het vredescontract. De belangrijkste afspraken zijn bekend: Kramnik verdedigt zijn titel tegen de winnaar van het aanstaande Einstein-kandidatentoernooi in Dortmund en Kasparov speelt een match tegen FIDE-kampioen Ruslan Ponomariov waarna de twee winaars een herenigingstweekamp spelen.

Wat Ponomariov van de afspraken vindt is niet bekend en volgens FIDE-president Iljoemzjinov ook niet belangrijk: 'Het is een interne kwestie die wij zullen oplossen'. Wel is bekend dat Anand zich niet in het akkoord kan vinden. Net als Kramnik vindt hij dat het Kasparov te gemakkelijk is gemaakt de wereldtitel te heroveren. Anand zal zich de komende twee jaar beraden of hij in de cyclus 2003-2005 zijn rentree maakt in de WK-wedstrijden.

Maar bij de meeste grootmeesters heerste tevredenheid over het einde van de negenjarige oorlog. Yasser Seirawan, de man die de eerste stap zette op weg naar het akkoord van Praag, was na zijn missie geroerd. Hij noemde het een mooie dag voor alle schakers maar vooral voor de jongeren die niet langer terechtkomen in een door tweedracht verscheurde wereld en weer kunnen streven naar een onomstreden titel.

De namen van sommige van die jongeren zijn bekend: Alexander Grisjoek, Ruslan Ponomariov en Teimour Radjabov, volgens Kasparov de grootste van allemaal. We zullen moeten afwachten of Daniel Stellwagen zich bij hen kan aansluiten. Vorige week werd hij op vijftienjarige leeftijd Nederlands jeugdkampioen door acht punten uit negen uitstekend gespeelde partijen te halen. Niet graag zou ik druk op Stellwagens schouders willen leggen maar het moet me van het hart dat ik van zijn spel geniet. Sinds Jan Timman heeft Nederland niet meer zo'n exceptioneel talent voortgebracht.

Stellwagen - MuhrenNijmegen 2002

1. e2-e4 d7-d6 2. d2-d4 Pg8-f6 3. Pb1-c3 g7-g6 4. Lc1-g5 Lf8-g7 5. f2-f4 h7-h6 6. Lg5-h4 c7-c5 7. Lf1-b5+ Lc8-d7 8. Lb5xd7+ Dd8xd7 9. d4xc5 Dd7-c6

Na een wat ongewoon begin staat zwart voor zijn eerste moeilijke beslissing. De tekstzet lijkt juist, na 9 ... dxc5 10. e5 heeft wit duidelijk voordeel.

10. c5xd6 Pf6xe4 11. Pc3xe4 Dc6xe4+ 12. Pg1-e2

Op zijn allerscherpst. Wit kon ook rustiger spelen met 12. De2 Db4+ 13. c3 Dxd6 14. Td1.

Zie diagram 1

12 ... g6-g5

De tweede lastige beslissing. Zwart is niet gerust op zijn stelling na 12 ... Dxg2 13. Tg1 Dxh2 14. Lf2!? waarna 15. Dd5 dreigt en zwarts dame in moeilijkheden verkeert.

13. Lh4-f2 Lg7xb2 14. O-O

Zonder blikken of blozen. Na 14. Tb1 Lc3+ 15. Kf1 Lf6 doet wits toren op h1 niet mee.

14 ... Lb2xa1

Een spaarcentje. Na andere zetten komt 15. Tb1 en doen alle witte stukken mee aan de aanval.

15. Dd1xa1 e7-e5?

Dit verliest snel maar zwart had geen gemakkelijke keuze. Na 15 ... 0-0 16. Pg3 Dg6 17. dxe7 Te8 18. f5 is het afgelopen en ook 15 ... f6 16. Pg3 Dxf4 17. dxe7 is onspeelbaar voor zwart. De beste kans was ongetwijfeld 15 ... Tg8 (16. Pg3 Dg6) waarna zwart voorlopig standhoudt.

16. Pe2-g3 De4-d5 17. Tf1-d1 Dd5-a5

Of 17 ... De6 18. f5 Df6 19. Ph5 en wit wint.

18. f4xe5 Th8-g8

Zie diagram 2

19. e5-e6! f7xe6 20. Da1-f6 Ke8-d7 21. Df6-f7+

Zwart geeft op.

Eenmaal had Stellwagen het geluk dat altijd op de hand is van de man in vorm. In de vierde ronde ging tegenstander Daan Jongsma een remise door zetherhaling uit de weg.

Jongsma - StellwagenNijmegen 2002

1. e2-e4 e7-e6 2. d2-d4 d7-d5 3. Pb1-c3 Pg8-f6 4. e4-e5 Pf6-d7 5. f2-f4 c7-c5 6. Pg1-f3 Pb8-c6 7. Lc1-e3 c5xd4 8. Pf3xd4 Lf8-c5 9. Dd1-d2 0-0 10. 0-0-0 a7-a6 11. h2-h4 Pc6xd4 12. Le3xd4 b7-b5 13. Th1-h3 Lc8-b7 14. g2-g4 b5-b4 15. Pc3-e2 a6-a5 16. g4-g5 Lb7-a6 17. h4-h5 Dd8-b6

Hard tegen hard. Wits volgende zet begrijp ik niet goed, hij kon zonder duidelijk bezwaar meteen 18. g6 spelen.

18. Th3-e3 a5-a4 19. Kc1-b1 La6-c4 20. g5-g6 f7xg6 21. h5xg6 h7xg6 22. Te3-g3 b4-b3

Zie diagram 3

23. c2xb3 a4xb3 24. a2-a3 Lc4xe2

Discutabel. Mogelijk was 24 ... Lxd4 25. Dxd4 (25. Pxd5 Lxf1 26. Txf1 Pxe5 27. Txb3 Pc4) 25 ... Dxd4 26. Pxd4 Txf4 waarna zwart beter staat.

25. Lf1xe2 Ta8-a4 26. Ld4xc5 Pd7xc5 27. Tg3xg6 Ta4xf4 28. Tg6xg7+!

Minstens voldoende voor remise.

28 ... Kg8xg7 29. Td1-g1+ Kg7-h8

Zie diagram 4

30. Le2-d3?

Met 30. Th1+ Kg7 31. Tg1 kon wit eeuwig schaak afdwingen maar hij wilde meer. De volgende zet had hij niet gezien.

30 ... Db6-d8 31. Tg1-h1+ Tf4-h4 32. Dd2-e1 Tf8-f4

Wit geeft op.