Teruglezen: overwinning D66 bij Europese verkiezingen

Vandaag ging 37 procent van de kiesgerechtigden naar de stembus voor de Europese verkiezingen. D66 werd de grote winnaar, PVV de opvallendste verliezer. Althans, volgens de (doorgaans betrouwbare) exitpoll. Zondag volgen de officiële resultaten.

We sluiten het liveblog af. Zondagavond gaan we verder als de resultaten vanuit heel Europa binnen zullen stromen.

Op zondag stemmen
Minister Plasterk (Binnenlandse Zaken) oppert in Pauw en Witteman dat Nederlanders in de toekomst ook op zondag kunnen stemmen.

Cijfers De Hond
Ook de cijfers van peiler Maurice de Hond zijn binnen. Bij De Hond krijgen PVV en PvdA wat meer stemmen dan bij de exitpoll van Ipsos. D66 blijft de grootste.

Speech Wilders
Wilders maakt zijn opwachting. Hij feliciteert de winnaars D66, 50Plus, PvdD en SP. 'De eerlijkheid is, dat de exitpolls tegenvallen.' Hij zegt te hopen dat er toch nog een vierde zetel bijkomt, aanstaande zondag.

Wilders legt de oorzaak van het verlies bij de lage opkomst. '65 procent van de PVV-kiezers is thuis gebleven. Dat kan in ieder geval niet tot de conclusie leiden dat Nederland eurofieler is geworden, want twee op de drie kiezers zijn thuisgebleven.'

PVV-lijsttrekker Marcel de Graaff zegt dat de PVV keihard heeft gevochten. Dat was nodig, want 'wat hebben ze het ons moeilijk gemaakt'.

Wachten op Wilders
Het wachten is op de speech van Wilders. Hij is de enige die nog niet gereageerd heeft.

Intussen twittert Guy Verhofstadt: 'Nederland heeft vóór Europa gekozen. Verhaal van angst en terugtrekken achter de dijken is afgestraft.'

Eigen koers
'Wij zijn heel erg optimistisch gesteld', zegt lijsttrekker Anja Hazekamp van de Partij voor de Dieren in een eerste reactie. Daaruit blijkt dat de PvdD zeer waarschijnlijk met één zetel in het Europees Parlement komt. 'Wij hebben onze eigen koers gevaren en dat heeft de kiezer beloond.'

Nog even winnaar Pechtold, die eerder vanavond na de exitpoll zijn publiek in Nijmegen triomfantelijk toesprak. 'De beste uitslag tot nu toe haalden we in 1994. Daar gaan we vandaag overheen', aldus de D66-leider.

Even een samenvatting: D66 wordt de grote winnaar van de verkiezingen voor het Europees Parlement, zo voorspelt de exitpoll van onderzoeksbureau Ipsos. De partij komt uit op 15,6 procent van de stemmen, op de voet gevolgd door het CDA met 15,2 procent. Beide partijen zouden volgens de prognose vier zetels halen. De werkelijke uitslag volgt zondagavond wanneer in alle Europese lidstaten is gestemd.

En verder:
-De PVV verliest weer (en fors), voor de derde keer op rij bij verkiezingen en komt uit op 12,2% (-4,8);
-De SP (10%) is voor het eerst groter dan de PvdA (9,4%) bij verkiezingen;
-Nieuwkomers 50Plus (4,2%) en Partij voor de Dieren (4,1%) behalen beide ruim 4 procent. Volgens Ipsos zou dat genoeg moeten zijn voor ieder een zetel.
-Andere partijen: VVD: 12,3 (+1), GL 7,8 (-1,2), CU/SGP 7,8 (+1).
-De opkomst ligt rond de 35 procent (vorige keer 36,8).

Manders: voor de VVD was ik te oud
50Plus-lijsttrekker Toine Manders lijkt weer in het Europees parlement zitting te nemen. Manders zat de afgelopen jaren al in het EP, maar dan voor de VVD. 'Daar was ik te oud, maar ik ben blij dat ik toch de komende vijf jaar mijn werk weer mag doen in Europa. Ik ga werken aan pragmatische oplossingen voor ouderen, zonder dogma's. Ik wil de ouderen een stem geven in Brussel.'

Ook de Partij voor de Dieren zou voor het eerst een plek in het EP bemachtigen. Volgens de exitpoll zouden tien verschillende partijen een zetel bemachtigen in Brussel (en Straatsburg).

Meer reacties
Er komen nu meer reacties binnen op de voorlopige verkiezingsuitslag. VVD-campagneleider Han ten Broeke spreekt over 'een kleine plus' voor zijn partij.

De speech van PVV-leider Geert Wilders wordt om 23.00 uur verwacht.

Lijsttrekker Bas Eickhout laat weten blij te zijn met de behaalde 2 zetels. 'Hiermee zou onze inzet voor een pro-Europese campagne worden beloond. We verliezen weliswaar de restzetel, maar daar hadden we al rekening mee gehouden.'

D66-leider Pechtold zegt bij zijn partijbijeenkomst in Nijmegen dat de kiezer 'overtuigend voor Europa heeft gekozen'.

Lijsttrekker Paul Tang van de PvdA lijkt tevreden met de uitslag. Hij ziet 'herstel' na de gemeenteraadsverkiezingen van maart.

SP-leider Roemer glundert omdat zijn partij voor het eerst groter dan de PvdA is geworden. 'We zijn nu definitief een grote partij op links'. Ook in Den Haag zal er nu meer rekening gehouden moeten worden met de SP, stelt hij.

Een nieuwe exitpoll: het verlies van het CDA is iets groter en de winst van D66 iets groter. D66 wordt de grootste partij met 15,6% van de stemmen. CDA krijgt 15,2% van de stemmen. Beide partijen zouden 4 zetels krijgen in het EP. De PVV krijgt er 3, net als de PvdA, de VVD en de SP. Verder zijn er 2 zetels voor GroenLinks, 2 voor de CU/SGP en een voor zowel 50Plus als de PvdD.

CDA: 15,2
PVV: 12,2
PvdA: 9,4%
VVD: 12,3
D66: 15,6%
GL: 7,8%
SP: 10%
CU/SGP: 7,8%
50Plus: 4,2%
PvdD: 4,1%

Lees alle uitslagen in ons nieuwsbericht.

Reactie D66
'De heldere pro-Europese boodschap heeft steun gekregen van de kiezer. De anti-Europese boodschap heeft verloren.' Dat zei lijsttrekker van D66 Sophie In 't Veld in een eerste reactie. SP-lijsttrekker Dennis de Jong sprak van 'de beste uitslag ooit in Europa'.

De opkomst is dit jaar lager dan vijf jaar geleden. Slechts 35 procent van de circa 13 miljoen stemgerechtigde Nederlanders bracht vandaag zijn of haar stem uit. In 2009 was dat nog 36,8 procent, tien jaar geleden ging 39,3 procent van het electoraat naar de stembus.

Meteen naar ons nieuwsbericht met alle uitslagen? Kijk hier.

Opvallend is het grote verlies voor de PVV. De partij van Geert Wilders lijkt fors te verliezen, ruim 4%. Het CDA verliest ook fors (bijna 5%), maar lijkt de grootste partij te blijven. D66 is de grote winnaar (+4%), ook de SP wint flink (+3%).

Voor de duidelijkheid: het is een voorlopige exitpoll. Straks komt nog een definitieve exitpoll, die nog met procenten kan verschillen van deze eerste poll. Zondagavond volgt pas de officiële uitslag.

De opkomst zou overigens uitkomen op 35 procent.

Daar komt ie: CDA: 15,4 %, PVV 12,7%, PvdA 9,3 %, VVD 12,1 %, D66, 15,3 %, GL 7,2 %, SP 10% CU/SGP 7,9 % 50Plus 4,1%, PvdD 4,2%.

Voor D66 betekent dit een winst van 4%. Voor het CDA een verlies van zo'n 5%. De PVV verliest ruim 4%. De PvdA verliest zo'n 3%. De VVD wint een beetje, 1%. GroenLinks verliest 2%. De SP wint 3%. De combinatie CU/SGP wint 1%.

Kwart stemde tegen kabinet
De NOS meldt op basis van onderzoek van Ipsos dat een kwart van de kiezers zijn stem ziet als een stem tegen het kabinet.

Wachten op de exitpoll
Over 20 minuten krijgen we van de NOS een exitpoll, uitgevoerd door onderzoeksbureau Ipsos onder 40 duizend stemmers. Hoe betrouwbaar is deze poll? Lees hier ons stuk nog eens.
En waarom moeten we eigenlijk wachten tot zondag voor de officiële uitslag? Dat is in Europa zo afgesproken. Lees het hier.

Fotoserie
Kijk hier voor een beeldverslag van de verkiezingsdag.

Opkomst
In Den Haag lag de opkomst om 19.30 uur rond de 27 procent. Dat is iets minder dan vijf jaar geleden om dezelfde tijd. Toen was het 29 procent.

Pelpinda's
In Scheveningen staan de pelpinda's klaar om de verkiezingsuitslag van de PVV te vieren, twittert Volkskrantredacteur Ariejan Korteweg. Hij is er vanavond bij in Scheveningen. In Nijmegen is het feest van D66.

'Ik vind dat je je plicht verwaarloost als je niet stemt. Ook als iemand vindt dat hij niet beter wordt van Europa, moet hij toch gaan stemmen. Ik ga stemmen. Ik vind dat Nederland, alles afwegende, beter wordt van Europa', zegt Annette Nijs (oud-staatssecretaris en directeur Global Initiative van de China Europe Business School) in een twistgesprek met opinieredacteur Henk Müller.

'Europa is er voor ons en ik stem op een partij die samenwerking wil om Europa zo sterk mogelijk te maken, maar geen federale staat wil. Europa moet zijn economische macht meer omzetten in politieke macht. Dat is iets anders dan één federaal Europa. Ministers van Economische Zaken kunnen in internationale organisaties best met één stem spreken', aldus Nijs.

Volgens onderzoeksbureau Ipsos was de opkomst bij de Europese verkiezingen rond 17.30 uur gelijk aan de opkomst vijf jaar geleden: 24 procent.

Ipsos heeft onderzoekers die posten bij 44 stemlokalen in het hele land.

Stemoproep
Lijsttrekker voor 50Plus Toine Manders doet nog een oproep om mensen naar de stembus te krijgen. 'Bijna 100 jaar geleden mochten vrouwen in Nederland voor het eerst naar de stembus', twittert Manders.

Stemwijzeruitslag
Een kijkje aan de achterkant van de Stemwijzer geeft inzicht in welke keuzes de gebruikers maakten. De Volkskrant deed de Stemwijzer nogmaals en gaf per stelling het meest gegeven oordeel. Welk advies kwam eruit? Lees het hier.

Geen sancties voor te hoge werkloosheid
Het kabinet is geen voorstander van sancties voor EU-landen met een te hoge werkloosheid. Dat heeft minister Asscher (Sociale Zaken) aan de Kamer geschreven. VVD-Kamerlid Van Nieuwenhuizen wilde weten wat Asscher vindt van het PvdA-plan om EU-landen te verplichten een werkloosheid van hooguit 5 procent van de beroepsbevolking na te streven. Brussel zou lidstaten die daar niet in slagen, een sanctie moeten kunnen opleggen, zoals dat ook kan bij EU-landen met een te hoog begrotingstekort.

Stemfies
Ook vandaag werden er via sociale media weer stemfies rondgestuurd door bekende en minder bekende Nederlanders. Kijk hier voor een overzicht.

Partijparties
Slechts twee van de grote politieke partijen houden vanavond een verkiezingsbijeenkomst. De PVV in Scheveningen en D66 in Nijmegen. Beide partijen hebben volgens de peilingen kans vanavond de grootste te worden.

Stemnieuws
De Nederlandse militairen in het buitenland hebben vandaag ook kunnen stemmen. De uitgezonden manschappen brachten hun stem uit in Afghanistan, Mali en Turkije. 'We zijn hier voor de vrijheid van de Malinese bevolking en dan maken wij als Europeanen natuurlijk ook gebruik van ons democratisch recht', zegt majoor Martin Wemes op de website van Defensie.

Ook stemnieuws van de NS. Ongeveer 4800 mensen hebben tot nu toe gestemd op de centraal stations van de vier grote steden.

Henk Krol
Oud-fractievoorzitter van ouderenpartij 50Plus Henk Krol heeft op basis van de voorpagina van NRC Handelsblad goede hoop voor de uitslag (zie tweet hiernaast).

Exitpoll
Nog vier uur te gaan voordat de voorlopig uitslag via een exit poll van de NOS bekend wordt gemaakt. Hoeveel waarde moeten we eigenlijk hechten aan zo'n exit poll? Ging het vorige keer niet mis bij de gemeenteraadsverkiezingen? Lees ons stuk over de exitpoll hier.

Timmermans hekelt CDA
De uitspraak van CDA-lijsttrekker Esther de Lange dat Turkije nooit lid kan worden van de EU is volgens minister Timmermans (Buitenlandse Zaken) 'platte retoriek'. Timmermans wees er bij BNR op dat het CDA steeds een 'consistente' lijn heeft gevolgd over de toetreding van Turkije, waarmee de EU al vele jaren onderhandelt. Eerder was het CDA kritisch over de vorderingen die daarbij gemaakt worden en de opstelling van Turkije als het gaat om westerse normen en waarden. Maar tijdens de verkiezingscampagne zei De Lange dat wat haar betreft Turkije nooit zal kunnen toetreden.

Europese kwesties
Waar gaan de verkiezingen in de andere lidstaten over? De correspondenten van de Volkskrant verslaan de verkiezingen van andere Europeanen in de reeks 'Europese kwesties'. Vandaag Rolf Bos vanuit Berlijn. 'Voor al te uitbundige politici heeft men in Duitsland sinds de duistere jaren van het nationaalsocialisme grote huiver.' Lees zijn verslag hier.

Verkiezingen Engeland
De stemfie mag dan verboden zijn in Engeland, buiten het stemlokaal mag een foto natuurlijk wel. Ook de Britse premier David Cameron kan het niet laten zijn stemmoment te delen op Twitter.

Save the date: informeel etentje in Brussel
De Europese regeringsleiders hebben van EU-president Herman Van Rompuy een uitnodiging gekregen voor een informeel diner op dinsdag 27 mei. Alle stemmen zijn dan geteld en de regeringsleiders zullen zich gaan buigen over het verdelen van de posities binnen de Europese Commissie. Elk land krijgt een eigen eurocommissaris. Ook moet er een nieuwe voorzitter van de Commissie worden gekozen.

#Stemfie
De stemfie is bij ons sinds de gemeenteraadsverkiezingen in maart helemaal ingeburgerd. De rechter heeft geoordeeld dat het maken van een selfie in het stemhokje mag. In Groot-Brittannië denkt de kiescommissie daar heel anders over. Een stemfie kan in Engeland resulteren in een boete van 5000 pond, schrijft The Independent. 'Volgens artikel 66 van de Representation of the People's Act is het verboden om informatie te verstrekken over iemands stemgedrag.' Het personeel in de Britse stemlokalen is getraind op het herkennen van selfies. Ook in de Nederlandse stemlokalen is men op de hoogte van het fenomeen stemfie, maar zal niet ingrijpen wanneer iemand zijn telefoon trekt tijdens het stemmen.

Tegen Europa
Om de grootste Britse partij in het Europees Parlement te worden, draait het voor de populistische anti-Europese UKIP nu om het weer en de opkomst. Dat zei partijleider Nigel Farage na het uitbrengen van zijn stem in Bromley. Zijn Verenigd Koninkrijk Onafhankelijkheidspartij (UKIP) is in een nek-aan-nekrace verwikkeld met de sociaaldemocratische Labourpartij om met de winst naar huis te gaan.
'Als de regen wegblijft en onze mensen gemotiveerd zijn, denk ik dat we over de streep gaan om de grootste te worden', aldus Farage.

Volgens Volkskrant-correspondent Patrick van IJzendoorn zijn de Britten uitgesproken eurosceptisch 'De Britten zijn de politieke klasse zat', zegt hij.

Overigens blijft die regen niet overal weg:

Kieskompas
Het Kieskompas voor Europa is tot nu toe door vier miljoen bezoekers uit heel Europa ingevuld. Dit meldt persbureau Novum. Kieskompas had gehoopt dat twintig miljoen Europeanen gebruik maken van de online stemhulp, maar wellicht is er meer belangstelling vanuit de landen die komende dagen naar de stembus gaan.

Beschermd
Ondertussen worden stemmers van dit stembureau in Groot-Brittannië op niet mis te verstane wijze beschermd:

Opkomst
Om 13.30 uur had 15 procent van de stemgerechtigden gestemd voor het Europees Parlement. Dat meldt de NOS op basis van een peiling door onderzoeksbureau Ipsos. Daarmee is de opkomst iets lager dan bij de vorige verkiezingen in 2009. Toen had 16 procent zijn stem uitgebracht. In Rotterdam was het opkomstpercentage rond 14.00 uur 11,8 procent, in Den Haag 14 procent. Dat laatste is vergelijkbaar met de verkiezingen van 2009.

Opinies
Twijfelt u nog over uw keuze? Opinieredacteur Anna van den Breemer zette vijf prikkelende opinies over Europa voor u op een rij.

Facebook-knop
Op Facebook is vandaag een 'ik ben een kiezer'-knop te zien. Hiermee kunnen Facebookgebruikers delen dat ze hebben gestemd en zien welke stembureaus in de buurt zijn. De knop zal niet delen op wie of welke partij gestemd is. Al honderdduizenden mensen hadden rond het middaguur op de knop geklikt.

De knop zal vandaag in Nederland en het Verenigd Koninkrijk te zien zijn en de komende dagen zullen ook de andere landen volgen. 'Als mensen op Facebook zien dat vrienden gestemd hebben, de kans groter is dat ze zelf ook gemotiveerd raken en hun stem gaan uitbrengen', aldus Facebook. 'Deze knop is eerder in de VS ingezet tijdens verschillende verkiezingen. Uit een onderzoek gepubliceerd in Nature is gebleken dat tijdens de midterm-verkiezingen in 2010 de knop tot 340.000 extra stemmers leidde.'

Stembus
In de gemeente Hollands Kroon rijdt een oude Amerikaanse schoolbus rond waarin mensen hun stem uit kunnen brengen voor de Europese verkiezingen. De gemeente besloot met de bus rond te rijden omdat het aantal stembureaus was teruggebracht, meldt RTV NH.

Paul McCartney
Fractievoorzitter voor de Partij voor de Dieren Marianne Thieme heeft onlangs een persoonlijke antwoord gekregen van de Britse zanger Sir Paul McCartney. Hij wenst de partij veel succes bij de komende verkiezingen. Thieme twitterde de brief vandaag:

Omgerekend
CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt heeft voor u berekend:

Opkomst in Den Haag
10 procent van de Haagse kiesgerechtigden heeft op donderdag 22 mei 2014 tot 12.00 uur een stem uitgebracht tijdens de Europese Parlementsverkiezingen. Dit opkomstpercentage komt voort uit een steekproef onder veertien Haagse stembureaus. Het percentage is representatief voor de hele stad.

Bij de vorige Europese Parlementsverkiezingen was het tussentijdse opkomstpercentage in Den Haag om 12.00 uur eveneens 10 procent. De definitieve opkomst in Den Haag was destijds 33,5 procent.

De verkiezingsuitslag in 2009
Voer een plaatsnaam in en bekijk de uitslag tijdens de vorige Europese verkiezingen in 2009.

Filmpje
De Europese verkiezingen zijn helemaal niet saai. Bekijk het spectaculaire filmpje hieronder om uit te vogelen waarom.

De Speld, uw Vaste Prik voor Betrouwbaar Nieuws
De Europese verkiezingen hebben voor verwarring gezorgd bij de Nederlandse kiezers. Veel mensen gingen naar het stemhokje om ‘ja’ of ‘nee’ tegen Europa te zeggen, maar werden geconfronteerd met een lijst met partijen en namen.

Sabine Ketting (38) uit Veghel dacht op weg naar haar werk snel even de EU af te kunnen serveren, maar kwam bedrogen uit: 'Ik heb de campagne intensief gevolgd en was eigenlijk best trots dat ik zo’n duidelijke en overwogen keuze had gemaakt. Bleek ik ineens op een mens te moeten stemmen. Wist ik veel.'

Lees hier de hele Speld van vandaag.

Stemfie verboden in België
Een stemfie, het nemen van een foto met een smartphone in een stemhokje, mag in Nederland wel heel populair zijn, in België is het verboden. Wie toch een foto van zijn stemlijst neemt, riskeert een boete tot 3.000 euro. Zondag kiezen de Belgen hun afgevaardigden in het Europees Parlement maar ook een nieuwe regering én nieuwe leiding voor de gewesten.

Opkomst iets lager dan in 2009
Rond 10.30 uur had 8 procent van de Nederlanders een stem uitgebracht voor het Europees Parlement. Dat meldt onderzoeksbureau Ipsos op basis van een peiling. Daarmee is de opkomst iets lager dan de vorige verkiezingen in 2009. Toen had 9 procent rond dezelfde tijd zijn stem uitgebracht.

Den Haag had om 10.00 uur een opkomst van 6 procent, Rotterdam bleef steken op 4,3 procent.

Dat de opkomst laag is, sluit aan bij de verwachting. In 2009 bracht uiteindelijk 36,75 procent van de kiesgerechtigden een stem uit. Dit jaar wordt een opkomst van 30 procent verwacht.

De Britse premier Cameron en vrouw Samantha
Hier samen te zien voor een stemlokaal.

Miss Nederland stemt ook
Zo, Miss Nederland heeft haar stem uitgebracht. Dat deed Tatjana Maul geheel in stijl: met strak zwart jurkje, betoverende lach en natuurlijk de sjerp met haar titel.

Stemmen met tampon
Een parodie op de selfie-expositie van schrijfster Heleen van Royen in het Letterkundig Museum in Den Haag. Op één van die selfies is de bebloede tampon van Van Royen vastgelegd.

Voetnoot Grunberg
'Een stem tegen het Europese project is een stem op de fascisten.' Met deze zin sluit Arnon Grunberg vandaag zijn dagelijkse voetnoot op de voorpagina van de Volkskrant af. Grunberg vindt het 'verbazingwekkend' hoeveel mensen geloven dat allerlei problemen verwijnen als de EU verdwijnt'. Hij noemt plofkoppen, te grote banken, lobbyisten en werkloosheid als voorbeelden.

GeenStijl wijdt vandaag een item aan de voetnoot van Grunberg. De mening van de schrijver zorgde ook voor enige reuring op Twitter.

Opkomst Rotterdam
Het opkomstpercentage in Rotterdam was rond 10.00 uur vanochtend 4,3 procent. Het betreft de cijfers van een steekproef van de 342 stembureaus in Rotterdam. Rotterdam heeft 447.513 stemgerechtigden.

PVV meest sceptisch over Europa
Geen partij is eurokritischer dan de PVV. In heel Europa is alleen het Front National van de Franse Marine Le Pen even sceptisch.

Tot die conclusie komen het Kieskompas en EUvox na een onderzoek. EUvox vergeleek de standpunten van 230 partijen op op zes punten. Op basis daarvan werden ze ingedeeld op een schaal van 0 (eurosceptisch) tot 100 (eurofiel). De PVV en het Front National scoren beiden 0,0.

Tien vekiezingsprogramma's vergeleken
Wilt u meer of minder Europa? Wilt u gasgeven of remmen? De ene partij trapt het pedaal dieper in dan de andere. Volkskrant-correspondent Marc Peeperkorn vergeleek tien partijprogramma's met elkaar. Zijn conclusie: GroenLinks heeft 67 pagina's nodig om uit te leggen waar het heen moet met Europa, de PVV zet het op één A4'tje. Lees hier zijn overzicht.

Wanneer wordt waar gestemd?
Dat ziet u in het overzicht hieronder.

Het Europees Parlement telt 751 zetels. Alle 28 lidstaten hebben een vast aantal zetels, afhankelijk van het inwonersaantal. De zetels lopen uiteen van 6 voor Malta tot 96 voor Duitsland. Na de verkiezingen worden deze zetels verdeeld op basis van de stemuitslag.

'Ebolavirus lost immigratie op'
Volgens Jean-Marie Le Pen is er een oplossing voor de immigratiegolf die Europa overspoelt: 'Mijnheer Ebola kan het in drie maanden regelen', zei de oprichter van de Franse anti-immigratiepartij Front National deze week tijdens een receptie voor de pers. Hij verwees daarmee naar het dodelijke ebolavirus dat recent in Afrika opdook.

Jan-Marie Le Pen en zijn dochter Marine proberen met de Europese verkiezingen hun doorbraak naar een groter electoraat te forceren. Ze voeren een sociaal-economische en anti-Europese koers.

Wilders brengt stem uit
Ook Geert Wilders heeft zijn stem uitgebracht. Deze week knipte de PVV-leider voor het Europees Parlement nog symbolisch een ster uit de Europese vlag. Daarmee is zijn standpunt wel duidelijk: hoe minder Europa, hoe beter.

Ook de Britten gaan naar de stembus
Niet alleen Nederlanders brengen vandaag een stem uit, ook de Britten gaan naar de stembus om hun afgevaardigden te kiezen. Dat zijn er 73. Tegelijk worden er verkiezingen gehouden voor de 32 boroughs (deelgemeenten) waaruit de hoofdstad Londen bestaat, en de 36 zogeheten metropolitan councils, de regionale raden rond steden als Birmingham, Leeds en Liverpool.

Vooral naar het resultaat van UKIP (UK Independence Party) wordt uitgekeken. De partij van de welbespraakte Nigel Farage, die nog maar 20 jaar bestaat, wil dat het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie stapt.

Bij de vorige verkiezingen in 2009 behaalde de partij na de Conservatieve Partij de meeste stemmen en kreeg zij 13 zetels in het Europees Parlement, maar dat zullen er naar verwachting meer worden. Vooral veel eurosceptische aanhangers van de Conservatieve Partij van premier David Cameron neigen ertoe nu op UKIP te stemmen.

Cameron heeft een referendum over het lidmaatschap van de Europese Unie aangekondigd als hij de volgende Lagerhuisverkiezingen, die op zijn laatst begin mei volgend jaar worden gehouden, wint. Hij wil dan met Brussel onderhandelen over door de Britten gewenste veranderingen en het resultaat daarvan aan de Britten voorleggen.

De 26 andere EU-landen gaan overigens pas morgen, zaterdag of zondag naar de stembus.

Politici naar de stembus
De eerste Haagse politici togen vanochtend vroeg al naar de stembus om het goede voorbeeld te geven.

Verwachte opkomst van 30 procent
Dat de Europese verkiezingen niet bij iedereen leven, blijkt wel uit de verwachte opkomst van 30 procent. Premier Rutte noemde dat gisteren tijdens RTL Late Night 'echt veel te laag'. Het is volgens de premier een verantwoordelijkheid van iedereen om naar de stembus te gaan.

Stemfies
En jahoor, de eerste stemfies zijn ook al binnen. Foto's van kiezers in stemhokjes zorgden na de gemeenteraadsverkiezingen in maart van dit jaar voor opschudding. Het Platform Bescherming Burgerrechten spande een kort geding aan: de stemfies zouden het stemgeheim schenden en kunnen leiden tot sociale beïnvloeding of omkoping. Maar wees gerust: de rechter bepaalde dat stemifes gewoon zijn toegestaan. U kunt zich vandaag dus uitleven in het stemhokje.

Hoe zit het nou precies?
Een stem voor het CDA is ook een stem voor Forza Italia, de partij van Berlusconi. Een een stem op een nieuwe EU-chef. Hoe zit dat nou precies?

Politiek verslaggever Theo Koelé legt uit:

Alle nationale partijen gaan op in Europese blokken met min of meer gelijkgestemden, om samen een vuist te kunnen maken. Die blokken hebben voor het eerst kandidaten naar voren geschoven voor de opvolging van Commissie-voorzitter José Manuel Barroso.

Lees zijn volledige uitleg hier.

Eerste stembureau geopend
Vanochtend om 5 uur opende in Castricum het eerste stembureau de deuren. In totaal kan er vandaag op 50 stations gestemd worden voor de Europese verkiezingen, zo meldt de NS.

Op het station van Castricum vertrekt de eerste trein om 5.15 uur en aangezien het een plaats is met veel forenzen opent hier traditioneel het stembureau in een bloemenkiosk in de vroege ochtend.

Stemmen op stations kan sinds 2006. Meestal kunnen mensen uit de desbetreffende plaats stemmen in de stationshal of op het plein voor het station, maar ook wachtruimtes, winkels en zelfs een vestiging van Starbucks (op Amsterdam Centraal) zijn voor de gelegenheid omgetoverd tot stembureau.