Te voorzichtig

Die vraag moet je natuurlijk niet stellen aan personen die geld verdienen aan de verkoop van dat soort apparatuur. Maar het recente verleden heeft ons geleerd dat zelfs een keurige beroepsgroep als wetenschappers er geen been in ziet de consument op te zadelen met levensgevaarlijke apparatuur.

Ik kan mij nog heel goed herinneren dat in de jaren zestig de radio/tv programmabladen vol stonden met advertenties waarin apparaten werden aangeprezen die een gezonde berglucht in huis- en slaapkamer konden brengen. Deze luchtverfrissers produceerden het kankerverwekkende ozon en zijn nu verboden.

Toch zijn het de deskundige wetenschappers van wie de consument het moet hebben ten aanzien van de voorlichting over mogelijke gevaren van apparatuur. Want de tendentieuze berichtgeving van de milieubeweging helpt hem zeker niet. De milieu-activisten vinden dat als je niet kan bewijzen dat iets onschadelijk is, je het gebruik ervan maar beter kunt beperken of, nog liever, het gebruik maar helemaal moet vermijden. Een mens kan niet voorzichtig genoeg zijn. De Amerikanen noemen dat zo mooi: prudent avoidance.

Het nieuwe gevaar dat de milieubeweging in de Verenigde Staten heeft ontdekt, bestaat uit elektrische en magnetische velden, veroorzaakt door het gewone lichtnet. Het probleem kan worden samengevat met vragen als: hoe gevaarlijk is het om in de buurt van een hoogspanningsleiding te wonen, of: hoe gevaarlijk is het om onder een elektrische deken te slapen? In de VS worden deze velden aangeduid met de technische term ELF ('Extreme Low Frequency').

Medische onderzoekers hebben recentelijk verklaard dat je van ELF-velden kanker kan krijgen. Deze conclusie werd onmiddellijk overgenomen door de Amerikaanse media. De krantekoppen waren sensationeel. 'Word ik vermoord door mijn elektrische deken?' was er zo een. Deze opschudding zal zeker binnenkort ook naar Nederland overwaaien.

Amerikaanse elektriciteitsbedrijven zijn doodsbenauwd voor mogelijke schadeclaims van burgers. Enkele gezinnen hebben al rechtszaken met exorbitante eisen aangespannen omdat zij menen ziek te zijn geworden van hoogspanningsleidingen. Maar ook de kosten om toekomstige rechtszaken te voorkomen zijn enorm. Scholen die zich in de buurt van deze hoogspanningsleidingen bevinden, worden nu al gesloten. Voor tientallen miljoenen guldens per geval worden hoogspanningsleidingen omgelegd.

De Amerikaanse maatschappijen hebben nu al vijftig miljard gulden uitgegeven aan de vermindering van ELF-velden. De schatting van de bedragen die nodig zijn om alle Amerikaanse huisbewoners in de buurt van hoogspanningskabels af te schermen van de ELF-velden, beloopt vijfhonderd miljard gulden. Daar komt nog eens vijfhonderd miljard bij om de rest van de Amerikaanse bevolking beter af te schermen.

Voorzichtigheid wordt nu wel heel duur. Het werd dan ook tijd voor een verantwoord wetenschappelijk onderzoek. De American Physical Society, de vereniging van alle Amerikaanse en ook vele niet-Amerikaanse natuurkundigen, heeft een groep specialisten de opdracht gegeven een grondig en kritisch literatuuronderzoek te doen over deze kwestie. Deze club, onder leiding van David Hafemeister van de California Polytechnic State University, heeft een rapport samengesteld dat aan duidelijkheid niets te wensen overlaat.

Er blijkt geen enkele, maar dan ook geen enkele wetenschappelijke aanwijzing te zijn dat de ELF-velden kanker veroorzaken, of op een andere manier schadelijk zijn voor de gezondheid. De studieclub veegt de vloer aan met wetenschappers die claimen een dergelijke correlatie wel degelijk gevonden te hebben.

Het rapport bevat vermakelijke wetenswaardigheden. Het zijn vooral de magnetische ELF-velden die schade in het lichaam zouden kunnen veroorzaken. De eenheid van de sterkte van magneetveld die in deze discussies wordt gebruikt, is de milliGauss, afgekort: mG.

Bij 1000 mG slaan sommige pacemakers op hol. Daar moeten we dus onder blijven. Onder de 200 mG is al geen schadelijk effect meer aangetoond. Als u zich scheert, krijgt u een ELF-veld van 100 mG. Als u uw hoofd knikt, krijgt u door het statische aardmagnetische veld 40 mG ELF te verwerken. In de praktijk blijkt dat mensen die bij een hoogspanningsmast wonen, een ELF-belasting van 2 mG ondergaan. Ook het ELF-veld van een elektrische deken is te verwaarlozen.

De conclusie is duidelijk: u kunt gerust onder een hoogspanningsmast of elektrische deken gaan slapen. De gevaren waaraan u in uw bed wordt blootgesteld, komen niet van de ELF-velden.