nieuws
Taliban arresteerde al tientallen journalisten. Persvrijheid in gevaar, waarschuwt Human Rights Watch
De persvrijheid in Afghanistan ligt ernstig onder vuur. Tientallen journalisten zouden al zijn gearresteerd en er gelden nieuwe richtlijnen die kritische journalistiek onmogelijk maken. Dat schrijft Human Rights Watch.
Nadat de Taliban op 15 augustus de macht grepen in de Afghaanse hoofdstad Kabul, beloofden ze een ‘vrije en onafhankelijke pers’. Dat blijkt een wassen neus. Volgens de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) zijn er sindsdien meerdere journalisten opgepakt en mishandeld. Ook gelden er sinds vorige week nieuwe voorschriften voor Afghaanse journalisten die kritische berichtgeving min of meer onmogelijk maken. En dat terwijl Afghaanse media de afgelopen jaren juist floreerden.
Volgens de nieuwe richtlijnen van de Taliban moet de berichtgeving van journalisten voortaan passen binnen ‘het kader van de islam’, een vage omschrijving die de deur opent voor censuur. Berichten mogen bovendien ‘niet kwetsend zijn voor landelijke functionarissen’. Ook moeten journalisten hun plannen voortaan voorleggen aan een media-instituut van de Taliban.
‘De richtlijnen van de Taliban zijn zo algemeen dat journalisten aan zelfcensuur gaan doen uit angst dat ze anders in de gevangenis belanden’, aldus HRW-bestuurder Patricia Grossman. Ze noemt de nieuwe voorschriften ‘verstikkend voor de persvrijheid’.
Volgens HRW heeft een Afghaanse journalistieke belangenorganisatie laten weten dat er sinds het aantreden van de Taliban zeker 32 journalisten zijn opgepakt. Veel van hen zouden inmiddels zijn vrijgelaten, met een waarschuwing. Sommigen van hen zijn gemarteld. Eerder deze maand publiceerde persbureau Associated Press al foto’s van Afghaanse journalisten met blauwe plekken.
Van een handjevol naar honderden
De afgelopen twee decennia floreerde het Afghaanse medialandschap. Vooropgesteld: journalisten hadden het er nooit makkelijk. Wie bijvoorbeeld het beleid van de voormalige president Ashraf Ghani kritisch onder de loep nam, kon rekenen op intimidatie en bedreigingen. Maar de media (radio, televisie, print en digitaal) schoten als paddenstoelen uit de grond: van een handjevol in 2001 naar honderden in 2021. Bovendien kende Afghanistan de afgelopen jaren relatief meer persvrijheid dan andere landen in de regio, zoals Iran, Pakistan, India, Oezbekistan en Tajikistan.
Dat florerende medialandschap dreigt nu snel te worden ontmanteld. Sinds de overname van de Taliban zijn veel journalisten het land ontvlucht, uit angst voor repressie. Ook zijn er al meer dan 150 media gesloten, zo meldde TOLOnews, de eerste 24-uurs nieuwszender op de Afghaanse televisie, die sinds 2010 bestaat. Dit zou komen door de nieuwe regels van de Taliban, maar ook door economische redenen. Veel media zijn namelijk deels afhankelijk van internationale geldstromen. Die zijn sinds de komst van de Taliban voor een groot deel opgedroogd. Als deze crisis zo doorgaat, zo zei Hojatullah Mujadadi van de Afghanistan Federation of Journalists, ‘zullen ook de overige media van Afghanistan binnenkort sluiten’.
