'Talent scholen, dat betaalt zich nu terug'

GRONINGEN - In Groningen heeft D66 een reuzesprong gemaakt van 4 naar 9 zetels. Ook 'jong talent' Carlo Schimmel (23) belandt daarmee ineens op het raadspluche, regelrecht vanaf de zevende plaats op de kieslijst. Carlo doet drie studies: econometrie, filosofie en natuurkunde. 'Een vriend zei: is het raadswerk niets voor jou?'

Politiek, dat is voor de twintiger een tegenhanger van zijn collegereferaten. 'Die studies zijn allemaal abstract. Ik wil resultaten zien.' Wat voor resultaten wil hij bereiken in de gemeentepolitiek? De jonge politicus denkt na, maar besluit dan te zwijgen. 'Specifieke voorbeelden geef ik nu niet. Met het oog op de onderhandelingen.'

Is D66 wel voorbereid op het stormachtige succes van de gemeenteraadsverkiezingen? In heel Nederland moet de partij na woensdag ongeveer 260 nieuw verworven raadszetels gaan vullen met kersverse politici, die soms meteen wethouder zullen moeten worden. In hoeverre D66 bij de volgende verkiezingen haar groei kan bestendigen, hangt af van nieuwe aanwas zoals Carlo Schimmel.

Op het eerste gezicht lijken de voortekenen ongunstig. Onstuimige groei is voor elke politieke partij een risico, maar zeker voor D66. De geschiedenis van deze partij wordt gekenmerkt door plotselinge winst, gevolgd door een harde val, vooral bij Tweede Kamerverkiezingen. In 1982 gingen ze van 17 zetels naar 6; in 1998 van 24 zetels naar 14; in 2006 van 6 naar 3 zetels en dat was bijna het einde van de partij. Die val was al eerder dat jaar begonnen op lokaal niveau, met bijna een halvering van het aantal gemeenteraadszetels.

Maar aan de basis zal het niet opnieuw zo fout gaan als in 2006, denken ze bij D66. Dat de verkiezingen nu zo goed verliepen, komt mede doordat de interne organisatie de afgelopen jaren rigoureus op de schop is gegaan. Kwam je tot vier jaar geleden op de kieslijst omdat je lokale collega-leden dat prima vonden, nu wordt er vanuit het Haagse partijbureau streng geselecteerd op talent in de regio.

'Mensen die ons talentvol leken, zijn we gaan opleiden', zegt Ingrid van Engelshoven, nu lijsttrekker in Den Haag en tussen 2006 en 2010 landelijk partijvoorzitter. Woensdagavond zag ze dat haar partij in de Hofstad van 6 naar 8 zetels is gegaan. 'Talent scouten, scholen en trainen, dat betaalt zich nu terug.'

In een regionale gemeente als Beverwijk - D66 is daar van 2 naar 6 zetels gegaan - tref je daarom bloedserieuze nieuwkomers aan. 'Ik vond dat ik me goed moest voorbereiden', zegt Peter Weel (65), die na zijn pensionering politiek actief is geworden. 'Ik heb de meeste raadsvergaderingen bijgewoond en ook de commissievergaderingen. En ik heb steeds de stukken gelezen.'

Natuurlijk ging hij ook naar scholingsactiviteiten voor aspirant-raadsleden. Verplicht is dat niet, maar in Beverwijk was de sfeer: dat doe je gewoon. 'Er komen nog meer scholingsdagen. Over decentralisatie in de zorg bijvoorbeeld.'

Vanuit Den Haag georganiseerd beleid voor het aantrekken van nieuwe raadsleden moest bij D66 van ver komen. Van oudsher stellen de lokale fracties zich graag zo onafhankelijk mogelijk op. 'Sommige afdelingen hadden zelfs een ander logo dan het landelijke', zegt Van Engelshoven. 'Omdat ze nét een beetje anders wilden zijn dan het landelijke D66.'

Wie kieslijsten van lokale D66-fracties vergelijkt, ziet nog steeds grote verschillen. In grote steden hebben kandidaten een doortimmerd cv, waaruit politieke ervaring blijkt of toch op zijn minst een stevige maatschappelijke loopbaan. In pakweg Tiel staan politieke prestaties minder op de voorgrond. 'Liesbeth (57) is getrouwd met Joop en heeft 2 volwassen dochters die beiden in Amsterdam wonen. Tot haar hobby's rekent Liesbeth lezen, reizen en tuinieren.'

Nog niet overal is het scholingsnetwerk even doortimmerd, erkent Van Engelshoven. 'Het gebeurt op veel plaatsen, maar niet overal. In een stad als Den Haag kun je zoiets zelf organiseren, maar in de regio gaat dat soms niet.'

Uiteindelijk leer je het raadswerk toch in de praktijk. Lonneke Sondorp (Amersfoort, plaats 8) werd getraind in sessies waarbij raadsvergaderingen werden nagespeeld. 'Heel leerzaam.' Ze wil graag inwoners een luisterend oor bieden. Maar nu was ze laatst in de sauna van het plaatselijke zwembad. 'Oudere dames zaten te mopperen omdat ze straks voor de sauna moeten betalen. Ik wil graag naar iedereen luisteren, maar wat zal ik straks als raadslid met zulke informatie doen?'

In Groningen bereidt student Carlo Schimmel zich voor op zijn carrière in het stadhuis. De afgelopen maanden woonde hij alvast fractievergaderingen bij. Hij is niet op interne cursus geweest, maar hij weet: bij zijn D66-kantoor staat er nog eentje op de rol. 'Binnenkort ga ik daar wel naartoe.'

undefined