'Syrische vluchtelingen worden in Libanon uitgebuit en misbruikt'

Syrische vluchtelingen leven in armoede en worden uitgebuit en misbruikt in Libanon, blijkt uit een rapport van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW). Het land besloot in januari 2015 vluchtelingen niet zomaar meer binnen te laten en hoge kosten te verbinden aan het verlengen van een verblijfsvergunning.

Kaja Bouman
Een Syrisch gezin bedelt op straat in Beiroet, Libanon. Beeld Arie Kievit
Een Syrisch gezin bedelt op straat in Beiroet, Libanon.Beeld Arie Kievit

Zonder visa kunnen Syriërs Libanon niet meer in, wat sommige vluchtelingen dwingt terug te keren naar hun door oorlog verscheurde thuisland. Voor de Syriër die Libanon wel binnenkomt, is het duur om een verblijfsvergunning aan te schaffen. Een volwassene betaalt minstens 200 dollar voor een vergunning van tussen de zes en twaalf maanden.

Meer dan 90 procent van de Syrische vluchtelingen zit diep in de schulden en 70 procent leeft in armoede, waardoor bijna niemand de prijs voor een verblijfsvergunning kan betalen en de meeste Syriërs nu illegaal in Libanon verblijven, schrijft HRW in het rapport.

Een van de vluchtelingenkampen in de Beekaavallei, Libanon. Beeld Arie Kievit
Een van de vluchtelingenkampen in de Beekaavallei, Libanon.Beeld Arie Kievit

Misbruik

Vluchtelingen die niet geregistreerd staan bij de UNHCR, de vluchtelingenafdeling van de Verenigde Naties, zijn verplicht een Libanese 'sponsor', bijvoorbeeld een werkgever, te vinden. Uit het rapport van HRW blijkt dat veel sponsoren misbruik maken van hun macht over de vluchtelingen.

'Mijn sponsor dwingt me twaalf uur per dag in zijn winkel te werken, maar wat kan ik doen?', zei de Syrische vluchteling Amr tegen HRW. 'Ik ben zijn slaaf.' Bij vrouwelijke vluchtelingen is ook seksuele intimidatie een probleem. De Syrische Hawa zou haar verblijfspapieren alleen krijgen als ze seks had met de zoon van het lokale overheidshoofd. Ze weigerde, waardoor ze nu gedwongen is illegaal met haar twee jonge kinderen in Beiroet te wonen. 'Ik kan geen aangifte doen bij de politie, want dan word ik gearresteerd omdat ik geen vergunning heb.'

Vluchtelingen

Wie in het hoofd kruipt van een Syrische vluchteling kan zich de worsteling voorstellen: bouw ik een leven op in een opvangkamp in Libanon of trek ik Europa in? De belangrijkste landen voor zijn keuze op een rij.

Opgesloten in het appartement terwijl mama en papa werken; ook in Turkije is de situatie voor vluchtelingen verre van ideaal.


'Dit werkt niet'

'Dit beleid werkt niet, dat is na dit onderzoek wel duidelijk', zegt HRW-onderzoeker Haley Bobseine die het rapport over Libanon schreef. 'Uit de gesprekken blijkt dat Syriërs in Libanon niet weggaan en dus illegaal in het land blijven, daar heeft Libanon ook niets aan. Nu we het probleem weten, kunnen we beginnen met een oplossing.'

De mensenrechtenorganisatie raadt Libanon aan om het sponsorsysteem af te schaffen en verblijfsvergunningen weer gratis te maken. Bobseine vindt ook dat andere landen de regio moeten helpen. 'We hebben een mondiaal vluchtelingenprobleem, Europese landen of Amerika zouden kunnen helpen door meer humanitaire hulp te sturen.'

Hoeveel Syriërs de laatste tijd hun land verlaten, is niet bekend, maar volgens Bobseine zijn het er veel. 'Het lijken er minder, omdat Jordanië en Libanon ze niet toelaten, maar dat betekent niet dat ze Syrië niet uit vluchten.'

Turkije en Jordanië komen Syriërs ook niet meer zomaar binnen. Bij de grenzen van Turkije wordt net als in Libanon streng gecontroleerd op visa. Jordanië heeft al enkele weken zijn grenzen helemaal dicht zitten en laat slechts vijftig tot honderd mensen per dag toe. Hierbij krijgen kinderen, vrouwen, ouderen en zieken voorrang. Door gesloten grenzen zijn nu zo'n 16 duizend Syriërs gestrand aan de grens met Jordanië.

Syrische vluchtelingen op weg naar Jordanië. Beeld epa
Syrische vluchtelingen op weg naar Jordanië.Beeld epa

Wilt u belangrijke informatie delen met de Volkskrant?

Tip hier onze journalisten


Op alle verhalen van de Volkskrant rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright @volkskrant.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden