NieuwsIS-ganger
Syriëganger eist via kort geding repatriëring na brand in tent
Terrorismeverdachte Naima el O. heeft donderdag in een kort geding geëist dat de Nederlandse staat haar repatrieert uit het opvangkamp Al Roj in Syrië. De vrouw liep op 21 mei ernstige brandwonden op toen een gasfles ontplofte en een tent in lichterlaaie zette.
De zaak laat zien hoe de Nederlandse regering worstelt met het al dan niet ophalen van vrouwelijke IS-gangers uit de Syrische kampen. Hoewel minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) eerder stelde dat de vrouwen niet terug naar Nederland kunnen, werd donderdag duidelijk dat hij ze op termijn wel degelijk wil repatriëren om ze hier te berechten.
Maar bij de rechtbank Den Haag verzette de staat zich vervolgens tegen het verzoek om Naima el O. nu gelijk op te halen uit Syrië.
‘Het was een grote verschroeide bende’, zegt haar advocaat Elpiniki Kolokatsi donderdag over de brand in haar tent. Naima el O. liep brandwonden op aan haar gezicht en ledematen. Doordat er geen goede medische zorg is in het kamp zijn er volgens de advocaat complicaties opgetreden. ‘Brandwonden zijn gaan ontsteken en mevrouw heeft te maken gehad met shocks als gevolg van een tekort aan lichaamsvocht, waardoor zij in verminderde staat van bewustzijn raakte.’
Uitzondering
Naima el O. reisde in 2014 op 45-jarige leeftijd haar volwassen dochter achterna naar het kalifaat. Ze nam daarbij haar 15-jarige zoon mee, die inmiddels is overleden. Sinds eind 2017 bevindt de vrouw zich met haar dochter en kleinkinderen in een door Koerden bewaakt kamp in Noord-Oost Syrië.
De noodtoestand van de vrouw rechtvaardigt volgens haar advocaat een uitzondering op het Nederlandse overheidsbeleid, dat tot nu toe behelsde dat Syriëgangers niet worden geholpen bij hun terugkeer, omdat zij een langdurige bedreiging vormen ‘voor de nationale veiligheid’.
Afgelopen najaar probeerde een groep van 23 Nederlandse vrouwen met gezamenlijk 56 kinderen via de rechter af te dwingen dat de staat hen wel komt ophalen. Naima el O. en haar dochter maakten deel uit van dat gezelschap. De eis werd bij het gerechtshof afgewezen. Momenteel ligt de zaak bij de Hoge Raad, die naar verwachting in juli uitspraak doet.
‘Actieve repatriëring’
In een andere zaak, bij de rechtbank Rotterdam, werd donderdag duidelijk dat minister Grapperhaus in strijd met eerder kabinetsbeleid wel degelijk bereid blijkt tot ‘actieve repatriëring’ van een vrouwelijke IS-verdachte zodra de veiligheid in Syrië dat toelaat. Het gaat om de 26-jarige Ilham B. uit Gouda, die al drie jaar vastzit in een Koerdisch kamp in Syrië.
Het is een opvallende koerswijziging in een politiek gevoelig dossier. Grapperhaus stond echter onder grote druk om het regeringsstandpunt te herzien. Omdat de minister naar de smaak van de rechters niet genoeg deed om Ilham B. haar proces te laten bijwonen, dreigde de rechtbank haar strafzaak te sluiten. Ook andere vrouwelijke IS-verdachten, onder wie Naima el O., lopen dan kans om vrijuit te gaan.
De rechter in de zaak van Naima el O. vindt de plotselinge ministeriële ommezwaai ‘moeilijk te rijmen’. Tegen de landsadvocaat: ‘Dus aan de ene kant vraagt u om uitlevering, aan de andere kant zegt u: ik wil deze vrouw hier niet want ze is een gevaar voor de samenleving?’
‘Geen alarmcentrale’
Landsadvocaat Reimer Veldhuis ziet namelijk niets in repatriëring op korte termijn. Het zou te onveilig zijn voor ambtenaren om af te reizen naar Syrië. Bovendien erkent Nederland het Koerdische bestuur in Syrië niet en kunnen daar dus ook geen zaken mee worden gedaan.
Volgens Veldhuis verandert de ‘akelige’ gezondheidssituatie van Naima el O. daar niets aan. ‘Een Nederlandse vakantieganger die in Mexico een naar ongeval meemaakt, wordt ook niet door de overheid gerepatrieerd. De staat is geen alarmcentrale.’
De rechtbank Den Haag doet binnen twee weken uitspraak.
